1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1. Осы "АЕО" жобасы шеңберінде мүлікті залалдан ерікті сақтандыру қағидалары (бұдан әрі – "Қағидалар") Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне (бұдан әрі – ҚР АК) және "Сақтандыру қызметі туралы"Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 18 желтоқсандағы №126-II Заңына сәйкес әзірленді.
1.2. НОМАД Иншуранс "СК "АҚ (бұдан әрі – "Сақтандырушы") қағидаларының талаптарында заңды (меншік нысанына қарамастан) немесе әрекетке қабілетті жеке тұлғалармен (азаматтығына қарамастан) мүлікті залалдан ерікті сақтандыру шартын (бұдан әрі – "Шарт") жасасу жолымен мүлікті залалдан ерікті сақтандыруды жүзеге асырады (бұдан әрі – "Сақтанушы").
Мүлікті залалдан ерікті сақтандыру шарты "АЕО" жобасы (бұдан әрі – сақтандыру шарты) Полис – офертаны (бұдан әрі – полис) ресімдеу және Сақтанушының Сақтандырушы біржақты тәртіппен әзірлеген және Сақтандырушының nomad.kz интернет-ресурсында (бұдан әрі-сайт) орналастырылған полиске және осы Қағидаларға қосылуы арқылы жазбаша нысанда жасалады.
Сақтандыру сыйлықақысын төлей отырып, Сақтанушы төменде баяндалған Сақтандырушы ұсынған Полис-оферта талаптарында, сондай – ақ "мүлікті сақтандыру ережелеріне" (бұдан әрі-Қағидалар) және сайтта орналастырылған өтініш-сауалнамаларға сәйкес сақтандыру шартын жасасуға өзінің келісімін білдіреді.
1.3. Ережеде келесі ұғымдар қолданылады:
Пайда алушы-осы Ережеге сәйкес сақтандыру төлемін алушы болып табылатын тұлға. Егер Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде немесе шартта өзгеше көзделмесе, Cақтанушы Пайда алушы болып табылады.
Сақтандырушы-сақтандыруды жүзеге асыратын, яғни сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтанушыға немесе пайдасына полис ресімделген өзге тұлғаға (Пайда алушыға) шартта белгіленген сома (сақтандыру сомасы) шегінде сақтандыру төлемін жүргізуге міндетті тұлға. Сақтандыру ұйымы ретінде тіркелген және сақтандыру қызметін жүзеге асыру құқығына лицензиясы бар заңды тұлға ғана сақтандырушы бола алады.
Сақтанушы-ресімдеу және Сақтандырушымен полиске қосылу жолымен сақтандыру шартын жасасқан тұлға. Егер шартта өзгеше көзделмесе, Сақтанушы бір мезгілде сақтандырылған болып табылады.
Сақтандырылған тұлға-мүліктік мүдделері оның зақымдануы немесе жоғалуы (жойылуы) салдарынан сақтандырылған мүлікті иеленумен, пайдаланумен, билік етумен байланысты тұлға.
Сақтандыру жағдайы-басталуы шарт сақтандыру төлемін жүзеге асыруды көздейтін оқиға. Сақтандыру жағдайы ретінде қаралатын оқиға ҚР АК 817-бабының 3-тармағында көзделген белгілерге ие болуы тиіс.
Сақтандыру сомасы- оған сақтандырылған сақтандыру объектісі және сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтандырушының жауапкершілігінің шекті көлемін білдіретін ақша сомасы.
Сақтандыру сыйлықақысы-Сақтанушы Сақтандырушыға оның Сақтанушыға (Пайда алушыға) шартта айқындалған мөлшерде сақтандыру төлемін жүргізу міндеттемесін қабылдағаны үшін төлеуге міндетті ақша сомасы.
Сақтандыру төлемі-сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтандырушы Сақтанушыға (Пайда алушыға) сақтандыру сомасы шегінде төлейтін ақша сомасы.
Франшиза-сақтандыру шарттарында көзделген Сақтандырушыны белгілі бір мөлшерден аспайтын залалды өтеуден босату. Шегерім шартты (шегерілмейтін) және шартсыз (шегерілетін) болып табылады және сақтандыру сомасына пайызбен немесе абсолютті мөлшерде белгіленеді. Шартты франшиза кезінде Сақтандырушы франшизаның белгіленген мөлшерінен аспайтын залалды өтеуден босатылады, бірақ егер оның мөлшері осы сомадан көп болса, залалды толық өтеуге тиіс. Шартсыз франшиза кезінде залал барлық жағдайларда белгіленген сома шегеріле отырып өтеледі. Барлық жағдайларда зақымдану және/немесе жоғалту, жойылу белгіленген франшиза шегеріле отырып өтеледі.
Суброгация-өтелген залал шегінде Сақтанушыға келтірілген залал үшін жауапты тұлғадан өтемақыны талап ету құқығын төлеген Сақтандырушыға өту.
2. САҚТАНДЫРУ ОБЪЕКТІСІ
2.1. Сақтандыру объектісі Шартта көрсетілген мүлікті иеленуге, пайдалануға, оған билік етуге байланысты Сақтанушының (Сақтандырылушының) Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін мүліктік мүдделері болып табылады.
2.2. Шартта көрсетілген мүлік сақтандырылған болып саналады, атап айтқанда:
1) инженерлік жүйелерді қамтитын пәтерлер және т. б.;
2) кез келген жылжымалы мүлік (жеке шаруашылықта пайдаланылатын және тұрмыстық қажеттіліктерді қанағаттандыруға арналған үй жиһазы, тұрмыстық және тұтыну заттары; есептеу, электрондық, бейне -, радиотехника және т.б.).
2.3. Сақтанушы немесе оның пайдасына шарт жасалған өзге тұлға меншік құқығын не иелену құқығын жүзеге асыратын немесе шаруашылық жүргізу, жедел басқару құқығымен, пайдалану құқығымен немесе Сақтанушыға қайта өңдеу, пайдалану, сақтау немесе сату үшін берілген билік ету құқығымен тиесілі кез келген жылжымалы және жылжымайтын мүлік, егер оның меншік иесі сақтандыруға қарсы болмаса, сақтандырылған бола алады.
2.4. Егер шартта өзгеше көзделмесе, сақтандыру арқылы қорғау мүліктің мынадай түрлеріне қатысты сақтандыру төлемі туралы талаптарға қолданылмайды:
1) кез келген валютадағы қолма-қол ақша, құймадағы бағалы металдар және жиектемесіз асыл тастар, бағалы металдардан жасалған бұйымдар, інжу мен асыл тастардан жасалған зергерлік бұйымдар, маркалар, монеталар, медальдар, картиналар, мүсіндер, коллекциялар немесе өзге де өнер туындылары;
2) қолжазбалар, жоспарлар, сызбалар, бухгалтерлік және іскерлік кітаптар, актілер, жоспарлар, есептер, картотекалар және өзге де құжаттар мен бағалы қағаздар, оның ішінде акциялар, облигациялар, жинақ кітапшалары, банк чектері және т. б.;
3) компьютерлік және осыған ұқсас жүйелердің техникалық ақпарат тасығыштары, атап айтқанда магниттік пленкалар мен кассеталар, магниттік дискілер, жад блоктары және басқа да электрондық ақпарат тасығыштар және т. б.;
4) үлгілер, модельдер, прототиптер және көрме үлгілері, сондай-ақ арнайы жабдықтар;
5) жарылғыш заттар;
6) монета қабылдағыштары бар, оның ішінде ұсақтайтын автоматтар, сондай-ақ олардың ішіндегісімен бірге ақша беруге арналған автоматтар;
7) сақтандырылған үй-жайдағы, бірақ сақтанушыға тиесілі емес мүлік;
8) ауыл шаруашылығы жануарлары, көпжылдық екпелер және ауыл шаруашылығы дақылдарының түсімі;
9) қаңқалы-Қамысты ғимараттар, Брус/ағаштан жасалған ғимараттар;
10) авариялық жағдайда тұрған үйлер мен ғимараттар, конструкциялық элементтер мен инженерлік
жүйелер, сондай-ақ олардағы мүлік;
11) аяқталмаған құрылыс;
12) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес айналымнан алынған немесе айналымы
шектелген өзге де мүлік жатады.
3. САҚТАНДЫРУ СУБЪЕКТТЕРІ
3.1. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының аумағында сақтандыру қызметін жүзеге асыру құқығына лицензия алған "НОМАД Иншуранс "Сақтандыру компаниясы" Акционерлік қоғамы Сақтандырушы болып табылады.
3.2. Шарт бұдан әрі "Сақтанушы"деп аталатын мүліктің меншік иесімен жасалады.
3.3. Егер шартта өзгеше көзделмесе, Сақтанушы бір мезгілде сақтандырылған болып табылады.
3.4. Сақтанушы немесе Пайда алушы болып табылмайтын Сақтандырылушы, Сақтанушыда сақтандырылған мүлікті сақтау мүддесі болмаған жағдайда жасалған Шарт әрекетсіз болып есептеледі.
3.5. Пайда алушыны оның Сақтанушымен келісімінен туындайтын шарт бойынша белгілі бір міндеттерді орындағаннан немесе Cақтандырушыға сақтандыру төлемін жүзеге асыру жөнінде талап қойғаннан кейін басқа тұлға алмастыра алмайды.
4. САҚТАНДЫРУ ЖАҒДАЙЫ
4.1. Сақтандыру жағдайы Ережелерде және Шартта көзделген, ол басталған кезде Сақтандырушының Сақтанушыға немесе пайдасына шарт жасалған өзге тұлғаға сақтандыру төлемін жүзеге асыру міндеті туындайтын оқиға болып табылады.
