22.04.2022ж. өзгерістер
1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1. Осы теміржол көлігін сақтандыру Ережелері (бұдан әрі-"Ережелер") Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне және"Сақтандыру қызметі туралы" Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 18 желтоқсандағы №126-II Заңына сәйкес әзірленді.
1.2. "НОМАД Иншуранс"СК"АҚ (бұдан әрі – "Сақтандырушы") Ережелерінің шарттарында заңды (меншік нысанына қарамастан) немесе әрекетке қабілетті жеке тұлғалармен (азаматтығына қарамастан) азаматтық-құқықтық жауапкершілікті ерікті сақтандыру Шартын (бұдан әрі – "Шарт") жасасу жолымен теміржол көлігін ерікті сақтандыруды жүзеге асырады (бұдан әрі – "Сақтанушы").
1.3. Ережелерде келесі ұғымдар пайдаланылады:
Пайда алушы - Шартқа сәйкес сақтандыру төлемін алушы болып табылатын тұлға.
Сақтандырылған тұлға - өзіне қатысты сақтандыру жүзеге асырылатын тұлға. Осы Ережелер шеңберінде Сақтанушы - бұл Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген нысандағы Сақтанушының жазбаша еркі негізінде сақтандырылған автокөлігін басқаруға құқылы Шартта көрсетілген тұлғалар.
Сақтандырушы - сақтандыруды жүзеге асыратын, яғни сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтанушыға немесе пайдасына шарт жасалған өзге тұлғаға (Пайда алушыға) Шартта белгіленген сома (сақтандыру сомасы) шегінде сақтандыру төлемін жүргізуге міндетті тұлға. Сақтандыру ұйымы ретінде тіркелген және сақтандыру қызметін жүзеге асыру құқығына лицензиясы бар заңды тұлға ғана Сақтандырушы бола алады.
Сақтанушы - Сақтандырушымен шарт жасасқан тұлға. Егер шартта өзгеше көзделмесе, Сақтанушы бір мезгілде сақтандырылған болып табылады.
Сақтандыру жағдайы - басталуы шарт сақтандыру төлемін жүзеге асыруды көздейтін оқиға. Сақтандыру жағдайы ретінде қарастырылатын оқиға оның басталу ықтималдығы мен кездейсоқтық белгілеріне ие болуы керек.
Сақтандыру сомасы - сақтандыру объектісі сақтандырылған және сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтандырушының жауапкершілігінің шекті көлемін білдіретін ақша сомасы.
Сақтандыру сыйлықақысы - Сақтанушы сақтандырушыға оның сақтанушыға (Пайда алушыға) Шартта айқындалған мөлшерде сақтандыру төлемін жүргізу міндеттемесін қабылдағаны үшін төлеуге міндетті ақша сомасы.
Сақтандыру төлемі - сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтандырушы Сақтанушыға (Пайда алушыға) сақтандыру сомасы шегінде төлейтін ақша сомасы.
Франшиза - сақтандыру шарттарында көзделген Сақтандырушыны белгілі бір мөлшерден аспайтын залалды өтеуден босату. Франшиза шартты (шегерілмейтін) және шартсыз (шегерілетін) болып табылады және сақтандыру сомасына пайызбен немесе абсолютті мөлшерде белгіленеді. Шартты франшиза кезінде Сақтандырушы франшизаның белгіленген мөлшерінен аспайтын залалды өтеуден босатылады, бірақ егер оның мөлшері осы сомадан көп болса, залалды толық өтеуге тиіс. Шартсыз франшиза кезінде залал барлық жағдайларда белгіленген сома шегеріле отырып өтеледі.
2. САҚТАНДЫРУ ОБЪЕКТІСІ
2.1. Сақтандыру объектісі темір жол көлігін иеленумен, пайдаланумен, билік етумен байланысты және оның зақымдануы немесе жойылуы, толық іс жүзіндегі жойылуы, толық конструктивтік жойылуы немесе жоғалуы салдарынан туындайтын Сақтанушының мүліктік мүдделері болып табылады .
2.2. Сақтандыруға теміржол көлігінің келесі түрлері жатады (әрі қарай– «Мүлік»):
1) тартқыш жылжымалы құрам (барлық түрдегі локомотивтер, дизель поездары, турбопоездар, автомотрисалар, авто-және мотодрезиналар, мотовоздар);
2) Вагондар (жолаушылар, жүк, пошта, пошта-жүк вагондары, мейрамханалар, қызметтік, изотермиялық, арнайы вагондар, жабық, жартылай вагондар, платформалар, цистерналар, цемент тасығыштар, транспортерлер, малды, тірі балықты, битумды, жеңіл автомобильдерді тасымалдауға арналған вагондар);
3) темір жол көлігінің өзге де түрлері.
3. САҚТАНДЫРУ ЖАҒДАЙЫ
3.1. Сақтандыру жағдайы - оның басталуының ықтималдық және кездейсоқтық белгілері бар, Шартта көзделген оқиға, оның басталуымен Сақтандырушының Сақтанушыға (Пайда алушыға) сақтандыру төлемін жүзеге асыру міндеті туындайды.
3.2. Ережелерге сәйкес жасалған Шарт бойынша Сақтандырушы келесі оқиғалардың салдарынан мүліктің жоғалу, жойылу немесе бүліну тәуекелін сақтандырады:
1) апат, авария, соқтығысу немесе рельстен шығу (сапарларда да, маневрлік жұмыс кезінде де);
2) көпірлердің, туннельдердің опырылуы/бұзылуы;
3) өрт[1] , жарылыс;
4) дүлей апаттар (жер сілкінісі, жанартаудың атылуы немесе жер асты отының әрекеті, топырақтың отыруы, көшкін, таудың опырылуы, боран, құйын, дауыл, су тасқыны, бұршақ, нөсер, найзағайдың соғуы);
5) үшінші тұлғалардың құқыққа қайшы әрекеттері[2] ;
6) ұрлық.
