22.04.2022ж. өзгерістер
1. Жалпы ережелер
1.1. Осы әуе көлігі иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін сақтандыру ережелері (бұдан әрі - «Ережелер») Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне және «Сақтандыру қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 18 желтоқсандағы No 126-II Заңына сәйкес әзірленген.
1.2. Ереженің талаптарында "НОМАД Иншуранс" СК" АҚ (бұдан әрі – "Сақтандырушы") әуе көлігі иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігін ерікті сақтандыру Шартын (бұдан әрі-"Шарт") жасау жолымен көлік құралын пайдалану нәтижесінде заңды (меншік нысанына қарамастан) немесе әрекетке қабілетті жеке тұлғалармен (азаматтығына қарамастан) (бұдан әрі – "Сақтанушы") үшінші тұлғаларға залал келтірілген жағдайда әуе көлігі иелерінің азаматтық – құқықтық жауапкершілігін ерікті сақтандыруды жүзеге асырады.
1.3. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) Сақтандырушы - сақтандыруды жүзеге асыратын, яғни сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтанушыға немесе пайдасына шарт жасалған өзге тұлғаға (Пайда алушыға) шартта белгіленген сома (сақтандыру сомасы) шегінде сақтандыру төлемін жүргізуге міндетті тұлға. Сақтандыру ұйымы ретінде тіркелген және сақтандыру қызметін жүзеге асыру құқығына лицензиясы бар заңды тұлға ғана Сақтандырушы бола алады;
2) Сақтанушы-сақтандырушымен шарт жасасқан тұлға;
3) пайда алушы-шартқа сәйкес сақтандыру төлемін алушы болып табылатын тұлға;
4) сақтандыру жағдайы - шарт сақтандыру төлемін жүзеге асыруды көздейтін оқиға. Сақтандыру жағдайы ретінде қарастырылған оқиғаның оның пайда болу ықтималдығы мен кездейсоқтық белгілері болуы керек;
5) сақтандыру сомасы - сақтандыру объектісі сақтандырылған және сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтандырушы жауапкершілігінің шекті көлемін білдіретін ақша сомасы;
6) сақтандыру сыйлықақысы - Сақтанушыға (Пайда алушыға) шартта айқындалған мөлшерде сақтандыру төлемін жүргізу міндеттемелерін қабылдағаны үшін Сақтанушы Сақтандырушыға төлеуге міндетті ақша сомасы;
7) сақтандыру төлемі - Сақтандырушы Сақтанушыға (Пайда алушыға) сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтандыру сомасы шегінде төлейтін ақша сомасы;
8) франшиза - сақтандыру талаптарында көзделген Сақтандырушыны белгілі бір мөлшерден аспайтын залалды өтеуден босату. Франшиза шартты (шегерілмейтін) және шартсыз (шегерілетін) болып табылады және сақтандыру сомасына пайызбен немесе абсолютті мөлшерде белгіленеді. Шартты франшиза кезінде Сақтандырушы франшизаның белгіленген мөлшерінен аспайтын залалды өтеуден босатылады, бірақ егер оның мөлшері осы сомадан көп болса, залалды толық өтеуге тиіс. Шартсыз франшиза кезінде залал барлық жағдайларда белгіленген сома шегеріле отырып өтеледі;
9) әуе көлігі / әуе кемесі - жер (су) бетінен шағылысқан ауамен өзара әрекеттесуден ерекшеленетін ауамен өзара әрекеттесу есебінен атмосферада ұсталатын ұшу аппараты. Әуе көлігі/кеме ұғымына оның корпусы, қозғалтқыштары, шассиі, электр және гидравликалық жүйелері және ол ұшуды қамтамасыз етуге байланысты болған және тиісті түрде ресімделген тиісті құжаттары бар жағдайда бортта орнатылған өзге де арнайы жабдық кіреді;
10) авиациялық инцидент - әуе кемесін ұшуды орындау мақсатында пайдалану кезінде болған, осы кеменің, оның экипажының, басқа да авиация персоналының қалыпты жұмыс істеуінің бұзылуына байланысты немесе сыртқы жағдайлардың әсеріне байланысты және адамдардың қаза табуына, әуе кемесінің едәуір зақымдануына, қирауына немесе жоғалуына әкеп соққан оқиға;
11) авиациялық оқиға - әуе кемесін ұшуды орындау мақсатында пайдалану кезінде болған, осы кеменің, оның экипажының, басқа да авиация персоналының қалыпты жұмыс істеуінің бұзылуына байланысты немесе сыртқы жағдайлардың әсеріне байланысты және адамдардың қаза табуына, әуе кемесінің едәуір зақымдануына, қирауына немесе жоғалуына әкеп соққан оқиға;
12) әуе кемесінің ұшуы - әуе кемесінің жер (су) беті бойынша және әуе кеңістігінде ұшу кезінде екпіннің басынан бастап (тік ұшу кезінде жер немесе су бетінен ажырау) жүріс аяқталғанға дейін (ұшу-қону жолағын тоқтаусыз босату) немесе тік қону кезінде жер (су) бетіне жанасқанға дейін орын ауыстыруы;
13) жәбірленушілер:
§ әуе көлігін пайдалану нәтижесінде өміріне/денсаулығына және/немесе мүлкіне зиян келтірілген әуе кемесін жөндеуді, күзетуді, сүйемелдеуді және т. б. жүзеге асыратын әуе кемесінің жолаушылары/жүк иелері не Сақтанушының/әуежайдың/компаниялардың қызметкерлері болып табылмайтын үшінші тұлғалар;
§ тасымалдау кезінде өміріне / денсаулығына және / немесе мүлкіне зиян келтірілген жолаушылар;
§ тасымалдау кезінде мүліктік мүдделеріне зиян келтірілген жүк иелері.