4.2. Қағидаларға сәйкес сақтандыру жағдайы деп шартта айқындалған оқиғаның немесе оқиғалар жиынтығының (сақтандырылған тәуекелдердің) басталуы нәтижесінде сақтандырылған мүліктің жойылуы, бүлінуі немесе жоғалуы танылады. Сақтандыру жағдайы сақтандырылған мүліктің жойылуы, бүлінуі немесе жоғалуы Шарттың қолданылу мерзімі ішінде болған кезде ғана орын алады.
4.3. Сақтандырылған тәуекелдер-бұл Шартта көрсетілген, күтпеген жерден басталуы сақтандырылған мүліктің жойылуына, бүлінуіне немесе жоғалуына әкелуі мүмкін ықтималдық пен кездейсоқтық белгілері бар болжамды оқиғалар.
4.4. Сақтандыру жағдайының басталуын, сондай-ақ оларға келтірілген зиянның мөлшерін дәлелдеу Cақтанушыға (Cақтандырылушыға) және Пайда алушыға жүктеледі.
5. САҚТАНДЫРЫЛҒАН ТӘУЕКЕЛДЕР
5.1. Өрттен сақтандыру
5.1.1. Сақтандырушы сақтандырылған мүлікті жою, бүлдіру немесе жоғалту нәтижесінде келтірілген залал үшін сақтандыру төлемін мынадай оқиғалар (сақтандыру жағдайлары) орын алуы нәтижесінде жүзеге асырады:
1) өрт;
Өрт деп отты тұтатуға және жандыруға арналған арнайы орындардан тыс жерлерде оттың пайда болуы немесе олардың шегінен тыс жерлерде таралуы және өз бетінше тарату қабілеті түсініледі;
2) найзағай соққысы;
Найзағай соққысы деп сақтандыру затына найзағайдың тікелей түсуі түсініледі;
3) жарылыс;
Жарылыс деп газдардың немесе будың кеңеюіне негізделген кенеттен күш көрсетуі түсініледі. Резервуардың (қазандықтың, құбырдың және т.б.) жарылысы оның қабырғасы бұзылған және резервуардың ішіндегі және одан тыс қысымдағы айырмашылықтың кенеттен түзетілуі болған жағдайда ғана орын алады. Егер резервуардың ішіндегі жарылыс химиялық реакцияның нәтижесінде болса, онда резервуардың бүлінуіне байланысты оның қабырғаларының бүтіндігі бұзылғанына қарамастан, залал өтелуге тиіс. Төмен қысымның салдарынан келтірілген залал өтелуге жатпайды;
5.1.2. Егер Шартпен өзгеше келісілмесе, сақтандыру қорғауы оттың пайда болуымен немесе пайда болмауымен (мысалы, электр желісіндегі ток күші мен кернеудің ауытқуы; оқшаулаудың бұзылуы, оның ішінде қысқа тұйықталу, орамадағы тұйықталу, корпусқа немесе жерге тұйықталу; жеткіліксіз байланыс; қауіпсіздікті қамтамасыз ететін өлшеу, реттеуші аспаптар мен аспаптардың істен шығуы) электр тогының оған әсер етуі нәтижесінде сақтандырылған мүліктің (электр сымдарын қоса алғанда) жойылуына, зақымдануына немесе жоғалуына қолданылмайды.
5.1.3. Ереженің талаптарына сәйкес жасалған Шарт бойынша Сақтанушының мүліктік мүдделеріне келтірілген келесі залал өтелуге жатпайды:
1) сақтандырылған мүліктің оған мақсатты пайдалы (жұмыс) оттың немесе отты немесе жылуды пайдаланатын қондырғылардан тыс жерде балқыту, күйдіруді термиялық өңдеу, пісіру, ыстау, кептіру және басқа да осындай мақсаттар үшін қажетті жылудың әсер етуі салдарынан жойылуы, бүлінуі немесе жоғалуы;
2) оның көмегімен не от (жылу) арнайы жасалған және/немесе оны сұйылту, ұстап тұру, тарату, беру үшін арнайы арналған сақтандырылған мүліктің жойылуы, бүлінуі немесе жоғалуы кезінде;
3) сақтандырылған мүліктің оған жоғары температуралардың әсер етуі (қызып кетуі, жануы және т. б.) нәтижесінде опат болуы, зақымдануы немесе жоғалуы;
4) жану камерасындағы жарылыстар нәтижесінде Іштен жану қозғалтқыштары бар сақтандырылған тетіктердің опат болуы, зақымдануы немесе жоғалуы; газ қысымы нәтижесінде электр ауыстырып-қосқыштардың зақымдануы;
5) найзағай тікелей сақтандырылған электр жабдығына тиген жағдайларды қоспағанда, найзағайдың түсуі нәтижесінде сақтандырылған электр жабдығының (электр өткізгішті қоса алғанда) опат болуы немесе зақымдануы;
Егер найзағайдың түсуінің нәтижесінде өрт немесе жарылыс болса, сақтандырылған мүліктің жойылуы немесе зақымдануы салдарынан сақтанушыға келтірілген залал Шарттың талаптарына сәйкес өтелуге жатады.
6) түтіннің ұзақ мақсатты әсер етуі.
5.2. Су құбырларынан, канализациялық және жылыту жүйелерінен су басудан сақтандыру
5.2.1. Сақтандырушы су құбырынан, жылыту және кәріз жүйелерінен судың басуы нәтижесінде сақтандырылған мүліктің жоғалуы (жойылуы), зақымдануы салдарынан келтірілген залалды өтейді.
Су буы суға тең.
5.2.2. Мұндай жүйелерге қосылған өнеркәсіптік қондырғылар тұтыну жабдықтары санатына жатады және жүйелердің өздері болып табылмайды.
5.2.3. Егер шартта арнайы көзделсе, сақтандырумен Сақтандырылушы мүлікке үзілу немесе бүліну нәтижесінде, оның ішінде судың, құбырлардың кенеттен қатып қалуы салдарынан келтірілген залалдар өтеледі:
1) мүліктің сақтандырылмаған топтарын жабдықтауды қамтамасыз етсе де, сақтандыру аумағында салынғанына не
2) сақтандыру аумағынан тыс төселді, бірақ сақтандырылған үй-жайды жабдықтауды қамтамасыз етеді.
5.2.4. Осы бөлімнің шарттарына сәйкес берілетін сақтандыру қорғауы Сақтанушы осы Қағидаларда көрсетілген шарттарға қосымша мынадай қауіпсіздік шараларын сақтаған жағдайда ғана қолданылады:
1) сақтандыру орнында тұрған құбырларды және олармен тікелей байланысты сумен жабдықтау, кәріз және жылыту жүйелерінің аппараттары мен аспаптарын тиісті жағдайда ұстайды. Егер сарапшылардың пікірі бойынша немесе биліктің заңды талабына сәйкес немесе пайдалану ережелеріне сәйкес қосымша жабдық орнату, Сумен жабдықтау, жылыту және кәріз жүйелеріне өзгерістер енгізу, сондай-ақ құбырлардағы судың ықтимал қатып қалуына қарсы шаралар қабылдау қажет болса, онда бұл іс-шаралар дереу немесе Сақтандырушы белгілеген мерзімнен кешіктірілмей орындалуы тиіс;
2) Егер мүмкін болса, пайдаланылмайтын ғимараттардағы немесе олардың бөліктеріндегі сумен жабдықтау, жылыту және кәріз жүйелерін жабады және оларды судан босатады (құбырлардан суды ағызады). Бұл жүйелерге тікелей қосылған құрылғыларға да қатысты;
3) сақтандырылған мүлікті еден деңгейінен кемінде 12 сантиметр биіктікте сақтайды.