4. САҚТАНДЫРУ ЖАҒДАЙЛАРЫНАН ЕРЕКШЕЛІКТЕР ЖӘНЕ САҚТАНДЫРУДЫ ШЕКТЕУ
4.1. Келесі жағдайлардың салдарынан мүліктің бүлінуі, жойылуы, жоғалуы сақтандыру жағдайы болып табылмайды:
1) Сақтанушының, Сақтандырылған тұлғаның, Пайда алушының немесе олардың өкілдерінің пиғылы немесе өрескел немқұрайлылығы;
2) егер бұл мүлікті сақтау қажеттілігінен туындайтын аса қажеттіліктен туындамаса, мүліктің Шартта белгіленген географиялық шектеулерден тыс жерде болуы (сақтандыру аумағынан тыс);
3) өндірістің технологиялық процесінің ерекшелігіне немесе өнеркәсіптік қондырғылар мен агрегаттардың жұмыс жағдайларына, сондай-ақ заттарды қайта өңдеу мақсатында отпен, жылумен немесе өзге де термикалық (термиялық) әсермен өңдеуге, егер жану таралмаса, басқа да сапалық сипаттамалардың өзгеруіне негізделген жану;
4) өрттің аппараттардан, қондырғылардан, механизмдерден тыс таралуына себеп болмайтын электр жабдықтарындағы электр желілеріндегі қысқа тұйықталу;
5) тасымалданатын жүкпен теміржол көлігінің зақымдануы;
6) басқа жөнелтушілердің жүктерін тасымалдау үшін темір жолмен теміржол көлігін өз бетінше иеленіп алған жағдайда;
7) соғыстар; шабуылдар; шетел мемлекетінің дұшпандық әрекеттері; әскери немесе соған ұқсас
операциялар (соғыс жарияланды ма, жоқ па) немесе азаматтық соғыс;
8) бүлік; ереуілдер; құлыптар; азаматтық толқулар, өлшемдерге ие болу немесе халықтық көтеріліске
ұласу; бүлік; азаматтық тәртіпсіздіктер; әскери бүлік; революция; билікті әскери басып алу немесе
басып алу; тәркілеу; мүлікті реквизициялау немесе мемлекет меншігіне алу; кез-келген ұйымның
атынан немесе онымен бірге адам жасаған терроризм актілері[3];
9) радиоактивті сәулелену немесе радиоактивті отынмен немесе атом отынының жануынан туындаған радиоактивті қалдықтармен ластану;
10) прогрессивті себептер, оның ішінде тозу, тат, коррозия, көгеру, ылғал немесе құрғақ шіру, біртіндеп нашарлау, жасырын ақаулар, туа біткен ақаулар, ақырындап дамып келе жатқан деформация немесе бұрмалану, жәндіктер қалдықтары, кез-келген түрдегі паразиттер /микробтардың әрекеті және кеміргіштер;
11) жобадағы (дизайндағы) қателіктер мен қате есептеулер, техникалық шарттар, өндіріс, материалдар;
12) сақтандыру жағдайы кезінде немесе одан кейін мүлікті ұрлау немесе тонау;
13) Сақтанушының, Сақтандырылушының немесе олардың қызметкерлерінің зиянды пиғылы немесе өрескел абайсыздығы, соның ішінде, егер сақтандыру объектісі қараусыз қалдырылған болса немесе Сақтанушының немесе Сақтандырылушының немқұрайлылығының басқа да жағдайлары нәтижесінде үшінші тұлға жасаған ұрлық салдарынан;
14) алкогольдік, есірткілік, уытқұмарлық масаң күйде болған және/немесе организмнің психомоторлық функцияларына әсер ететін дәрілік препараттарды пайдаланған Cақтанушының/Cақтандырылған адамның/Пайда алушының (оның қызметкерлерінің) іс-әрекеттері / әрекетсіздігі;
15) Сақтанушы/Сақтандырылған тұлға/Пайда алушы сақтандырылған мүлікті пайдалану/сақтау кезінде техникалық пайдалану және қауіпсіздік техникасы қағидаларын өрескел бұзған жағдайда;
16) сақтандырылған мүлікке қатысты кез келген жөндеу жұмыстары нәтижесінде келтірілген залал;
17) интернетті пайдалану немесе дұрыс пайдаланбау, зиян келтіру құралы ретінде компьютерлік вирустың, зиянды кодтың немесе басқа да электрондық жүйелердің әсер етуі;
18) техникалық ақаулы сақтандыру объектісін пайдалану;
19) доңғалақтың білігінің, осьтік мойынының, жылжымалы құрамның доңғалақ жұбының сынуы;
20) жылжымалы құрам арбасының құйылған бөлшектерінің (бүйір жақтарының немесе рессорлық арқалық) сынуы (үзілуі);
21) жылжымалы құрамның жоталық арқалығының сынуы (жыртылуы).
4.2. Егер шартта өзгеше белгіленбесе, Сақтандырушы келесілер үшін сақтандыру төлемін жүргізбейді:
1) жанама және коммерциялық ысыраптар, оның ішінде тауарларды жеткізу немесе жұмыстарды жүргізу (қызметтерді көрсету) мерзімдерін, келісімшарттар (шарттар) бойынша өзге де міндеттемелерді бұзуға байланысты ысыраптар (айыппұлдар, тұрақсыздық айыбы және т. б.), жіберіп алған пайда;
2) моральдық зиян;
3) сот шығындары.
4.3. Сақтандырушы инфекциялық аурулардың кез келген түріне (оның ішінде корона-вирустық ауру 2019 (COVID-19) және оның кез келген мутациясына немесе вариациясына) тікелей немесе жанама байланысты шығындар бойынша сақтандыру төлемінен босатылады.
4.4. Егер ол санкциялар туралы қандай да бір заңды немесе нәтижесінде Сақтандырушыға санкциялар және нормативтік актілер туралы заңға немесе БҰҰ қарарларының шектеулеріне немесе сауда немесе экономикалық санкцияларға, Еуропалық одақтың, Ұлыбритания, АҚШ заңдарына немесе нормаларына сәйкес кез келген айыппұл салынатын немесе салынуы мүмкін нормативтік актіні бұзу болып табылса, Сақтандырушы кез келген өтемді сақтандыру төлемінен де босатылады.
4.5. Шартта сақтандыру жағдайларынан алып тастаулардың өзге тізбесі және сақтандырудың өзге де шектеулері көзделуі мүмкін.
5. САҚТАНДЫРУ СОМАСЫН АНЫҚТАУ ТӘРТІБІ. ФРАНШИЗА
5.1. Сақтандыру сомасының мөлшері шарт жасалған кездегі мүліктің баланстық немесе нарықтық құнымен бухгалтерлік құжаттар, нарықтық конъюнктура негізінде айқындалады.
5.2. Сақтандырушы мен Сақтанушы арасындағы келісім бойынша мүліктің нақты құны, егер оны өзге тәсілмен анықтау қиын болса және/немесе сақтандырылған мүлік туралы ақпараттың бұрмалануына әкеп соғуы мүмкін болса, тәуелсіз сараптамалық бағалау негізінде айқындалуы мүмкін.
5.3. Сақтандырушы қажет болған жағдайда сақтандыру мәнінің нақты құнын белгілеу мақсатында сараптама тағайындауға құқылы.
5.4. Тараптар қалпына келтіру құнына тең сомаға объектіні сақтандыру туралы уағдаласа алады, бұл ретте шартта сақтандыру объектісін бағалау әдісі ерекше айтылады.
5.5. Сақтандырушы оны Сақтанушы әдейі адастырғанын дәлелдеген жағдайларды қоспағанда, Тараптар шартта айқындалған мүліктің құнына дау айта алмайды. Егер шартта айқындалған сақтандыру сомасы сақтандыру құнынан асып кетсе, ол сақтандыру сомасының шарт жасалған кездегі сақтандыру құнынан асып түсетін бөлігінде жарамсыз болып табылады.
5.6. Егер шартта белгіленген сақтандыру сомасы шарт жасалған кездегі сақтандырылған мүліктің нақты құнынан аз болса, онда сақтандыру төлемінің мөлшері, егер шартта өзгеше көзделмесе, сақтандыру сомасының және сақтандырылған мүліктің нақты құнының арақатынасына барабар есептеледі.
5.7. Осы Ережеге сәйкес Шартта белгіленуі мүмкін:
1) жалпы сақтандыру сомасы-сақтандыру қорғауының бүкіл қолданылу кезеңі үшін барлық
сақтандыру жағдайлары бойынша жауапкершіліктің жиынтық шекті көлемі;
2) әрбір сақтандыру тәуекелі бойынша не сақтандыру тәуекелдерінің тобы бойынша сақтандыру
сомасы;
3) бір оқиға нәтижесінде сақтандыру жағдайларының сериясы бойынша сақтандыру сомасы;
4) сақтандыру сомаларының өзге де түрлері.
5.8. Шартта франшиза белгіленуі мүмкін. Франшиза сақтандыру сомасына пайызбен немесе абсолютті мөлшерде белгіленеді.
6. САҚТАНДЫРУ СЫЙЛЫҚАҚЫНЫ АНЫҚТАУ ТӘРТІБІ
6.1. Шарт бойынша төленуге тиісті сақтандыру сыйлықақысының мөлшері сақтандыру объектісі мен сақтандыру тәуекелінің сипатын ескере отырып, сақтандыру сомасының бірлігінен алынатын сақтандыру сыйлықақысының ставкасын айқындайтын сақтандыру тарифтеріне сәйкес есептеледі.