6. САҚТАНДЫРУ ЖАҒДАЙЛАРЫНАН ЕРЕКШЕЛІКТЕР ЖӘНЕ САҚТАНДЫРУДЫҢ ШЕКТЕУЛЕРІ
6.1. Кез келген жағдайда сақтандырылған мүліктің опат болуы, зақымдануы немесе жоғалуы салдарынан Сақтанушының мүліктік мүдделеріне келтірілген залал, сондай-ақ сақтандыру нәтижесінде орын алған кез келген қосымша шығындар өтелуге жатпайды:
1) сақтандыру жағдайымен және оны уәкілетті органдарда дәлелдеумен байланысты істерді жүргізуге арналған шығындар (ксерокөшірмеге, нотариаттық куәландыруға, сараптамаға, адвокаттың, өкілдің, аудармашының және т. б. қызметтеріне ақы төлеуге байланысты шығындар);
2) сақтандырылған мүлікті жақсарту және жаңғырту жөніндегі шығындар;
3) үшінші тұлғаларға келтірілген зиян;
4) Сақтанушы Шартқа қол қойылған кезде болған және/немесе білген немесе білуге тиіс болған сақтандырылған мүліктің механикалық сынуы немесе ақаулары;
5) коррозия, эрозия немесе қоршаған ортаның кез келген басқа да ұзақ химиялық немесе атмосфералық әсері, сондай-ақ кірдің, тоттың, қақ пен т.б. шамадан тыс әсері салдарынан механикалық сынулар;
6) сақтандырылған мүлікті арнайы рұқсаты жоқ және арнайы оқудан өтпеген біліксіз персоналдың пайдалануы, сол сияқты ол үшін арнайы оқытылмаған және арнайы рұқсаты жоқ тұлғалардың немесе дайындаушы кәсіпорын белгілеген техникалық сипаттамасы мен пайдалану ережелерін бұза отырып, қызмет көрсетуі және/немесе жөндеуі салдарынан туындаған залал;
7) сақтандырылған мүлікті тиеу, түсіру және тасымалдау нәтижесінде келтірілген залал;
8) егер жинақтаушы және/немесе шығыс материалдары сақтандыру жағдайы басталған кезде ауыстыруды талап етсе немесе 70 (жетпіс) пайызға тозған болса, жинақтаушы және/немесе шығыс материалдарын ауыстыру жөніндегі шығындар;
9) жұмыс процестері және ілеспе факторлар (діріл, шу, электромагниттік кедергілер және т.б.) нәтижесінде болған тозумен, ескірумен, беріктіктің төмендеуімен байланысты кез келген ақаулар мен ресурстың өндірілуі, егер мұндай зақымданулар мен істен шығулардың салдары сақтандырылған мүліктің ішінде оқшауланса;
10) жинақтау немесе үдемелі сипаты бар жүктемелер мен қалыпты пайдалану жағдайларының әсеріне байланысты конструкция элементтерінің зақымдануы (коррозия, шаршаған жарықтар және қатпарлар);
11) қозғалтқыштың, сыртқы қаптама элементтерінің және басқа агрегаттардың жергілікті зақымдануы (жаншылуы және ұрылған жерлері), егер олар сақтандырылған мүлікпен нақты тіркелген оқиғаға байланысты болмаса және ол кезекті келгеннен кейін тексеру кезінде анықталса;
12) техниканы отпен, жылумен өңдеу немесе оны қайта өңдеу мақсатында немесе өзге де мақсаттарда оған өзге де термиялық әсер ету нәтижесінде туындаған техниканың зақымдануынан және/немесе жоғалуынан (жойылуынан) болатын залалдар;
13) сақтандырылған мүлікті бұзу ізінсіз, не сақтандырылған мүлік орналасқан үй-жайға күштеп кіріп ұрлау, сол сияқты құпия (белгісіз) мән-жайлар кезінде оның жоғалуы;
14) қажетті қорғаныс және аса қажеттілік жағдайында жасалған іс – әрекеттерді қоспағанда, Сақтанушының не оның қызметкерлерінің (жеке тұлғалар үшін- сондай-ақ отбасы мүшелері) сақтандыру жағдайының туындауына бағытталған қасақана іс-әрекеттері;
15) Сақтанушының сақтандыру оқиғасымен тікелей себептік байланыстағы қылмыс жасауы;
16) Сақтанушының не оның қызметкерлерінің алкогольмен, уытқұмарлықпен немесе есірткімен масаю күйінде, сондай-ақ ол өз әрекеттерінің мәнін түсіне алмайтын немесе оларға басшылық ете алмайтын күйде жасаған әрекетсіздігі немесе іс-әрекеттері;
17) ядролық энергияның кез келген нысандағы әсері;
18) кез келген әскери іс-қимылдарға, оның ішінде азаматтық соғыстарға, интервенцияларға, қарулы жанжалдарға, оларға қатысушы адамдардың санына қарамастан, соғысты жариялаумен де, жарияламай да;
19) ішкі халықтық толқулар мен тәртіпсіздіктер, революциялар, аумақтардың бөлінуі, халық көтерілісі, бүлікшілік, шатасу, бунт, мемлекеттік төңкеріс;
20) ереуілдер, локауттар, терроризм актілері;
21) әскери немесе азаматтық билік орындарының, тәркілеудің, реквизициялаудың, мәжбүрлеп мемлекет меншігіне алудың өкімдері;
22) төтенше немесе соғыс жағдайын жариялау;
23) дүлей зілзалалар - Шарт жасалған сәтке дейін сақтандыру өтелімі аумағын дүлей зілзала аймағы деп жариялаған кезде;
24) сақтандырылған заттардың өздігінен жануы, ашуы, шіруі немесе басқа да табиғи қасиеттері;
25) егер опырылу сақтандыру жағдайынан туындамаса (судың немесе басқа да сұйықтықтардың жібіту (ерітетін немесе ағытатын) әрекеті нәтижесінде) құрылыстардың немесе олардың бөліктерінің опырылуы;
26) жобадағы (дизайндағы), ерекшеліктердегі, өндірістегі, материалдардағы қателер мен қате есептеулер;
27) жану камераларында пайда болатын жарылыс (детонация) кезінде іштен жану қозғалтқышы бар механизмдердің зақымдануы;
28) мүлікті вакууммен немесе атмосферадан төмен қысыммен зақымдау.
6.2. Шарт бойынша сақтандыру арқылы қорғау зиянның мынадай түрлеріне қатысты сақтандыру төлемі туралы талаптарға қолданылмайды:
1) шатырлардың ағуы (егер сақтандыру жағдайы кезінде шатыр зақымдалмаса) немесе есіктерді, терезелерді немесе желдеткіштерді ашық қалдыру;
2) саяси себептер бойынша үшінші тұлғалардың құқыққа қарсы әрекеттері;
3) сақтандырылған мүлікті мақсатсыз пайдалану;
4) сақтандырылған мүлікті арнайы бағдарламалар бойынша пайдалану, атап айтқанда: сынақтар, тест-драйвтар жасау, рекордтар орнату, жарнамалық, ойын-сауық сипатындағы әртүрлі техниканы немесе декорацияларды көрсету үшін, жүргізуді үйрету, өртпен күрес үшін, біреуді немесе бірдеңені құтқару үшін және жоғары тәуекелді басқа да оқиғалар үшін, сондай-ақ сақтандырылған мүлікті пайдалануға тыйым салынады сақтандырылған мүлікті Сақтанушының өтінішінде көрсетілгеннен өзге мақсаттарда пайдалануға тең;
5) өздігінен орнатылған электр және өзге де қосымша жабдықтардың тұйықталуынан сақтандырылған мүліктің ақаулығы нәтижесінде туындаған өрт;
6) Cақтанушыға жалға, жалдауға, лизингке берілген сақтандырылған мүлікті қайтармау;
7) Cақтанушы заңнамалық немесе басқа да нормативтік актілерде белгіленген өртке қарсы қауіпсіздік, үй-жайлар мен құндылықтарды қорғау, сақтау, жұмыстарды жүргізу қауіпсіздігі ережелері мен нормаларын немесе өзге де осыған ұқсас нормаларды бұзған немесе егер мұндай бұзушылықтар Сақтанушының білуімен жүзеге асырылған болса не анықталған бұзушылықтарды және/немесе кемшіліктерді жою туралы уәкілетті органдардың нұсқамаларын мерзімінде орындамаған жағдайларда;
8) сақтандырылған мүліктің сақталуын қамтамасыз етпеу, атап айтқанда тиек құрылғыларын және/немесе құрылғыларды, сигнализацияларды тиісті күзетусіз қалдыру, жұмыс жағдайына әкелмеу, сол сияқты олардың болмауы, өзге қауіпсіздік шараларының болмауы, сол сияқты олардың жұмыс жағдайына әкелмеуі;
9) сақтандыру шартында сақтандыру жағдайы ретінде көрсетілмеген оқиғалар;
10) сақтандыру аумағынан тыс немесе сақтандыру қорғауының қолданылу кезеңі басталған жағдайларда тоқтатылады.
6.3. Сақтандыру арқылы қорғау қолданылмайды:
1) жалдау немесе пәтер ақысы түсімдерінің жоғалуы;
2) пайданы жоғалту;
3) сақтандыру жағдайынан кейін аумақты тазарту және құрылыстарды бұзу;
4) тауарлық түрін жоғалту;
5) өзге жанама шығындар (мысалы, жоғалған пайда), бірақ олар сақтандыру жағдайынан туындаған;
6) моральдық зиян;
7) сот шығындары.
6.4. Егер Сақтандырушы 6.1-6.3 тармақтарда көрсетілген оқиғаларға сілтеме жасай отырып, залалды өтеуден бас тартса, онда Сақтанушы сақтандыру төлемін алу үшін оған келтірілген залал осы оқиғалардың басталуымен тікелей де, жанама да байланысты емес екенін дәлелдеуі керек.
6.5. Сақтандырушы Cақтанушының (Cақтандырылушының) ықтимал шығындарды азайту үшін ақылға қонымды және оған қолжетімді шараларды қасақана қабылдамауы салдарынан туындаған шығындар бөлігінде сақтандыру төлемін жүзеге асырудан босатылады.
6.6. Сақтандырушы, егер сақтандыру жағдайы сақтандыру төлемінің салдарынан орын алса, сақтандыру төлемін жүзеге асырудан босатылады:
1) инфекциялық аурулардың кез келген түріне (оның ішінде корона-вирустық ауруы 2019 (COVID-19)және оның кез келген мутациясына немесе вариациясына) тікелей немесе жанама байланысты шығындар;
2) cанкциялар туралы қандай да бір заңды немесе нәтижесінде Cақтандырушыға cанкциялар және нормативтік актілер туралы заңға немесе БҰҰ қарарларының шектеулеріне немесе сауда немесе экономикалық санкцияларға, Еуропалық Одақтың, Ұлыбритания немесе АҚШ-тың және өзге де уәкілетті халықаралық ұйымдардың заңдарына немесе нормаларына сәйкес кез келген айыппұл салынуы мүмкін нормативтік актіні бұзғанда;
3) ақпараттық қауіпсіздікті бұзу, дербес деректердің, құпия ақпараттың және серверлерде, интернет бұлтта, портативті құрылғыларда, компьютерлерде, интернет-ресурстарда, оның ішінде кибершабуылдар, компьютерлік вирустың әсері, желілерді бұзу және т. б. нәтижесінде сақталатын жеке деректердің жоғалуы/кемуі;
4) асбестің, асбест талшығының немесе құрамында асбест бар кез келген өнімнің, сондай-ақ радиоактивті изотоптардың әсері (осы Қағидаларды сақтандыру өніміне қолдану кезінде).