6.2. Сақтандырушы төленуге тиісті сақтандыру сыйлықақысының мөлшерін айқындау кезінде тәуекел факторларына байланысты айқындалатын базалық сақтандыру тарифтеріне жоғарылату және төмендету коэффициенттерін сақтандыру төлемдері болмаған кезде шартты жаңа мерзімге қайта ресімдеу кезінде және т. б. пайдалануға құқылы.
6.3. Бір жылдан аз мерзімге шарт жасасу кезінде сақтандыру сыйлықақысы жылдық сыйлықақыдан мынадай мөлшерлерде белгіленеді:
Мерзім |
1 айға дейін |
1 айдан 2 айға дейін |
2 айдан 3 айға дейін |
3 айдан 4 айға дейін |
4 айдан 5 айға дейін |
5 айдан 6 айға дейін |
6 айдан 7 айға дейін |
7 айдан 8 айға дейін |
8 айдан 9 айға дейін |
9 айдан 10 айға дейін |
10 айдан 11 айға дейін |
жылдық сақтандыру сыйлықақысынан % - бен |
20 |
25 |
40 |
50 |
60 |
70 |
75 |
80 |
85
|
90 |
95 |
6.4. Бір жылдан астам мерзімге сақтандыру кезінде шарт бойынша жалпы сақтандыру сыйлықақысы әрбір жылға сақтандыру сыйлықақыларының сомасы ретінде белгіленеді. Бұл ретте толық емес жыл үшін сақтандыру сыйлықақысы мынадай формула бойынша есептеледі: Пнеп.= СТ х (N / 12), мұндағы: Пнеп- толық емес жыл үшін сақтандыру сыйлықақысы (бір жылдан астам сақтандыру кезінде); СТ – шартта белгіленген сақтандыру тарифі; N - толық емес жылдағы сақтандыру қорғау айларының саны.
6.5. Сақтандыру сыйлықақысын сақтанушы бір рет немесе мерзімді сақтандыру жарналары түрінде бөліп-бөліп, қолма-қол немесе қолма-қол емес нысанда төлеуге тиіс.
6.6. Сақтанушы сақтандыру сыйлықақысын (сақтандыру жарнасын) Шартта көрсетілген мерзімде төлемеген жағдайда, Сақтандырушы қолданыстағы заңнамаға сәйкес шартты біржақты тәртіппен бұзуға құқылы.
6.7. Егер сақтандыру жағдайы енгізілуі мерзімі өткен белгілі бір сақтандыру жарнасын төлегенге дейін басталса, Сақтандырушы сақтандыру төлемінің мөлшерін айқындау кезінде мерзімі өткен сақтандыру жарнасының сомасын есепке алуға құқылы.
7. ШАРТТЫ ЖАСАТУ ТӘРТІБІ
7.1. Шарт Сақтандырушы белгілеген нысан бойынша толтырылған Сақтанушының жазбаша өтініші, темір жол көлігінің тіркеу құжаттары, мүлікті сақтандыруға қабылдау актісі (егер оны сақтандырушы/оның өкілі жасаса) және мүлікке заттық құқықтарды растайтын құжаттар негізінде жасалады. Сақтанушы сақтандырылатын мүлікке қатысты тәуекел дәрежесін айқындау мақсатында өтініште өзіне қойылған барлық сұрақтарға жауап беруге міндетті. Сақтанушының өтініші және мүлікті сақтандыруға қабылдау актісі (егер оны Сақтандырушы/оның өкілі жасаса) Шарттың ажырамас бөлігі болып табылады. Сақтанушы өтініште жалған мәліметтер көрсеткен жағдайда, Сақтандырушы сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтанушыға сақтандыру төлемінен бас тартуға құқылы. Көрсетілген өтінішті толтыру кезінде Сақтанушы сақтандыру тәуекелін бағалау үшін өзіне белгілі, елеулі маңызы бар барлық мән-жайлар туралы Сақтандырушыға хабарлауға міндетті.
7.2. Сақтандырушы себебін түсіндірместен Сақтанушымен шарт жасасудан бас тартуға құқылы.
7.3. Шарт жазбаша нысанда жасалады. Сақтандырушы осы сақтандыру ережелеріне сәйкес әзірленген Шартты не тараптардың келісімі бойынша Сақтандырушы мен Сақтанушы жасаған Шартты қолдануға құқылы.
7.4. Шартта Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 826-бабының 1-тармағында көзделген барлық елеулі талаптар болуға тиіс.
8. ШАРТТЫҢ ӘРЕКЕТ ЕТУ МЕРЗІМІ ЖӘНЕ ОРНЫ. ҰЗАРТУ
8.1. Егер шартта өзгеше көзделмесе, шарт 12 ай мерзімге жасалады.
8.2. Егер шартта өзгеше көзделмесе, шарт сақтандыру сыйлықақысы төленген күннен кейінгі күннен бастап күшіне енеді. Ақшаның Сақтандырушының банк шотына немесе кассасына түскен күні сақтандыру сыйлықақысын төлеу күні болып есептеледі.
8.3. Егер шартта өзгеше көзделмесе, сақтандыру қорғанысының қолданылу кезеңі Шарттың қолданылу мерзімімен сәйкес келеді.
8.4. Егер шартта өзгеше айтылмаса, шарт Шарттың аяқталған күні ретінде Шартта көрсетілген күннің 24 сағатында не Сақтандырушы шарт бойынша сақтандыру сомасы мөлшерінде сақтандыру төлемін (сақтандыру төлемдерін) жүзеге асырған кезде не мүліктің толық жойылу тәуекелі бойынша немесе мүлікті ұрлау тәуекелі бойынша сақтандыру төлемін жүзеге асырған кезде өз қолданысын тоқтатады.
8.5. Егер шартта өзгеше айтылмаса, Қазақстан Республикасы сақтандырудың аумағы болып табылады.
8.6. Егер шартта өзгеше ескертілмесе, тараптардың келісімі бойынша шарт тоқтатылатын, Тараптар қосымша келісімге қол қоятын және сақтандыру сыйлықақысын төлейтін күнге дейін күнтізбелік 30 (отыз) күн бұрын Тараптардың біріне бұл туралы хабарлаған жағдайда шарт келесі мерзімге ұзартылуы мүмкін.
9. ҚОС САҚТАНДЫРУ
9.1. Қос сақтандыру - бір объектіні бірнеше Сақтандырушыда әрқайсысымен дербес шарттар бойынша сақтандыру.
9.2. Мүлікті қосарланған сақтандыру кезінде әрбір Сақтандырушы Сақтанушының алдында онымен жасалған шарт шегінде жауапты болады, алайда Сақтанушы барлық Сақтандырушылардан алған сақтандыру төлемдерінің жалпы сомасы нақты залалдан аспауы тиіс. Бұл ретте Сақтанушы онымен жасалған шартта көзделген сақтандыру сомасы көлемінде кез келген Сақтандырушыдан сақтандыру төлемін алуға құқылы. Егер алынған сақтандыру төлемі нақты залалды өтемесе, Сақтанушы жетіспейтін соманы басқа Сақтандырушыдан алуға құқылы. Келтірілген залалды басқа Сақтандырушылар өтегендіктен сақтандыру төлемінен толық немесе ішінара босатылған Сақтандырушы Сақтанушыға келтірілген шығыстарды шегере отырып, сақтандыру сыйлықақыларының тиісті бөлігін қайтаруға міндетті.
10. ТАРАПТАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ ЖӘНЕ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ
10.1. Сақтанушы құқылы:
1) Сақтандырушыдан теміржол көлігін ерікті сақтандыру талаптарын, шарт бойынша өзінің
құқықтары мен міндеттерін түсіндіруді талап етуге;
2) Сақтандырушыдан оның төлем қабілеттілігі және қаржылық орнықтылығы туралы
ақпаратты талап етуге;
3) сақтандыру жағдайы басталған кезде, Егер ол Пайда алушы болып табылса, Шарттың нақты
талаптарын ескере отырып, сақтандыру төлемін алуға;
4) Сақтандырушының сақтандыру төлемін жүзеге асырудан немесе оның мөлшерін азайтудан
бас тартуына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен дау айтуға;
5) осы Қағидаларға, Шартқа және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін
өзге де әрекеттерді жасауға құқылы.
10.2. Сақтанушы міндетті:
1) Шартта белгіленген мөлшерде, тәртіппен және мерзімде сақтандыру сыйлықақысын төлеуге;
2) Шартты жасау кезінде және оның қолданылу кезеңінде осы сақтандыру объектісіне қатысты ұқсас
тәуекелдер бойынша барлық қолданыстағы/жасалатын сақтандыру шарттары туралы
Сақтандырушыға хабарлауға;
3) Сақтандырушыны сақтандыру тәуекелінің жай-күйі туралы хабардар етуге;
4) Шарт жасасу кезінде Сақтандырушыға хабарланған мән-жайлардағы өзіне белгілі болған елеулі
өзгерістер туралы, егер бұл өзгерістер сақтандыру тәуекелінің ұлғаюына елеулі түрде әсер етуі
мүмкін болса, дереу, бірақ 3 (үш) жұмыс күнінен кешіктірмей Сақтандырушыға хабарлауға;
5) тәуекел дәрежесі ұлғайған кезде Сақтанушы Шарттың өзгеруі және/немесе сақтандыру
сыйлықақысына қосымша ақы төлеу туралы хабарламаны алған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні
ішінде шартқа өзгерістер енгізуге және/немесе қосымша сақтандыру сыйлықақысын төлеуге;
6) Сақтандырушыны сақтандыру жағдайының басталғаны туралы хабардар етуге;
7) сақтандыру жағдайынан болатын залалдарды болғызбау немесе азайту жөнінде барлық ықтимал
және орынды шараларды қабылдауға міндетті;
8) Сақтандырушыға өзінде бар барлық сақтандыру жағдайының себептері, барысы мен салдары,
келтірілген залалдың сипаты мен мөлшері туралы айтуға мүмкіндік беретін ақпаратты беруге
міндетті;
9) Сақтандырушыға сақтандыру жағдайының басталуына жауапты тұлғаға талап қою құқығының
ауысуын қамтамасыз етуге міндетті.
10.3. Сақтандырушы құқылы:
1) Сақтанушы ұсынған ақпарат пен құжаттарды, сондай-ақ Сақтанушының Шарттың талаптары мен
талаптарын орындауын тексеруге;
2) сақтандыру тәуекелінің ұлғаюына әкеп соғатын мән-жайлар туралы хабарлама алғаннан кейін
шарттың талаптарын өзгертуді немесе ұлғайған тәуекелге барабар қосымша сақтандыру
сыйлықақысын төлеуді талап етуге;
3) Сақтанушы өзіне белгілі болған, шарт жасасу кезінде Сақтандырушыға хабарланған мән-
жайлардағы елеулі өзгерістер туралы Сақтандырушыға хабарлау міндетін орындамаған кезде, егер
бұл өзгерістер сақтандыру тәуекелінің ұлғаюына елеулі әсер етуі мүмкін болса не Сақтанушы
шарт талаптарының өзгеруіне немесе тәуекел дәрежесінің ұлғаюына мөлшерлес сақтандыру
сыйлықақысының қосымша төленуіне қарсы болса, шартты бұзуды талап етуге;
4) сақтандыру жағдайының белгілері бар оқиғаның себептері мен мән-жайларын дербес анықтауға,
оның ішінде тиісті мемлекеттік органдар мен ұйымдардан олардың құзыретін негізге ала отырып,
сақтандыру жағдайының басталу фактісін және келтірілген залалдың мөлшерін растайтын
құжаттарды сұратуға;
5) Сақтанушыдан сақтандыру жағдайының фактісін, оның басталу мән-жайларын анықтау үшін
қажетті ақпаратты талап етуге міндетті;
6) Шартта көзделген негіздер бойынша сақтандыру төлемін толық немесе ішінара жүзеге асырудан
бас тартуға құқылы;
7) осы Қағидаларға, Шартқа және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге
де әрекеттерді жасауға құқылы.
10.4. Сақтандырушы міндетті:
1) Сақтанушыны осы сақтандыру ережелерімен таныстыруға және оның талабы бойынша осы
Ереженің көшірмесін ұсынуға (жіберуге);
2) сақтандыру құпиясын қамтамасыз етуге;
3) сақтандыру жағдайы басталған кезде шартта белгіленген мөлшерде, тәртіппен және мерзімдерде
сақтандыру төлемін жүргізуге;
4) Сақтанушыға және Пайда алушыға шарттың талаптарына сәйкес сақтандыру төлемін жүзеге
асырудан жазбаша дәлелді бас тартуды жіберуге;
5) Сақтанушыға, Сақтандырылушыға (Пайда алушыға) сақтандыру жағдайы кезіндегі залалдарды
азайту үшін жұмсаған шығыстарын өтеуге;
6) осы Қағидаларда, Шартта және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында
көзделген басқа да әрекеттерді жасауға міндетті.
10.5. Осы бөлімде көзделген Тараптардың құқықтары мен міндеттері түпкілікті болып табылмайды. Тараптар Қағидалардың өзге тармақтарында, Шарттың талаптарында және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген құқықтарға ие болады және міндеттерді атқарады.
10.6. Тараптардың құқықтары мен міндеттерінің тізбесі Шартпен өзгертілуі (толықтырылуы) мүмкін.
11. САҚТАНУШЫНЫҢ САҚТАНДЫРУ ЖАҒДАЙЫ БАСТАЛУ БАРЫСЫНДА ІС-ӘРЕКЕТТЕРІ
11.1. Сақтандыру жағдайының белгілері бар және/немесе оның салдары сақтандыру жағдайының басталуы болуы мүмкін оқиға басталған кезде, сондай-ақ сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтанушы (Сақтандырылушы) міндетті:
1) ықтимал залалдарды болғызбау немесе азайту үшін қалыптасқан мән-жайларда қол жетімді
барлық ақылға қонымды және қолжетімді шараларды, оның ішінде бүлінген мүлікті құтқаруға
және сақтауға арналған шараларды қолдануға (егер Сақтандырушы нақты шаралар қабылдау
туралы нұсқауларды хабарлаған болса, оларды ұстануға тиіс);
2) уәкілетті мемлекеттік және өзге де құзыретті органдардың оқиғаның Құжаттамалық ресімделуін
қамтамасыз етуге;
3) мереке және демалыс күндерін қоспағанда, қысқа мерзімде, бірақ кез келген жағдайда 3 (үш)
жұмыс күнінен кешіктірмей, ол білген сағаттан бастап Сақтандырушыны немесе оның өкілетті
өкілін оқиға туралы хабардар етуге, оған оқиғаның мән-жайлары, келтірілген зиянның түрлері
мен болжамды мөлшері туралы барлық белгілі мәліметтерді хабарлауға; Сақтандырушымен одан
арғы іс-қимылдарды келісуге, сондай-ақ Сақтандырушы белгілеген нысан бойынша жазбаша
өтініш ұсынуға міндетті. Егер шартта өзге мерзім және/немесе хабарлау тәсілі көзделсе, ол
Шартта көрсетілген тәсілмен келісілген мерзімде жасалуы тиіс.