7. САҚТАНДЫРУ ЖАҒДАЙДАН БОЛАТЫН ШЫҒЫНДАРДЫ АЗАЙТУҒА БАҒЫТТАЛҒАН ШЫҒЫНДАРДЫҢ ӨТЕМАҚЫСЫ
7.1. Қағидаларға сәйкес жасалған Шарт бойынша сақтандыру жағдайының нәтижесінде залалды болғызбауға немесе азайтуға бағытталған қажетті және орынды шығыстар, тіпті олар қажетті нәтижеге әкелмесе де, өтелуге жатады.
7.2. Егер Сақтандырушы бұл шығыстарды қалыптасқан мән-жайларда орынды деп таныса, Шартқа сәйкес Сақтанушының себептерді тергеуге және залал мөлшерін анықтауға байланысты шығыстары өтеледі.
7.3. Егер бұл Шартта келісілсе және көрсетілсе, Сақтандырушы Сақтанушының сақтандыру жағдайының нәтижесінде орын алған мынадай шығыстарын өтейді:
1) егер Сақтанушы мен Сақтандырушы бұл шығыстарды орынды деп таныса, өртті сөндіруге;
2) тасымалдауға және күзетуге - мұндай шығындар сақтандырылған мүлікті қалпына келтіру немесе бұрынғы орнына орнату кезінде басқа мүлікті жылжыту, өзгерту немесе қорғауды қамтамасыз ету қажеттілігімен байланысты. Бұған, мысалы, ғимараттардың қабырғалары мен бөліктерін ауыстыру, бұзу және қалпына келтіру кезінде немесе бар ойықтарды кеңейту кезінде машиналар мен жабдықтарды демонтаждау және монтаждау шығыстары жатады;
3) Сақтанушының сақтандыру жағдайының басталуы нәтижесінде туындайтын басқа да қосымша шығыстары жатады. Сақтанушының 7.3-тармақта көрсетілген шығыстары, егер бұл шартта арнайы айтылған жағдайда және Сақтанушыға сақтандырылған мүліктің жойылуынан, зақымдануынан немесе жоғалуынан келтірілген залал өтелуге жататын болса ғана, олар өтелуге жатады.
Жер мен суды зарарсыздандыруға және тазартуға байланысты шығындар өтелмейді.
Егер Шартта өтелуге жататын шығыстардың ең жоғары сомасы көрсетілмесе, онда Сақтандырушы жүзеге асыратын жалпы сақтандыру төлемі Шартта көрсетілген жалпы сақтандыру сомасынан аспауға тиіс.
7.4. Сақтанушының Қағидалардың осы бөліміне сәйкес сақтандырылған шығыстары сақтандыру сомасының және сақтандырылған мүліктің сақтандыру құнының арақатынасына барабар өтеледі.
7.5. Егер осы бөлімде көрсетілген шығыстарды Сақтанушы Сақтандырушының тікелей нұсқауларының нәтижесінде жүргізсе, тіпті тиісті шаралар сәтсіз болса да, олар сақтандыру сомасына қарамастан толық көлемде өтеледі.
8. ШАРТТЫ ЖАСАТУ ТӘРТІБІ
8.1. Шарт Сақтандырушының сайтында орналастырылған, Сақтандырушы белгілеген нысан бойынша толтырылған өтінішке Сақтанушының қосылуы негізінде жасалады. Сақтанушы өтінішке қосылған кезде (сақтандыру сыйлықақысын төлеген кезде) осы өтініштің мазмұнымен келіседі және нақты деректер өтініште көрсетілген деректермен сәйкес келмеген жағдайда Сақтандырушыға барлық қажетті ақпаратты сақтандыру сыйлықақысын төлеу жүзеге асырылған күннен бастап 2 (екі) жұмыс күні ішінде Сақтандырушының кез келген жақын кеңсесіне бару арқылы беруге міндеттенеді. Сақтанушының өтініші Шарттың ажырамас бөлігі болып табылады.
8.2. Сақтандырушы себебін түсіндірместен Сақтанушымен Шарт жасасудан бас тартуға құқылы.
8.3. Сақтандыру сыйлықақысын төлей отырып, Сақтанушы "АЕО" ЖШС-ға өзінің дербес деректерін Сақтандырушыға беруге келісімін береді.
8.4. Сақтанушы сақтандыру сыйлықақысын төлей отырып, "Дербес деректер және оларды қорғау туралы" Қазақстан Республикасының № 94-V Заңына сәйкес Сақтандырушының не Сақтанушының, Сақтандырылушының (Пайда алушының) дербес деректерін жинауға, өңдеуге және сақтауға Сақтандырылушының (Пайда алушының) келісімін қоса алғанда, өз келісімін, сондай-ақ Сақтандырылушының (Пайда алушының) келісімін береді:
8.4.1. Сақтандырушының "Мемлекеттік кредиттік бюро" акционерлік қоғамынан (бұдан әрі – Бюро)деректер алуына;
8.4.2. бюроның Мемлекеттік Деректер қоры иеленушілерінің Сақтанушы (Сақтандырылушы, Пайда алушы) туралы ақпаратты тікелей немесе үшінші тұлғалар арқылы беруіне;
8.4.3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік қызметтер көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғаның бюроның Сақтанушы, Сақтандырылушы (Пайда алушы) және Сақтандырушыға Бюро арқылы қолда бар және болашақта келіп түсетін ақпаратты беруіне.
8.4.4. Дербес деректерді трансшекаралық беруге және дербес деректерді үшінші тұлғаларға беруге;
8.4.5. Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 830-бабының 4-тармағына сәйкес Сақтандырушының сақтандыру құпиясын келесі тұлғаларға ашуына: "NOMAD Life "Өмірді сақтандыру компаниясы" АҚ және "NOMAD Digital Financial Services" ЖШС, жалпы сақтандырушы қызметінің мақсаттарын іске асыру үшін
8.5. Дербес деректерді сақтау мерзімін Сақтандырушы дербес деректерді одан әрі сақтау қажеттілігі өткенге дейін айқындайды. Дербес деректерді пайдалану Сақтандырушы не үшінші тұлға Шарттың және / немесе Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын орындау мақсатында, сондай-ақ жалпы Сақтандырушы қызметінің мақсаттарын іске асыру үшін жүзеге асырылады.
8.6. Сақтанушы Сақтандырылушыдан (Пайда алушыдан) Сақтандырушының не үшінші тұлғаның Сақтандырылушының (Пайда алушының) дербес деректерін жинауына және өңдеуіне, 8.4.1.-8.4.5. 8.4 тт-да санамаланған келісімді қоса алғанда, жазбаша келісімді талап етуге міндетті.
8.7. Сақтанушы 8.4.1.-8.4.5. тт-да санамаланған келісімді қоса алғанда, Сақтандырушының не үшінші тұлғаның Сақтандырылушының (Пайда алушының) дербес деректерін жинауына және өңдеуіне Сақтандырылушының (Пайда алушының) келісімінің жоқтығы үшін жауапты болады.
9. ШАРТТЫҢ ӘРЕКЕТ ЕТУ МЕРЗІМІ ЖӘНЕ ОРНЫ. ҰЗАРТУ
9.1. Шарт "АЕО"ЖШС шотына сақтандыру сыйлықақысы түскен күннен бастап жасалған болып есептеледі.
9.2. Жасалған Шарттың (полистің) және сақтандыруды қорғаудың қолданылу мерзімі келесі төлем айының 1 (бірінші) күнінен басталады және 1 ай қолданылады.
9.3. Сақтандырушы Шарттың қолданылуы басталғанға дейін орын алған және Сақтанушы сақтандыру сыйлықақысын төлеуді жүзеге асыру кезінде білген немесе білуге тиіс болған сақтандыру жағдайының нәтижесінде Сақтанушыға келтірілген залалды өтемейді.
Сақтандыру аумағы мен юрисдикция "АЕО"ЖШС түбіртегінде көрсетілген мүліктің орналасқан орнымен сәйкес келеді.
9.4. Мүліктің орналасқан жері сақтандырылған мүлік орналасқан пәтер болып табылады. Сақтандыру аумағының мекенжайы полисте көрсетіледі.
9.5. Егер Шартта өзгеше көзделмесе, Шарт өзінің қолданылуын сақтандыру сыйлықақысын төлеу айының алдындағы айдың соңғы күнінің 24 сағатында не бірінші басталған сақтандыру жағдайы бойынша тоқтатады.
10. САҚТАНДЫРУ СОМАНЫ АНЫҚТАУ ТӘРТІБІ. ФРАНШИЗА
10.1. Сақтандыру сомасы-сақтандыру объектісі сақтандырылған және сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтандырушының жауапкершілігінің шекті көлемін білдіретін ақша сомасы. Мүлікті сақтандыру кезінде сақтандыру сомасы Шарт жасалған кездегі оның нақты құнынан (сақтандыру құнынан) аспауға тиіс.