11.2. Пайда алушы Сақтанушының немесе Сақтандырылушының мұны жасағанына немесе
жасамағанына қарамастан, барлық жағдайларда сақтандыру жағдайының басталғаны туралы
Сақтандырушыға хабарлауға құқылы.
11.3. Сақтандырушыны сақтандыру жағдайының басталғаны туралы белгіленген мерзімде хабардар
етпеу оған сақтандыру төлемінен бас тарту құқығын береді.
11.4. Сақтандырушының өкілі залал туралы Сақтанушыға хабарлауды күтпестен, зардап шеккен мүлікті
тексеруге кірісуге құқылы. Сақтанушының оған бұған кедергі жасауға құқығы жоқ.
11.5. Сақтанушы бүлінген мүліктің сақтандыру жағдайынан кейін болған күйінде сақталуын қамтамасыз
ету жөніндегі барлық ықтимал шараларды қолдануға міндетті.
11.6. Сақтанушы залал көрінісін, егер бұл қауіпсіздік ұғымдарымен, залал мөлшерінің азаюымен
байланысты болса, Сақтандырушының келісімімен немесе залал туралы Сақтандырушыға
хабарлағаннан кейін екі апта өткен соң ғана өзгертуге құқылы.
11.7. Сақтанушы Сақтандырушының талап етуі бойынша оған сақтандырылған мүліктің бүліну немесе
жойылу мөлшері мен себептері туралы пайымдау үшін қажетті барлық ақпаратты жазбаша түрде
беруге міндетті.
11.8. Сақтандырушы немесе оның өкілдері Сақтанушыға сақтандыру жағдайының мән-жайларын
анықтау үшін қажетті шаралар қабылданғанын көрсете отырып, сақтандырылған мүлікті
құтқаруға және сақтауға қатысуға құқылы. Алайда Сақтандырушының немесе оның өкілінің
жоғарыда көрсетілген іс-әрекеттері Сақтанушының сақтандыру төлемін алуға құқығын тану үшін
негіз болып табылмайды.
12. САҚТАНДЫРУ ЖАҒДАЙЫНЫҢ БАСТАЛУЫН ЖӘНЕ ШЫҒЫНДАРДЫҢ МӨЛШЕРІН РАСТАЙТЫН ҚҰЖАТТАР ТІЗІМІ
12.1. Сақтандыру жағдайының басталуын, сондай-ақ оған келтірілген залалды дәлелдеу Сақтанушыға жүктеледі.
12.2. Сақтандыру төлемін алу үшін Сақтанушы Сақтандырушыға келесіні ұсынуы тиіс:
1) сақтандыру жағдайы туралы өтініш;
2) Шарттың көшірмесі;
3) нәтижесінде залалдар туындаған оқиғаның басталуын куәландыратын құжаттар;
4) залалдар мөлшерін куәландыратын құжаттар
12.3. Нәтижесінде залал келтірілген сақтандыру жағдайының туындау фактісі мен себебі Сақтанушы (Сақтандырылушы, Пайда алушы) немесе осыған уәкілеттік берілген тұлға ұсынатын мынадай құжаттармен расталуға тиіс:
12.3.1. сақтандырылған мүлікті сақтауға қызығушылықты дәлелдеу үшін-сақтандырылған мүлікті иелену құқығын растайтын құжаттар (сатып алу-сату шарты, жалдау шарты, жалдау шарты және т. б.);
12.3.2. сақтандыру жағдайының болуын дәлелдеу үшін:
1) апат, авария, соқтығысу немесе шығу, туннельдердің опырылуы кезінде - көлік министрлігінің қызметтік тексеру нәтижелері, теміржол полициясы органдарының, теміржолдағы қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қызметтердің, авариялық-техникалық және авариялық-құтқару қызметтерінің, ТЖМ бөлімшелерінің актілері мен қорытындылары, сақтандыру жағдайының басталу фактісі мен себебін растайтын өзге де құжаттар;
2) өрт, газ жарылысы кезінде - көлік министрлігінің қызметтік тексеру нәтижелері, өртке қарсы, құқық қорғау органдарының актілері, өрт-техникалық сараптаманың, газ желісінің авариялық қызметінің, энергиямен жабдықтаудың авариялық қызметінің қорытындылары, сақтандыру жағдайының басталу фактісі мен себебін растайтын өзге де құжаттар қоса беріледі;
3) үшінші тұлғалардың құқыққа қайшы әрекеттері кезінде - құқық қорғау және тергеу органдарының қорытындылары, күзет жүйелерінің болуы мен сипатын куәландыратын құжаттар (ведомстводан тыс күзет бөлімдерімен шарттар және т. б.), сақтандыру жағдайының басталу фактісі мен себебін растайтын өзге де құжаттар;
4) дүлей апаттар кезінде - гидрометеоқызметтің аумақтық бөлімшелерінің, мемлекеттік комиссиялардың, құзыретті органдардың, ТЖМ бөлімшелерінің актілері, қорытындылары, сақтандыру жағдайының басталу фактісі мен себебін растайтын өзге де құжаттар.
12.3.3. келтірілген залалдардың мөлшерін дәлелдеу үшін:
1) Сақтанушы (Cақтандырылушы, Пайда алушы) жасаған бүліну дәрежесін көрсете отырып, жоғалған және/немесе бүлінген мүліктің тізбесі;
2) тауар жүкқұжаттары мен чектері, жұмыстарды тапсыру-қабылдау актілері, жөндеу-қалпына келтіру жұмыстарының калькуляциясы, сметалары;
3) тәуелсіз сараптама (бағалау) ұйымдарының қорытындылары;
4) келтірілген залалдың мөлшерін растайтын өзге де құжаттар қоса беріледі.
12.4. Сақтанушы (Сақтандырылушы, Пайда алушы) мүліктегі мүдделілікті, сақтандыру жағдайының басталуын және келтірілген залалдардың мөлшерін растайтын өзге де дәлелдемелер ұсынуға құқылы.
12.5. Кейбір жағдайларда Сақтандырушы Ереженің 12.2-тармағында көрсетілмеген басқа құжаттарды, егер қолда бар дәлелдердің негізінде келтірілген шығындардың мөлшерін бағалау мүмкін болмаса немесе сақтандыру жағдайы туралы қосымша ақпарат алу талап етілсе, талап етуге құқылы.
12.6. Болған оқиға туралы неғұрлым толық ақпарат алу мақсатында Сақтандырушы оқиғаның басталу мән-жайлары туралы ақпаратқа ие құзыретті органдардан (ішкі істер органдарынан, өрт қадағалау органдарынан, авариялық-техникалық қызметтерден, газ желісінің авариялық қызметтерінен), кәсіпорындардан, мекемелер мен ұйымдардан мәліметтер сұратуға, сондай-ақ оның туындау себептері мен мән-жайларын дербес анықтауға құқылы.
12.7. Қажет болған кезде оқиғаның болу себептерін және Сақтандырушының тапсырмасы бойынша шығын мөлшерін айқындау жөніндегі жұмысты тәуелсіз сарапшылар, бағалаушылар, авариялық комиссарлар орындауы мүмкін.
12.8. Сақтандырушы Сақтанушының ықтимал шығындарын азайту үшін ақылға қонымды және қолжетімді шараларды қасақана қабылдамауы салдарынан туындаған шығындар бөлігінде сақтандыру төлемін жүзеге асырудан босатылады.
12.9. Егер сақтандыру төлемі жүзеге асырылғаннан кейін Сақтанушы (Сақтандырылушы немесе Пайда алушы) келтірілген залал үшін жауапты тұлғадан өтем алса, оның сақтандыру төлемінің бір бөлігіне ғана құқығы бар, осыған байланысты Сақтандырушы сақтандыру төлемінің артық төленген сомасын қайтаруды талап етуге құқылы, ал келтірілген залал үшін жауапты тұлғадан өтем алған Сақтанушы (Сақтандырылушы, Пайда алушы) залал Сақтандырушыға артық алынған соманы қайтаруға міндетті.