10.2. Сақтанушы мен Сақтандырушы арасындағы келісім бойынша мүліктің нақты құны, егер оны өзге тәсілмен анықтау қиын болса және сақтандырылған мүлік туралы ақпараттың бұрмалануына әкеп соғуы мүмкін болса, тәуелсіз сараптамалық бағалау негізінде айқындалуы мүмкін. Бұл ретте тәуелсіз сараптамалық бағалау жүргізу жөніндегі шығыстарды Сақтанушы көтереді.
10.3. Франшиза бір сақтандыру жағдайы үшін белгіленген және 5 000 (бес мың) теңгені құрайды. Егер бірнеше сақтандыру жағдайлары немесе тәуекелдері орын алған болса, франшиза сомасы олардың әрқайсысы бойынша залал сомасын есептеу кезінде ескеріледі.
11. САҚТАНДЫРУ СЫЙЛЫҚАҚЫСЫ, ОНЫ ТӨЛЕУДІҢ АНЫҚТАУ ТӘРТІБІ
11.1. Сақтандыру сыйлықақысы-Сақтанушының Сақтанушыға (Пайда алушыға) "АЕО" ЖШС түбіртегінде көрсетілген мөлшерде сақтандыру төлемін жүргізу міндеттемелерін қабылдағаны үшін Сақтандырушыға төлеуге міндетті ақша сомасы және Сақтандырушының тарифтері бойынша айқындалады (сақтандыру объектісі мен тәуекелдің сипаты ескеріле отырып, сақтандыру сомасының бірлігінен алынатын сақтандыру сыйлықақысының мөлшерлемесі).
11.2. Егер Шартта өзгеше көзделмесе, Сақтанушы екінші деңгейдегі банк кассаларының бөлімшесінде немесе банктің мобильдік қосымшасында коммуналдық қызметтерге ақы төлеу кезінде "АЕО" ЖШС түбіртегінде көрсетілген мерзімде сақтандыру сыйлықақысын бір рет төлеуге міндетті.
11.3. Сақтандыру сыйлықақыларын төлеу Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы – теңгемен жүзеге асырылады.
12. ТАРАПТАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
12.1. Сақтандырушының міндеттері:
1) Сақтанушыны сайтта орналастырылған сақтандыру ережелерімен таныстыруға және оның талабы бойынша көшірмесін ұсынуға (жіберуге);
2) сақтандыру құпиясын қамтамасыз етуге;
3) Пайда алушыға шартта белгіленген мөлшерде, тәртіппен және мерзімде сақтандыру төлемін жүзеге асыруға немесе Сақтанушы мен Пайда алушыға Шарттың талаптарына сәйкес сақтандыру төлемін жүзеге асырудан жазбаша дәлелді бас тартуды жіберуге міндетті;
4) Сақтанушы (Сақтандырылушы) немесе Жәбірленуші (Пайда алушы) не олардың өкілі осы Қағидалардың 14-бөлімінде көзделген құжаттарды ұсынбаған жағдайда, оны жетіспейтін және (немесе) дұрыс ресімделмеген құжаттар туралы сақтандыру шартында белгіленген мерзімде хабардар етуге, Сақтанушыға (Сақтандырылушыға) сақтандыру шарты кезінде шығындарды азайту үшін жұмсаған ақылға қонымды және орынды шығыстарын өтеуге міндетті жағдайда;
5) осы Қағидаларда, Шартта немесе Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында көзделген басқа да әрекеттерді жасауға құқылы.
12.2. Сақтандырушы құқылы:
1) Сақтанушы ұсынған ақпарат пен құжаттарды, сондай-ақ Сақтанушы Шарттың талаптары мен ережелерін орындауын тексеруге;
2) бүлінген мүлікті қарап-тексеруге, шығынның себептері мен мөлшерін анықтауға
қатысуға құқылы;
3) сақтандыру тәуекелінің ұлғаюына әкеп соғатын мән-жайлар туралы хабарлама алғаннан кейін шарттың талаптарын өзгертуді немесе ұлғайған тәуекелге мөлшерлес қосымша сақтандыру сыйлықақысын төлеуді талап етуге;
4) Сақтанушы өзіне белгілі болған, Шарт жасасу кезінде Сақтандырушыға хабарланған мән-жайлардағы елеулі өзгерістер туралы Сақтандырушыға хабарлау міндетін орындамаған кезде, егер бұл өзгерістер сақтандыру тәуекелінің ұлғаюына елеулі әсер етуі мүмкін болса не Сақтанушы шарт талаптарының өзгеруіне немесе тәуекел дәрежесінің ұлғаюына мөлшерлес сақтандыру сыйлықақысының қосымша төленуіне қарсы болса, Шартты бұзуды талап етуге;
5) сақтандыру жағдайының белгілері бар оқиғаның себептері мен мән-жайларын дербес анықтауға, оның ішінде тиісті мемлекеттік органдар мен ұйымдардан олардың құзыретін негізге ала отырып, сақтандыру жағдайының басталу фактісін және келтірілген залалдың мөлшерін растайтын құжаттарды сұратуға;
6) Сақтанушыдан сақтандыру жағдайының фактісін, оның басталу мән-жайларын анықтау үшін қажетті ақпаратты талап етуге;
7) Шартта көзделген негіздер бойынша сақтандыру төлемін толық немесе ішінара жүзеге асырудан бас тартуға;
8) Сақтанушы немесе Сақтандырылушы Шарттың талаптарын және осы Қағидаларды
бұзған жағдайда Шартты мерзімінен бұрын тоқтатуға;
9) осы Қағидаларға, Шартқа және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де әрекеттерді жасауға құқылы.
12.3. Сақтанушының міндеттері:
1) Шарт жасасу кезінде Сақтандырушыға өзіне белгілі, сақтандыру тәуекелін бағалау үшін елеулі маңызы бар барлық мән-жайлар туралы және егер мұндай мән-жайлар болған жағдайда, Сақтандырушының Шарт жасасу туралы шешім қабылдауы туралы хабарлауға міндетті;
2) "АЕО" ЖШС түбіртегінде белгіленген мөлшерде, тәртіппен және мерзімде сақтандыру сыйлықақысын төлеуге міндетті;
3) сақтандыру талаптарын орындауға (Сақтандырылушының Шарт талаптарын бұзуы Сақтанушының өзінің Шарт талаптарын бұзуы деп бағаланады);
4) өртке қарсы қауіпсіздіктің барлық шараларын, оның ішінде өрт күзеті органдарының нұсқамаларын сақтауға, сондай-ақ жол берілген өртке қарсы қауіпсіздік қағидаларын бұзушылықтарды уәкілетті орган белгілеген мерзімдерде жоюға міндетті;
5) сақтандыру жағдайынан болатын залалдарды болғызбау немесе азайту жөнінде барлық ықтимал және орынды шараларды қабылдауға міндетті;
6) Шартты жасау кезінде және оның қолданылу кезеңінде осы сақтандыру объектісіне қатысты ұқсас тәуекелдер бойынша барлық қолданыстағы/жасалатын сақтандыру шарттары туралы Сақтандырушыға хабарлауға міндетті;
7) Сақтандырушыны сақтандыру тәуекелінің жай-күйі туралы хабардар етуге міндетті;
8) Шарт жасасу кезінде Сақтандырушыға хабарланған мән-жайлардағы өзіне белгілі болған елеулі өзгерістер туралы, егер бұл өзгерістер сақтандыру тәуекелінің ұлғаюына елеулі түрде әсер етуі мүмкін болса, дереу, бірақ 3 (үш) жұмыс күнінен кешіктірмей Сақтандырушыға хабарлауға міндетті;
9) тәуекел дәрежесі ұлғайған кезде Сақтанушы Шарттың өзгеруі және/немесе сақтандыру
сыйлықақысына қосымша ақы төлеу туралы хабарламаны алған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде шартқа өзгерістер енгізуге және/немесе қосымша сақтандыру сыйлықақысын төлеуге міндетті;
10) сақтандыру жағдайының басталуына жауапты тұлғаға суброгация тәртібімен талап ету құқығының Сақтандырушыға өтуін қамтамасыз етуге міндетті;
11) сақтандыру жағдайының басталғаны туралы Сақтандырушыны немесе оның өкілін дереу хабардар етуге міндетті. Егер Сақтанушы Сақтандырылушы болып табылмаған жағдайда, мұндай міндет Сақтандырылушыға жүктеледі;
12) осы Қағидаларда, Шартта және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де әрекеттерді жасауға міндетті.
12.4. Сақтанушы құқылы:
1) Сақтандырушыдан сақтандыру талаптарын, Шарт бойынша өзінің құқықтары мен міндеттерін түсіндіруді талап етуге;
2) егер Сақтанушы Шарт бойынша Пайда алушы болып табылса, Шартта көзделген тәртіппен және талаптарда сақтандыру төлемін алуға;
3) Сақтандырушының сақтандыру төлемін жүзеге асырудан немесе оның мөлшерін азайтудан бас тартуына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен дау айтуға;
4) болжамды бұзу күніне дейін 30 күннен кешіктірмей Сақтандырушыға міндетті түрде жазбаша хабарлай отырып шартты мерзімінен бұрын бұзуға;
5) осы Қағидаларға, Шартқа және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де әрекеттерді жасауға құқылы.
12.5. Пайда алушы құқылы:
1) Сақтандырушыдан сақтандыру талаптарын, шарт бойынша өзінің құқықтары мен
міндеттерін түсіндіруді талап етуге;
2) Сақтандырушыға сақтандыру төлемі туралы талап қоюға;
3) сақтандыру жағдайы басталған кезде Шартта көзделген тәртіппен және
талаптармен сақтандыру төлемін алуға;
4) Сақтандырушының сақтандыру төлемін жүзеге асырудан немесе оның мөлшерін
азайтудан бас тартуына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген
тәртіппен дау айтуға;
5) Сақтанушы немесе Сақтандырылған тұлға сақтандыру жағдайының басталғаны
туралы барлық жағдайларда, оның жасалғанына немесе жасалмағанына
қарамастан, Cақтандырушыны хабардар етуге;
6) Шартқа және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де
әрекеттерді жасауға құқылы.