12.10. Сақтанушы/Пайда алушы сақтандыру төлемін жүзеге асыру үшін қажетті барлық құжаттарды ұсынбаған жағдайда, Сақтандырушы оларды жетіспейтін құжаттар туралы соңғы құжат қабылданған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде хабардар етеді.
13. САҚТАНДЫРУ ТӨЛЕМДІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ ТӘРТІБІ ЖӘНЕ ШАРТТАРЫ
13.1. Сақтанушыдан сақтандыру жағдайының басталғаны туралы жазбаша хабарлама алғаннан кейін Сақтандырушы мынадай іс - әрекеттерді жүзеге асырады:
1) сақтандыру жағдайының белгілері бар оқиғаның басталу фактісін белгілейді; Сақтанушының
өтінішінде келтірілген мәліметтердің сәйкестігін тексереді; залал келтіруге әкеп соққан оқиғаның
туындау фактісі мен себептерін айқындайды; сарапшыларды, авариялық комиссарларды тарту
қажеттілігін айқындайды, өзге де іс-әрекеттерді жүзеге асырады;
2) оқиға сақтандыру жағдайы деп танылған кезде сақтандыру төлемінің мөлшерін айқындайды.
13.2. Сақтандыру төлемінің мөлшері Сақтандырушы тағайындаған авариялық комиссардың (сюрвейердің) қорытындысы негізінде немесе Сақтанушы ұсынған құжаттар негізінде тараптардың келісімі бойынша айқындалады.
13.3. Сақтандыру төлемінің мөлшерін айқындау үшін тараптардың келісімі бойынша амортизациялық есептеуді (тозуды) шегергендегі немесе онсыз сақтандырылған мүліктің бастапқы құнын негізге ала отырып айқындалатын сақтандыру жағдайы басталған күнгі сақтандырылған мүліктің нақты құны (сақтандыру құны) негіз болып табылады.
Егер шартта белгіленген сақтандыру сомасы сақтандыру жағдайы басталған кездегі сақтандырылған мүліктің нақты құнынан аз болып шықса, онда сақтандыру төлемінің мөлшері сақтандыру сомасының және сақтандырылған мүліктің нақты құнының арақатынасына барабар есептеледі.
13.4. Залалдың мөлшері бухгалтерлік есеп пен есептілік деректері бойынша сақтандыру жағдайы кезінде болған мүліктің саны мен сақтандыру құнын негізге ала отырып және тексеру, тексеру актілерінің бастапқы кіріс және шығыс құжаттары (төлем тапсырмалары, шот-фактуралар, жүкқұжаттар, ведомствоішілік ауыстыру туралы өкімдер және т. б.) негізінде айқындалады.
13.5. Егер бухгалтерлік кітаптар, карточкалар, бастапқы құжаттар жойылса, онда сақтандыру оқиғасы кезіндегі мүліктің құны сақтандыру жағдайына байланысты жасалған материалдық жауапты тұлғалардың белгіленген тәртіппен бекітілген тауар-ақша, тауар немесе кассалық есептері негізінде айқындалады.
13.6. Жекелеген жағдайларда сақтандыру жағдайы кезіндегі мүліктің саны мен құны есеп айырысу жолымен, яғни қалдықтардың саны бойынша және т. б. анықталуы мүмкін.
13.7. Залал сомасына мүліктің жойылуы (зақымдануы) кезінде болуы құжаттармен немесе сақтандыру жағдайының қалдықтары мен орнын қарау арқылы дәлелденбейтін құны кірмейді.
13.8. Құрылыста, жөндеу, қайта өңдеу және т. б. үшін пайдаланылуы мүмкін барлық қалдықтар есепке алуға жатады; сондай-ақ қайталама шикізатқа (металл сынықтарына, кәдеге жаратуға) және т. б. жарамды қалдықтар есепке алынады.
13.9. Сақтанушының шығындарды болдырмау немесе азайту мақсатында шеккен шығыстарын, егер мұндай шығыстар қажет болса немесе Сақтандырушының нұсқауларын орындау үшін жұмсалса, тіпті тиісті шаралар сәтсіз болса да, Сақтандырушы өтеуге тиіс.
13.10. Мұндай шығыстар нақты мөлшерде өтеледі, алайда сақтандыру төлемі мен шығыстар өтемінің жалпы сомасы Шартта көзделген сақтандыру сомасынан аспауы үшін, егер шығыстар Сақтанушының Сақтандырушының нұсқауларын орындауы нәтижесінде туындаса, олар сақтандыру сомасына қарамастан толық мөлшерде өтеледі.
13.11. Сақтандырушы Сақтанушыға (Пайда алушыға) сақтандыру төлемін сақтандыру төлемі туралы шешім шығарылғаннан кейін 10 күн мерзімде не тараптардың келісімі бойынша айқындалған мерзімде жүзеге асырады.
13.12. Сақтандыру төлемін уақтылы жүзеге асырмағаны үшін Сақтандырушы Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 353-бабына сәйкес жауапты болады.
13.13. Шартта сақтандыру төлемін сақтандыру төлемінің сомасы шегінде заттай нысанда залалды өтеумен ауыстыру көзделуі мүмкін.
14. САҚТАНДЫРУ ТӨЛЕМ НЕМЕСЕ САҚТАНДЫРУ ТӨЛЕМНЕН БАС ТАРТУ ТУРАЛЫ ШЕШІМ АЛУДЫҢ МЕРЗІМІ
14.1. Сақтандырушы сақтандыру төлемі туралы шешім қабылдау үшін барлық қажетті құжаттарды алғаннан кейін он бес күн мерзімде не тараптардың келісімімен айқындалған мерзімде сақтандыру төлемі туралы не сақтандыру төлемінен бас тарту туралы шешім қабылдайды, бұл туралы Сақтанушыға (Пайда алушыға) жазбаша нысанда хабарлайды. Егер Сақтандырушы сақтандыру төлемінен бас тарту туралы шешім қабылдаса, ол бас тарту себебін негіздеп дәлелдейді.
14.2. Сақтандырушының сақтандыру төлемін жасаудан бас тартуына Сақтанушы, Сақтандырылушы немесе Пайда алушы Қазақстан Республикасының сот органдарына шағымдана алады.
14.3. Сақтандырушы Сақтанушыға, егер сақтандыру жағдайы сақтандыру жағдайының салдарынан орын алса, сақтандыру төлемінен толық немесе ішінара бас тартуға құқылы:
1) қажетті қорғаныс және аса қажеттілік жағдайында жасалған іс-әрекеттерді қоспағанда, Сақтанушының, Сақтандырылушының немесе Пайда алушының сақтандыру жағдайының туындауына бағытталған не оның басталуына ықпал ететін қасақана іс-әрекеттері;
2) Сақтанушының, Сақтандырылушының немесе Пайда алушының заңнамалық актілерде белгіленген тәртіппен сақтандыру жағдайымен себептік байланыста болатын қасақана қылмыстар немесе әкімшілік құқық бұзушылықтар деп танылған іс-әрекеттері.