12.6. Осы бөлімде көзделген Тараптардың құқықтары мен міндеттері толық болып табылмайды. Тараптар Шарттың өзге тармақтарында немесе талаптарында және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген құқықтарға ие болады және міндеттерді атқарады.
12.7. Тараптардың құқықтары мен міндеттерінің тізбесі Шартпен өзгертілуі (толықтырылуы) мүмкін.
13. САҚТАНДЫРУ ЖАҒДАЙЫ БАСТАЛУ БАРЫСЫНДАҒЫ САҚТАНУШЫНЫҢ (САҚТАНДЫРЫЛУШЫНЫҢ) ӘРЕКЕТТЕРІ
13.1. Сақтанушы (Сақтандырылушы) сақтандыру жағдайының белгілері бар және/немесе оның салдары сақтандыру жағдайының басталуы болуы мүмкін оқиға басталған кезде, сондай-ақ оған сақтандыру жағдайының басталуы туралы белгілі болғаннан/болуға тиіс болғаннан кейін міндетті:
1) ықтимал залалдарды болғызбау немесе азайту үшін қалыптасқан мән-жайларда ақылға қонымды және қолжетімді шараларды, оның ішінде мүлікті құтқару және сақтау шараларын қабылдауға міндетті;
2) болған жағдай туралы құзыретті органдарға дереу хабарлауға, оқиғаның уәкілетті мемлекеттік және өзге де құзыретті органдармен құжаттамалық ресімделуін қамтамасыз етуге және Сақтандырушыны немесе оның өкілетті өкілін/авариялық комиссарды хабардар етуге міндетті;
3) дереу, бірақ кез келген жағдайда 3 (үш) жұмыс күнінен кешіктірмей Сақтандырушыға немесе оның өкілетті өкіліне сақтандыру жағдайы туралы жазбаша нысанда өтініш беруге, сондай-ақ оған оқиғаның мән-жайлары, келтірілген залалдың түрлері мен болжанатын мөлшері туралы барлық белгілі мәліметтерді хабарлауға, Сақтандырушымен одан арғы іс-қимылдарды келісуге міндетті. Егер Шартта өзге мерзім және (немесе) хабарлау тәсілі көзделсе, ол келісілген мерзімде және Шартта көрсетілген тәсілмен жасалуға тиіс;
4) зардап шеккен мүлікті (егер бұл қауіпсіздік мүдделеріне қайшы келмесе немесе залалдың ұлғаюына әкеп соқпаса) оны Сақтандырушының өкілі қарап тексергенге дейін ол бүлінген/жойылған кезде болған күйінде сақтауға міндетті;
5) 1 (бір) сағат ішінде Сақтандырушының өкілін шақыру;
6) Сақтандырушының өкіліне бүлінген мүлікті кедергісіз қарап-тексеру, залалдарды азайту және мүлікті құтқару жөніндегі іс-шараларға қатысу мүмкіндігін қамтамасыз етуге міндетті;
7) Сақтандырушының өкіліне сақтандыру жағдайының басталу себептері мен мән-жайларын анықтауға жәрдемдесуге, оның ішінде Сақтандырушыға оған қолжетімді барлық ақпарат пен сақтандыру жағдайының себептері, барысы мен салдары, келтірілген залалдың сипаты мен мөлшері туралы бағалауға мүмкіндік беретін құжаттаманы беруге;
8) үшінші тұлғалардан сақтандыру жағдайының нәтижесінде келтірілген залалдардың қандай да бір өтемін (өтемақысын) алғаны туралы Сақтандырушыны дереу жазбаша хабардар етуге міндетті;
9) егер Сақтандырушы сақтандыру жағдайының басталуына байланысты Сақтандырушының да, Сақтанушының да мүдделерін қорғау үшін өз өкілін тағайындауды қажет деп тапқан жағдайда – Сақтандырушы көрсеткен тұлғаларға сенімхат немесе осындай мүдделерді қорғау үшін өзге де қажетті құжаттарды беруге міндетті. Сақтандырушы сақтандыру жағдайының басталуына байланысты Сақтанушының мүдделерін сотта білдіруге немесе өзге түрде Сақтанушыны құқықтық қорғауды жүзеге асыруға құқылы, бірақ міндетті емес;
10) сақтандыру жағдайының басталуын, сондай-ақ оларға келтірілген залалдарды дәлелдеу ауыртпалығын көтеруге, оның ішінде сараптама жүргізуге ақы төлеуге, сарапшылардың оқиға орнына шығуына, мамандарды тартуға және консультация беруге, қажетті құжаттарды жинауға және т. б.;
11) Сақтандырушыға барлық құжаттар мен дәлелдемелерді беруге және оған келтірілген залал үшін жауапты тұлғаға Сақтандырушының өзіне ауысқан регрестік талап ету құқығын жүзеге асыруы үшін қажетті барлық мәліметтерді хабарлауға;
12) осы Қағидаларда, Шартта және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де әрекеттерді орындауға міндетті.
13.2. Егер Сақтанушы осы Ережелердің 13.1-тармағында көрсетілген міндеттемелерді орындамаса, Сақтандырушының оған залалды өтеуден бас тартуға құқығы бар. Егер жоғалған (ұрланған) мүлік туралы құзыретті органдарға мәлімделмеген немесе уақтылы мәлімделмеген болса, онда Сақтандырушы сақтандыру төлемін жүзеге асыру жөніндегі міндеттен осы мүлікке қатысты бөлігінде ғана босатылады.
13.3. Сақтандырушы және оның өкілдері бұл үшін қажетті шараларды қабылдай және көрсете отырып, сақтандырылған мүлікті құтқаруға және сақтауға қатысуға құқылы, алайда Сақтандырушының немесе оның өкілдерінің бұл іс-әрекеттері оның сақтандыру төлемін жүзеге асыру міндетін мойындау ретінде қарастырыла алмайды. Егер Сақтанушы бұған кедергі келтірсе, сақтандыру төлемі залалдың ұлғаюына әкеп соқтырған шамада қысқартылады.
13.4. Егер Сақтанушы сақтандырылмаған болса, Сақтандырушыға сақтандыру жағдайының басталғаны туралы хабарлау және ықтимал шығындардың алдын алу немесе азайту үшін ақылға қонымды және қол жетімді шараларды қабылдау, оның ішінде сақтандырылған мүлікті сақтау және сақтау шаралары сақтандырылған адамға, пайда алушыға, Сақтанушы не Сақтандырылушы не істегеніне немесе жасамағанына қарамастан, жүктеледі.
13.5. Сақтандырушыны сақтандыру жағдайының басталғаны туралы белгіленген мерзімде хабардар етпеу оған сақтандыру төлемінен бас тарту құқығын береді.
Тиісті органдар мен ұйымдарды сақтандыру жағдайының белгілері бар оқиғаның басталғаны туралы белгіленген мерзімде олардың құзыретіне (ішкі істер органдарының бөлімшелеріне) сүйене отырып хабардар етпеу Сақтандырушыға сақтандыру төлемінен бас тартуға құқық береді.
14. САҚТАНДЫРУ ТӨЛЕМДІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ ТУРАЛЫ ШЕШІМ ҚАБЫЛДАУ ҮШІН ҚАЖЕТ ҚҰЖАТТАР
14.1. Сақтандырушы сақтандыру төлемі туралы шешім қабылдауы үшін Cақтанушы (Пайда алушы) Сақтандырушыға мынадай құжаттарды ұсынуға міндетті:
1) сақтандыру жағдайының белгілері бар оқиғаның басталуы туралы өтініш;
2) жеке куәлікке арналған құжаттарды қоса алғанда, мүлікті иелену, пайдалану және/немесе оған билік ету құқығын растайтын құжаттар, жеке тұлғаны дара кәсіпкер ретінде тіркеу туралы куәлік (егер Сақтанушы жеке тұлға болып табылса және жеке кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын болса), сақтандыру компаниясында іс жүргізу және сақтандыру төлемін алу құқығына сенімхат ( заңды тұлға үшін немесе Пайда алушының мүдделерін білдірген жағдайда);
3) құзыретті органдардың сақтандыру жағдайының басталу фактісін, оның басталу себептерін және оларға келтірілген залалдардың мөлшерін растайтын құжаттары, оның ішінде:
- өртке қарсы және құқық қорғау органдарының, гидрометеоқызметтердің, авариялық қызметтердің, төтенше жағдайлар жөніндегі агенттік бөлімшелерінің, мемлекеттік комиссиялардың немесе басқа да ұйымдардың актілері, қорытындылары немесе залал келтірудің күнтізбелік күні, себептері мен мән-жайлары және залал келтіруге кінәлі адамдар (егер олар бар болса)көрсетіп, өзге де құжаттары;
- прокуратура, тергеу, анықтау органдарының, сот органдарының, өрт қадағалау
органдарының құжаттары (қылмыстық істің қозғалысы туралы қаулылар (қозғау туралы, қозғаудан бас тарту туралы, тоқтата тұру, тоқтату туралы), оқиға болған жерді қарау хаттамасы, айыпталушы ретінде тарту туралы қаулылар, сот үкімі);
- сақтандыру жағдайлары ретінде Шартта қаралатын оқиғаларды тергеп-тексеруді, жіктеуді және есепке алуды жүзеге асыратын не сақтандыру жағдайының басталу фактісін растайтын өзге де құзыретті органдардың құжаттары;
4) Сақтанушы (Cақтандырылушы, Пайда алушы) жасаған бүліну дәрежесін көрсете отырып,
жоғалған және/немесе бүлінген мүліктің тізбесі; жөндеу-қалпына келтіру жұмыстарына арналған
тауарлық жүкқұжаттар мен чектер, калькуляциялар, сметалар; уәкілетті орган аккредиттеген
тәуелсіз сараптамалық (бағалау) ұйымдардың қорытындылары; Шартты тарту кезінде келтірілген
мөлшерді растайтын өзге де құжаттар;
14.2. Ұсынылған құжаттарды жасау тәртібі мен нысаны, егер олар үшін бұл көзделген болса, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келуге тиіс. Егер Шартта өзгеше көзделмесе, құжаттар Сақтандырушыға түпнұсқада не нотариат куәландырған немесе түпнұсқа мөрмен куәландырылған және құзыретті ұйымның уәкілетті адамы қол қойған көшірме түрінде ұсынылады.