14.4. Сақтандырушының сақтандыру төлемін жүзеге асырудан бас тартуы үшін мыналар негіз болуы мүмкін:
1) Сақтанушының Сақтандырушыға сақтандыру объектісі, сақтандыру тәуекелі, сақтандыру жағдайы және оның салдары туралы көрінеу жалған мәліметтер хабарлауы;
2) Сақтанушының сақтандыру жағдайынан болған залалдарды азайту жөнінде шараларды қасақана қолданбауы;
3) Сақтанушының залал келтіруге кінәлі тұлғадан тиісті өтем алуы;
4) Сақтанушының Сақтандырушыға сақтандыру жағдайының басталу мән-жайларын тергеп-тексеруде және оған келтірілген залалдың мөлшерін белгілеуде кедергі келтіруі;
5) Сақтандырушыны сақтандыру жағдайының басталғаны туралы хабардар етпеу;
6) Сақтанушының сақтандыру жағдайының басталуына жауапты тұлғаға өзінің талап қою құқығынан бас тартуы, сондай-ақ Сақтандырушыға талап қою құқығының Сақтанушысына өтуі үшін қажетті құжаттарды беруден бас тартуы негіз болып табылады.
14.5. Сақтандырушыны Қағидалардың 14.3-тармақтарында көзделген оның заңсыз әрекеттері себептері бойынша Сақтанушы алдындағы сақтандыру жауапкершілігін жүзеге асырудан босату бір мезгілде Сақтандырушыны Сақтандырылушыға немесе Пайда алушыға сақтандыру төлемін жүзеге асырудан босатады.
15. СУБРОГАЦИЯ
15.1. Шарт бойынша сақтандыру төлемін жүзеге асырған Cақтандырушыға Сақтанушының келтірілген залал үшін жауапты тұлғаға қоятын кері талап қою құқығы осы сома шегінде ауысады. Сақтанушы сақтандыру төлемін алған кезде Cақтандырушыға осы талап ету құқығын іске асыру үшін қажетті барлық құжаттарды беруге міндетті.
15.2. Сақтанушы көрсетілген тұлғаға талап қоюдан немесе оған қойылатын талаптардың іске асырылуын қамтамасыз ететін құқықтардан бас тартқан кезде, сондай-ақ Cақтандырушыға регрестік талап қою үшін қажетті құжаттарды беруден бас тартқан кезде Cақтандырушы регрестік талап қою тәртібімен залал келтіруге кінәлі тұлғадан өндіріп алуы мүмкін сақтандыру сомасының бөлігін төлеуден босатылады.
15.3. Сақтандырушыға ауысқан регрестік талап ету құқығы, тіпті бұл шартта тікелей белгіленбесе де, Сақтандырушының қалауы бойынша іске асырылады.
15.4. Сақтанушы азаматтық заңнамада белгіленген тәртіппен Cақтандырушыға келтірілген залал үшін жауапты тұлғаға сақтандыру төлемінің көлемінен тыс талап қою құқығын беруге, сондай-ақ осы тұлғаға қойылатын өзге де талаптарды беруге құқылы.
16. ШАРТТЫҢ ӨЗГЕРІСТЕРІ
16.1. Шартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу тараптардың бірінің жазбаша өтініші негізінде тараптардың келісімі бойынша жүргізіледі. Шартқа барлық өзгерістер мен толықтырулардың екі тараптың уәкілетті өкілдері оларды жазбаша ресімдеген және қол қойған жағдайда заңды күші болады.
17. ШАРТТЫҢ ТОҚТАТЫЛУ ШАРТТАРЫ
17.1. Міндеттемелерді тоқтатудың жалпы негіздерінен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген сақтандыру шартын мерзімінен бұрын тоқтату негіздерінен басқа, Шарт келесі жағдайларда мерзімінен бұрын тоқтатылады:
1) Сақтандырушы шарт бойынша сақтандыру сомасы мөлшерінде сақтандыру төлемін (сақтандыру төлемдерін) жүзеге асырған не осы Қағидалардың 3-бөліміне сәйкес теміржол көлігінің толық жойылу тәуекелі бойынша немесе теміржол көлігін ұрлау тәуекелі бойынша сақтандыру төлемін жүзеге асырған жағдайларда жол беріледі;
2) Сақтанушының сақтандыру сыйлықақысын бөліп төлеу кезінде кезекті сақтандыру жарнасын төлемеуі;
3) Сақтанушы өзіне белгілі болған, шарт жасасу кезінде Сақтандырушыға хабарланған мән-жайлардағы елеулі өзгерістер туралы Сақтандырушыға хабарлау міндетін орындамаған, егер бұл өзгерістер сақтандыру тәуекелінің ұлғаюына елеулі әсер етуі мүмкін болса не Сақтанушы немесе Сақтандырылушы шарт талаптарының өзгеруіне немесе тәуекел дәрежесінің ұлғаюына мөлшерлес сақтандыру сыйлықақысының қосымша төленуіне қарсы болса;
4) Сақтанушының немесе Сақтандырушының талап етуі бойынша, сондай-ақ тараптардың келісімі бойынша шартты бұзу жағдайларында қолдануға құқылы.
17.2. Осы Қағиданың 17.1 т.-ң 1) және 2)т-да көзделген негіз бойынша шартты мерзімінен бұрын тоқтатудың тәртібі мен салдары:
Көрсетілген жағдайларда шартты тоқтату үшін негіз ретінде көзделген мән-жайлар туындаған кезден бастап шарт тоқтатылған болып есептеледі, бұл ретте шартты тоқтату туралы хабарлама талап етілмейді.
Көрсетілген негіздер бойынша шарт тоқтатылған кезде Cақтандырушыға төленген сақтандыру сыйлықақысы не сақтандыру жарналары қайтарылуға жатпайды.
17.3. Осы қағиданың 17.1 т-ң 3) т-да көзделген негіздер бойынша шартты мерзімінен бұрын тоқтатудың тәртібі мен салдары:
- Көрсетілген жағдайларда шарт тәуекел дәрежесінің ұлғаюына әкеп соғатын мән-жайлар туындаған кезден бастап тоқтатылған болып есептеледі.
- Бұл ретте Сақтандырушы Сақтанушыны Шарттың тоқтатылғаны туралы күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде хабардар етуге міндетті:
1) Сақтандырушыға Сақтанушының тәуекел дәрежесінің ұлғаюы туралы хабарлау міндетін
орындамағаны туралы белгілі болғанда;
2) Сақтанушы шартқа өзгерістер енгізуден бас тартқан немесе сақтандыру сыйлықақысын қосымша
төлеген жағдайда;
3) Сақтандырушының талаптарын акцептеу үшін Шартта белгіленген мерзім аяқталған кезде
шартты өзгерту және/немесе сақтандыру сыйлықақысын қосымша төлеу.
Көрсетілген негіздер бойынша шарт тоқтатылған кезде Сақтандырушыға төленген сақтандыру сыйлықақысы не сақтандыру жарналары қайтарылуға жатпайды.
17.4. Осы Қағидалардың 17.1. т-ң 4) т-да көзделген негіздер бойынша шартты мерзімінен бұрын тоқтатудың тәртібі мен салдары.
- Шарт тараптар шартты тоқтату туралы келісімге қол қойған күннен бастап немесе соттың тиісті шешімі күшіне енген күннен бастап (егер дау сот тәртібімен шешілсе) тоқтатылды деп есептеледі, бұл ретте бастамашы тарап шартты бұзу ниеті туралы екінші Тарапты Шартты бұзудың болжамды күніне дейін кемінде күнтізбелік 30 күн бұрын хабардар етуге міндетті.
17.5. Шарт ҚР АК 841-бабының 1-тармағында көзделген негіздер бойынша мерзімінен бұрын тоқтатылған кезде Сақтандырушы Сақтанушыға ол төлеген сақтандыру сыйлықақысын сақтандыру сыйлықақысының жалпы сомасының 29% - ын құрайтын істі жүргізуге жұмсалған шығыстарды шегергенде, сондай-ақ шарт бойынша жүргізілген сақтандыру төлемдерін шегергенде Шарт қолданысының аяқталмаған кезеңі үшін қайтарады.
17.6. Сақтанушы шарттан бас тартқан жағдайда, егер бұл бас тарту ҚР АК 841-бабының 1-тармағында көзделген негіздерге байланысты болмаса, Сақтандырушыға төленген сақтандыру сыйлықақысы не сақтандыру жарналары қайтарылуға жатпайды.
17.7. Шартты мерзімінен бұрын тоқтату Сақтандырушының кінәсінен оның талаптарын орындамаудан/тиісінше орындамаудан туындаған жағдайларда, соңғысы Сақтанушыға ол төлеген сақтандыру сыйлықақысын не сақтандыру жарналарын толық қайтаруға міндетті.
17.8. Шартты мерзімінен бұрын тоқтату Сақтанушының кінәсінен оның талаптарын орындамаудан/тиісінше орындамаудан туындаған жағдайларда, Сақтандырушыға төленген сақтандыру сыйлықақысы не сақтандыру жарналары қайтарылуға жатпайды.
17.9. Шартта Шартты тоқтатудың Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де талаптары мен тәртібі белгіленуі мүмкін.
18. ТАРАПТАРДЫҢ ЖАУАПКЕРШІЛІГІ
18.1. Сақтандыру сыйлықақысын/кезекті сақтандыру жарнасын уақтылы төлемеген кезде Сақтанушы Сақтандырушыға Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 353-бабында белгіленген тәртіппен және мөлшерде тұрақсыздық айыбын төлеуге міндетті.
18.2. Сақтандыру төлемі уақтылы жүзеге асырылмаған кезде Сақтандырушы Пайда алушыға Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 353-бабында белгіленген тәртіппен және мөлшерде тұрақсыздық айыбын төлеуге міндетті.
18.3. Шарт бойынша міндеттемелерді орындамаған немесе тиісінше орындамаған тарап, егер тиісінше орындау еңсерілмейтін күштің, яғни төтенше және осы жағдайларда еңсерілмейтін мән-жайлардың салдарынан мүмкін болмағанын дәлелдесе, міндеттемелерді орындамағаны/тиісінше орындамағаны үшін мүліктік жауаптылықта болмайды.
18.4. Форс-мажорлық жағдайлар мыналарды қамтиды, бірақ олармен шектелмейді: су тасқыны, өрт, жер сілкінісі және басқа да табиғи апаттар, кез-келген сипаттағы соғыс немесе соғыс қимылдары, блокадалар, мемлекеттік органдардың тыйымдары.
18.5. Форс-мажорлық мән-жайлардың әсерін бастан кешіретін тарап осындай мән-жайлардың басталғаны туралы екінші тарапты 3 (үш) жұмыс күні ішінде хабардар етуге міндетті.
18.6. Форс-мажорлық жағдайлардың әрекеті құзыретті органдардың тиісті құжаттарымен расталуы тиіс.
18.7. Осы бөлімде көзделген тараптардың жауапкершілігі Шарттың талаптарымен өзгертілуі (толықтырылуы) мүмкін.
19. ДАУЛАРДЫ ШЕШУ ТӘРТІБІ
19.1. Шарттан немесе оған байланысты туындайтын кез келген даулар және/немесе келіспеушіліктер келіссөздер арқылы шешіледі.
19.2. Тараптар уағдаластыққа қол жеткізбеген жағдайда даулар және/немесе келіспеушіліктер Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында көзделген тәртіппен реттелуге жатады.
19.3. Шартта дауларды шешудің Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де тәртібі көзделуі мүмкін.
20. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР
20.1. Ережеде айтылмағанның бәрі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес реттеледі.
20.2. Тараптардың келісімі бойынша Қағидаларға сәйкес жасалатын шартқа, егер олар Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмесе, ерекше талаптар (сақтандыру ескертпелері, ұйғарымдар, ерекшеліктер және т.б.) енгізілуі мүмкін.
20.3. Сақтандыру шартын өз қолымен жасасқан кезде Сақтанушы "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Қазақстан Республикасының №94-V Заңына сәйкес Сақтандырушының, Сақтандырылушының (Пайда алушының) дербес деректерін жинауға, өңдеуге, сақтауға және үшінші тұлғаға беруге келісімін және келесі келісімді қоса алғанда, сондай-ақ Сақтандырылушының (Пайда алушының) келісімін растайды:
1) бюроның мемлекеттік дерекқоры иелерінің Сақтанушы (Сақтандырылушы, Пайда алушы) туралы
ақпаратты тікелей немесе үшінші тұлғалар арқылы беруіне;
2) Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасына
сәйкес мемлекеттік қызметтер көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғаның
бюроның Сақтанушы, Сақтандырылушы (Пайда алушы) және Сақтандырушыға Бюро арқылы
қолда бар және болашақта келіп түсетін ақпаратты беруіне құқығы бар.
3) дербес деректерді трансшекаралық беруге және дербес деректерді үшінші тұлғаларға беруге;
4) Сақтандырушының сақтандыру құпиясын ашуға, Қазақстан Республикасының Азаматтық
кодексінің 830 бабының 4 тармағына сәйкес, келесі тұлғаларға: "NOMAD Life "Өмірді сақтандыру
компаниясы" АҚ және "Nomad Digital Financial Services" ЖШС Сақтандырушы қызметінің
мақсаттарын Жалпы іске асыру үшін.
20.4. Дербес деректерді сақтау мерзімін Сақтандырушы дербес деректерді одан әрі сақтау қажеттілігі өткенге дейін айқындайды. Дербес деректерді пайдалану Сақтандырушы не үшінші тұлға Шарттың және / немесе Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын орындау мақсатында, сондай-ақ жалпы Сақтандырушы қызметінің мақсаттарын іске асыру үшін жүзеге асырылады.
20.5. Сақтанушы Сақтандырылушыдан (Пайда алушыдан) сақтандырушының не үшінші тұлғаның сақтандырылушының (пайда алушының) дербес деректерін жинауына және өңдеуіне, 20.3.т-ң 1), 5) т-да санамаланған келісімді қоса алғанда, жазбаша келісімді талап етуге міндетті.
20.6. Сақтанушы 20.3. т-ң 1), 5) т-да санамаланған келісімді қоса алғанда, Сақтандырушының не үшінші тұлғаның Сақтандырылушының (Пайда алушының) дербес деректерін жинауына және өңдеуіне Сақтандырылушының (Пайда алушының) келісімінің жоқтығы үшін жауапты болады.
20.7. Сақтанушы сақтандыру сыйлықақысын төлеу арқылы осы Қағидалардың және сақтандыру шартының талаптарымен танысқанын және келісетінін растайды.[1] Өрт - материалдық залал келтіретін және адамдардың қауіпсіздігіне қатер төндіретін арнайы ошақтың орнынан тыс бақыланбайтын жану процесі.
[2] Үшінші тұлғалардың құқыққа қайшы әрекеттері - жарылыс, өртеу немесе үшінші тұлғалардың ҚР Қылмыстық кодексіне сәйкес қылмыстық немесе ұрлықты қоспағанда, үшінші тұлғалардың абайсызда жасаған әрекеттері ретінде жіктелетін әрекеттерді жасауы жолымен жасалған сақтандыру объектісін жою немесе бүлдіру.
[3] Терроризм актісі - егер бұл әрекеттер қоғамдық қауіпсіздікті бұзу, халықты қорқыту не мемлекеттік органдардың шешімдер қабылдауына ықпал ету мақсатында жасалса, адамдардың қаза табу, елеулі мүліктік залал келтіру не қоғамға қауіпті өзге де зардаптардың туындау қаупін төндіретін жарылыс жасау, өрт қою немесе өзге де әрекеттер жасау (саяси себептер).