14.3. Егер нақты мән-жайларды ескере отырып, олардың болмауы сақтандыру жағдайының басталу фактісін анықтауға және шығын мөлшерін анықтауға мүмкіндік бермесе, Сақтандырушы қосымша құжаттарды талап етуге құқылы.
14.4. Болған оқиға туралы неғұрлым толық ақпарат алу мақсатында Сақтандырушы оқиғаның басталу мән-жайлары туралы ақпаратқа ие құзыретті органдардан (ішкі істер, өрт қадағалау органдарынан, авариялық-техникалық қызметтерден, газ желісінің авариялық қызметтерінен), кәсіпорындардан, мекемелер мен ұйымдардан мәліметтер сұратуға, сондай-ақ оның туындау себептері мен мән-жайларын дербес анықтауға құқылы.
14.5. Қажет болған жағдайда оқиғаның болу себептерін және Сақтандырушының тапсырмасы бойынша шығын мөлшерін анықтау жөніндегі жұмысты тәуелсіз сарапшылар, бағалаушылар, авариялық комиссарлар және т. б. орындауы мүмкін.
14.6. Сақтандыру төлемін жүзеге асыру үшін қажетті қандай да бір құжаттар ұсынылмаған жағдайда, сондай-ақ егер сақтандыру төлемін жүзеге асыру туралы шешім осы Қағидаларда белгіленген мерзімде қабылдана алмаса, Сақтандырушы төлемге арналған өтінішті және осы Қағидаларда көзделген құжаттарды не құжаттардың толық емес пакетін алған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде, бұл туралы Сақтанушыны (Сақтандырылушыны) жазбаша хабардар етеді, Тізбесін көрсете отырып немесе қосымша құжаттарды талап ету және (немесе) сақтандыру төлемін жүзеге асыру мерзімдерін ұзарту себептерін түсіндіре отырып, ұсынады. Сақтандырушы, Сақтанушы құжаттардың, оның ішінде 14.1-тармақта көзделген құжаттардың толық емес пакетін ұсынған кезде, eгер қолда бар құжаттар сақтандыру жағдайының фактісін, оның басталу себептері мен мән-жайларын, сондай-ақ келтірілген залалдың мөлшерін растауға мүмкіндік берсе, сақтандыру төлемін қабылдауға және жүзеге асыруға құқылы.
15. САҚТАНДЫРУ ТӨЛЕМДІ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ ТӘРТІБІ ЖӘНЕ ШАРТТАРЫ
15.1. Сақтанушыдан сақтандыру жағдайының белгілері бар оқиғаның басталғаны туралы жазбаша өтініш алғаннан кейін, сондай-ақ сақтандыру төлемі үшін қажетті барлық құжаттарды ұсынғаннан кейін Сақтандырушы мынадай іс-әрекеттерді жүзеге асырады:
- сақтандыру жағдайының белгілері бар оқиғаның басталу фактісін анықтайды; Сақтанушының өтінішінде келтірілген мәліметтердің сәйкестігін тексереді; Сақтанушының (сақтандырылушының, пайда алушының) сақтандырылған мүлікті сақтаудағы мүддесінің болуын тексереді; сарапшыларды, авариялық комиссарларды тарту қажеттілігін айқындайды, өзге де іс - әрекеттерді жүзеге асырады;
- оқиғаны сақтандыру жағдайы деп таныған кезде сақтандыру төлемінің мөлшерін анықтайды, сақтандыру жағдайы туралы акт жасайды.
15.2. Сақтандыру төлемін Сақтандырушы Пайда алушыға сақтандыру сомасы шегінде жүзеге асырады. Сақтандыру төлемі Сақтанушының (сақтандырылушының) сақтандыру жағдайының басталуы нәтижесінде шеккен нақты залал мөлшерінен аспауға тиіс.
15.3. Егер Шартта өзгеше белгіленбесе, сақтандыру төлемі шартпен айқындалған франшиза (шартты, шартсыз) және сақтандыру сомасы ескеріле отырып, әрбір сақтандырылған объект бойынша жүзеге асырылады.
15.4. Залал мөлшерін Сақтандырушы Сақтанушы (Пайда алушы) және/немесе тиісті лицензиясы бар тәуелсіз сарапшы ұсынған, Сақтандырушы ұсынған және аккредиттелген уәкілетті орган ұсынған құжаттардың негізінде айқындайды.
15.5. Сақтандыру төлемі тәуелсіз сарапшының бағалауы бойынша қалпына келтіру жөндеуінің мөлшерінде жүзеге асады.
15.6. Залал мөлшері бүлінген мүлікті қалпына келтіру құнының есебі негізге алынып, мүліктің сақтандыру жағдайы басталғанға дейін орын алған есептелген амортизациясы (тозуы) шегеріле отырып айқындалады.
15.7. Сақтандыру төлемі осы залалды үшінші тұлғалардан өтеу тәртібімен алынған сома шегеріле отырып жүргізіледі.
15.8. Егер Сақтанушы (сақтандырылушы, пайда алушы) келтірілген залал үшін жауапты тұлғадан өтем алса, Сақтандырушы осы тармаққа сәйкес есептелген сақтандыру төлемінің мөлшері Шартта көзделген франшиза мөлшерінен аспаған жағдайда, келтірілген нақты залал мөлшері мен көрсетілген тұлғадан алынған өтем арасындағы айырма мөлшерінде сақтандыру төлемін жүзеге асырады.
15.9. Егер сақтандыру төлемін жүзеге асырғаннан кейін Сақтанушы (сақтандырылушы немесе пайда алушы) келтірілген залал үшін жауапты тұлғадан өтем алса, оның осы Қағидалардың тармақтарына сәйкес есептелген сақтандыру төлемінің бір бөлігіне ғана құқығы бар, осыған байланысты Сақтандырушы сақтандыру төлемінің артық төленген сомасын қайтаруды талап етуге құқылы, ал Сақтанушы (сақтандырылушы, пайда алушы) келтірілген залал үшін жауапты тұлғадан өтем алған адам Сақтандырушыға артық алынған соманы қайтаруды жүргізуге міндетті.
15.10. Егер залал шартсыз франшиза сомасынан аспаса, Сақтандырушы сақтандыру төлемін жүзеге асырудан босатылады. Егер залал шартсыз франшиза сомасынан асып кетсе, онда сақтандыру төлемінің мөлшерін айқындау кезінде залал сомасынан франшиза шегеріледі.
15.11. Шартты франшиза кезінде Сақтандырушы франшизаның белгіленген сомасынан аспайтын залал үшін жауапкершіліктен босатылады және егер оның сомасы франшизадан көп болса, залалды толық өтеуге тиіс.
15.12. Сақтандырушы осы мүліктің сақтандыру жағдайы басталған күнгі нарықтық құны мөлшерінде сақтандыру төлемін жүзеге асырған жағдайда мүлікке немесе оның қалдықтарына құқылы.
15.13. Егер Сақтандырушы осы Қағиданың 15.12-тармаққа сәйкес мүлікке құқығы туралы өзінің жазбаша келісімін бермеген болса, Сақтанушы сақтандыру жағдайынан кейін қалған, бірақ бүлінген мүліктен бас тартуға құқылы емес.
15.14. Екі жақты мүліктік сақтандыру (бір ғана сақтандыру объектісін бірнеше Сақтандырушыда әрқайсысымен дербес шарттар бойынша сақтандыру) кезінде әрбір Сақтандырушы Сақтанушының алдында онымен жасалған шарт шегінде жауапты болады, алайда Сақтанушы барлық Сақтандырушылардан алған сақтандыру төлемдерінің жалпы сомасы нақты нұқсаннан аспауға тиіс.
15.15. Сақтанушының (Сақтандырылушының) залалдарды болғызбау немесе азайту мақсатында шеккен шығыстарын, егер мұндай шығыстар қажет болса немесе Сақтандырушының нұсқауларын орындау үшін жүргізілсе, тіпті тиісті шаралар сәтсіз болса да, Сақтандырушы өтеуге тиіс.
Мұндай шығыстар нақты мөлшерде өтеледі, алайда сақтандыру төлемі мен шығыстар өтемінің жалпы сомасы шартта көзделген сақтандыру сомасынан (жауапкершіліктің шекті көлемінен) аспауы тиіс. Егер шығыстар Сақтанушының (Сақтандырылушының) Сақтандырушының нұсқауларын орындауы нәтижесінде туындаса, олар сақтандыру сомасына қарамастан, толық мөлшерде өтеледі.
15.16. Сақтандырушы Сақтанушының (Сақтандырылушының) ықтимал шығындарды азайту үшін ақылға қонымды және оған қолжетімді шараларды қасақана қабылдамауы салдарынан туындаған шығындар бөлігінде сақтандыру төлемін жүзеге асырудан босатылады.
15.17. Егер Сақтанушы (Сақтандырылушы немесе Пайда алушы) осы Қағидалардың 14-бөлімінде көрсетілген құжаттарды ұсынбаса немесе залалдың басталу мән-жайлары мен оның мөлшеріне қатысты көрінеу жалған мәліметтерді ұсынса, сақтандыру төлемі жүзеге асырылмайды.
15.18. Сақтандырушы сақтандыру төлемі туралы шешім қабылдау үшін барлық қажетті құжаттарды алғаннан кейін 15-он бес күн мерзімде сақтандыру төлемі туралы не сақтандыру төлемінен бас тарту туралы шешім қабылдайды, бұл туралы Сақтанушыға (сақтандырылушыға, пайда алушыға) жазбаша нысанда хабарлайды.
15.19. Сақтандырушы сақтандыру төлемін уақтылы жүзеге асырмағаны үшін Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 353-бабына сәйкес жауапты болады.
16. САҚТАНДЫРУ ТӨЛЕМІНЕН БАС ТАРТУ
16.1. Сақтандырушы Сақтанушыға сақтандыру төлемінен толық немесе ішінара бас тартуға құқылы, егер сақтандыру жағдайы келесі салдардан орын алса:
1) қажетті қорғаныс немесе аса қажеттілік жағдайында жасалған әрекеттерді қоспағанда,
Сақтанушының (пайда алушының) сақтандыру жағдайының туындауына бағытталған не оның
басталуына ықпал ететін қасақана іс-әрекеттері;
2) Cақтанушының (пайда алушының) заң актілерінде белгіленген тәртіппен сақтандыру жағдайымен
себептік байланыста болатын қасақана қылмыстық немесе әкімшілік құқық бұзушылықтар деп
танылған іс-әрекеттері.
16.2. Шарт бойынша сақтандыру арқылы қорғау мүліктің мынадай түрлеріне қатысты сақтандыру төлемі туралы талаптарға қолданылмайды:
1) пайдалануға дайын емес ғимараттар (егер шатырды, сыртқы қабырғаларды салу немесе жөндеу аяқталмаса, терезе және есік ойықтары толық жабылмаса және құрылыс ағаштары мен қоршаулары бөлшектелмесе) және осы ғимараттардағы мүлік.
2) маңдайшалар, электрлік жарнама, қалқалар, жапқыштар, антенналар және т.;
3) дүкен сөрелерін, көрме сөрелерін, көркем өңделген әйнекті, терезе әйнектерін, көп қабатты оқшаулағыш шыныны, брондалған, қорғасын және жез шыныны, шыны блоктарды, бейінді шыныны, органикалық шыныны, шыны төбелерді қоса алғанда, шыныдан жасалған барлық беттер, сондай-ақ әйнектердің көрсетілген түрлерін орнату үшін пайдаланылатын рамалар мен профильдер;
4) Құрылыс және монтаждау жұмыстары кезінде пайдаланылатын машиналар мен жабдықтар, сондай-ақ орнатылатын жабдық пен құрылыс объектілері;
5) кез келген валютадағы қолма-қол ақша, бағалы металдар және олардан жасалған бұйымдар, асыл тастардан жасалған зергерлік бұйымдар, маркалар, монеталар, медальдар, картиналар, мүсіндер, антиквариат, коллекциялар немесе өзге де өнер туындылары;
6) Құжаттар мен бағалы қағаздар, оның ішінде акциялар, облигациялар, жинақ кітапшалары, банк чектері және т. б.;
7) актілер, жоспарлар, бухгалтерлік және іскерлік кітаптар мен есептер, картотекалар, дискілер, дискеталар және басқа да электрондық ақпарат жеткізгіштер және оларда сақталатын ақпарат;
8) үлгілер, модельдер, прототиптер және көрме үлгілері;
9) автомобиль құралдары;
10) монета қабылдағыштары бар, оның ішінде ұсақтайтын автоматтар, сондай-ақ олардың
ішіндегісімен бірге ақша беруге арналған автоматтар;
11) Сақтанушының және оның сақтандыру орнындағы қызметкерлерінің жеке заттары;
12) өсіп тұрған өнім, тұрған орман, көгалдар, бұталар, өзге де өсімдіктер мен екпелер; жануарлар.
16.3. Сақтандырушы мемлекеттік органдардың өкімі бойынша сақтандырылған мүлікті алып қою, тәркілеу, реквизициялау, тыйым салу немесе жою салдарынан туындаған залалдар үшін сақтандыру төлемін жүзеге асырудан босатылады.
16.4. Сақтандырушының сақтандыру төлемін жүзеге асырудан бас тартуы үшін мыналар да негіз болуы мүмкін:
1) Cақтанушының Cақтандырушыға сақтандыру объектісі, сақтандыру тәуекелі, сақтандыру жағдайы және оның салдары туралы көрінеу жалған мәліметтер хабарлауы;
2) Cақтанушының сақтандыру жағдайынан болған залалдарды азайту жөнінде шараларды
қасақана қолданбауы;
3) Cақтанушының залалды келтіруге кінәлі тұлғадан мүліктік сақтандыру бойынша шығынның тиісті өтемін алуы;
4) Сақтанушының Сақтандырушыға сақтандыру жағдайының басталу мән-жайларын тергеп-тексеруде және оған келтірілген залалдың мөлшерін белгілеуде кедергі келтіруі;
5) Сақтандырушыны сақтандыру жағдайының басталғаны туралы хабардар етпеу;
6) Сақтанушының сақтандыру жағдайының басталуына жауапты тұлғаға өзінің талап қою құқығынан бас тартуы, сондай-ақ Сақтандырушыға талап қою құқығының ауысуы үшін қажетті құжаттарды Сақтандырушыға беруден бас тартуы негіз болып табылады. Егер сақтандыру төлемі жүзеге асырылған болса, Сақтандырушы оның толық немесе ішінара қайтарылуын талап етуге;
7) заңнамалық актілерде көзделген басқа да жағдайлар.
16.5. Сақтандырумен моральдық зиян, Сақтанушының (Пайда алушының) ар-намысына, қадір-қасиетіне және іскерлік беделіне нұқсан келтіретін мәліметтерді таратудан келтірілген зиян (оның ішінде айыппұлдар, өсімпұлдар, тұрақсыздық айыбы, сот шығындары, басқа мүлікті жалға беру бойынша, басқа үй-жайды жалға алу бойынша немесе мүлікті жөндеу кезінде қонақүйде тұру бойынша шығыстар, іссапар шығыстары, іссапар шығыстары, мүлікті қорғау жөніндегі шығыстар, өндірістің тоқтап қалуымен байланысты шығындар, мүліктің тауарлық құнын/тауарлық түрін жоғалту, жоғалған пайда).
16.6. Сақтандырушы барлық қажетті құжаттарды алған күннен бастап 15 (он бес) жұмыс күні ішінде Сақтанушыға және Пайда алушыға сақтандыру төлемінен жазбаша дәлелді бас тартуды жіберуге міндетті.
16.7. Сақтандырушының сақтандыру төлемін жүргізуден бас тартуына Сақтанушы сотқа шағымдана алады.
17. СУБРОГАЦИЯ
17.1. Төлемді жүзеге асырған Cақтандырушыға Cақтанушының сақтандыру нәтижесінде өтелген залалдар үшін жауапты тұлғаға талап қою құқығы төленген сома шегінде ауысады.
17.2. Сақтанушы (Пайда алушы) сақтандыру төлемін алған кезде Сақтандырушыға барлық құжаттар мен дәлелдемелерді беруге және оған Сақтандырушының өзіне өткен талап ету құқығын жүзеге асыруы үшін қажетті барлық мәліметтерді хабарлауға міндетті.
17.3. Егер Сақтанушы (Пайда алушы) Сақтандырушы өтеген залалдар үшін жауапты тұлғаға өзінің талап қою құқығынан бас тартса немесе Сақтанушының (Пайда алушының) кінәсінен осы құқықты жүзеге асыру мүмкін болмаса, Сақтандырушы сақтандыру төлемін толық немесе тиісті бөлігінде жүзеге асырудан босатылады және артық төленген соманы қайтаруды талап етуге құқылы.
18. ШАРТТЫҢ ӨЗГЕРУІ
18.1. Полиске өзгертулер мен толықтыруларды енгізуге жол берілмейді.
19. ШАРТТЫ ТОҚТАТУ ЕРЕЖЕЛЕРІ
19.1. Шартты мерзімінен бұрын тоқтату.
Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген міндеттемелерді тоқтатудың жалпы негіздерінен басқа, шарт келесі жағдайларда мерзімінен бұрын тоқтатылады:
1) сақтандыру объектісі тіршілігін тоқтатқан кезде;
2)егер Сақтандырушы Сақтанушыны ауыстыруға қарсы болса, ал Шартта немесе Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде өзгеше белгіленбесе, Сақтанушы мүліктік сақтандыру объектісін иеліктен айырған кезде (Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 836-бабының 1-тармағы);
3) сақтандыру жағдайының басталу мүмкіндігі жойылғанда және сақтандыру тәуекелінің болуы сақтандыру жағдайынан ө