Жәбірленушілер емес: сақтанушылардың қызметкерлері, әуе көлігі экипажының мүшелері.
14) жолаушы - әуе тасымалы шартына сәйкес әуе кемесінде тасымалданатын немесе тасымалдануға тиіс экипаж мүшелерін қоспағанда, кез келген тұлға;
15) жүк иелері – әуе тасымалы шартына сәйкес әуе кемесімен тасымалданатын немесе тасымалдануы тиіс жүктің иелері/жөнелтушілері/алушылары;
16) экипаж мүшелері – ұшу құрамының және қызмет көрсету персоналының адамдары. Экипаж құрамы әуе кемесінің үлгісі мен мақсатына, сондай-ақ ұшуды орындау кезінде оны пайдалану мақсаттары мен шарттарына байланысты айқындалады және оны әзірлеуші мен Тапсырыс беруші айқындайды. Ұшу құрамы адамдарының ішінен экипаждың ең аз құрамы осы үлгідегі әуе кемесін ұшуда пайдалану жөніндегі басшылықта көрсетіледі. Ұшу экипажының мүшелеріне ұшу құрамының қолданыстағы куәліктері, сондай-ақ осы үлгідегі әуе кемесін және оның жабдығын басқару үшін қажетті даярлығы мен тәжірибесі бар адамдар: ұшқыштар, штурмандар, бортинженерлер, бортмеханиктер және бортрадистер жатады. Қызмет көрсететін персоналға ұшу кезінде әуе кемесін және оның жабдығын басқаруға байланысты міндеттерді орындамайтын экипаж мүшелері: бортсеріктер, бортоператорлар және әуе кемесінің мақсатына және ұшу мақсатына байланысты басқа да мамандар жатады;
17) тіркелген багаж - Сақтанушы оның сақталуы үшін өз жауапкершілігімен тасымалдауға қабылдаған және ол багаж түбіртегін және багаж биркасын берген жолаушының жүгі;
18) қол жүгі / жолаушы тасымалдайтын заттар - тіркелмеген багаж, сондай-ақ киім заттары және басқа заттар, жолаушы тасымалдайтын заттар;
19) жүк - почтаны, борт қорларын және ілесіп жүретін және дұрыс жіберілмеген багажды қоспағанда, әуе кемесінің бортында тасымалданатын кез келген мүлік;
20) тасымалдау кезеңі:
§ жолаушының әуе кемесіне отырғызу үшін әуежай перронына кірген сәттен бастап және жолаушы Сақтанушының уәкілетті адамдарының бақылауымен перроннан шыққан сәтке дейінгі уақыт кезеңін қамтитын жолаушының әуе тасымалы;
§ багажды тасымалдауға қабылданған сәттен бастап алушыға беруге немесе оны белгіленген ережелерге сәйкес басқа тұлғаға беруге дейінгі уақыт кезеңін қамтитын әуе тасымалы;
§ жүкті тасымалдауға қабылданған сәттен бастап оны алушыға беруге немесе оны белгіленген ережелерге сәйкес басқа тұлғаға беруге дейінгі уақыт кезеңін қамтитын әуе тасымалы;
21) перрон - жолаушыларды отырғызу және түсіру, багажды, жүктер мен почтаны тиеу және түсіру мақсатында әуе кемелерін орналастыруға, сондай-ақ қызмет көрсетудің басқа да түрлеріне арналған әуеайлақтың ұшу алаңының бөлімі;
22) багаждың, жүктің зақымдануы-тасымалдау кезеңінде багажды, жүкті немесе багаждың, жүктің бір бөлігін жарамсыз күйге келтіру, соның салдарынан олар өзінің бастапқы мақсаты бойынша толық пайдаланыла алмайды( өз құндылығын жоғалтты);
23) багаждың, жүктің жоғалуы - Сақтанушы жеткізу үшін белгіленген мерзім өткеннен кейін уәкілетті тұлғаға тасымалдауға қабылданған багажды, жүкті олардың нақты жоғалуы, ұрлануы, жіберілуі немесе аралық әуежайда қате берілуі салдарынан болғанына қарамастан бере алмайтын тасымалдаудың ақаулығы. Тіркелген багаж немесе жүк, егер мұны тасымалдаушы мойындаса немесе егер бұл багаж немесе жүк жеткізу мерзімі аяқталғаннан кейін 7 күн ішінде тасымалдау межелі пунктіне келмесе, жоғалған болып есептеледі.
2. Сақтандыру объектісі
2.1. Сақтанушының әуе көлігін пайдалануға байланысты, атап айтқанда, жәбірленуші деп танылған үшінші тұлғалардың/жолаушылардың/жүк иелерінің өміріне, денсаулығына және/немесе мүлкіне келтірілген зиянды өтеу жөніндегі Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген міндетіне байланысты мүліктік мүдделері сақтандыру объектісі болып табылады:
1) үшінші тұлғаларға (жолаушылар мен жүк иелерін қоспағанда) келтірілген зиян үшін әуе көлігі иелерінің азаматтық-құқықтық жауапкершілігі);
2) жолаушыларға келтірілген зиян үшін тасымалдаушының азаматтық-құқықтық жауапкершілігі;
3) жүк иелеріне келтірілген зиян үшін тасымалдаушының азаматтық-құқықтық жауапкершілігі.
3. Сақтандыру жағдайы
3.1. Егер бұл шартта көзделсе, сақтандыру жағдайы деп Сақтанушының өтеу жөніндегі азаматтық-құқықтық жауапкершілігінің басталу фактісі танылады:
1) үшінші тұлғалардың өміріне/денсаулығына және мүлкіне тікелей әуе кемесімен, оның бөліктерімен не одан шыққан тұлғамен немесе затпен әуе көлігін пайдалану кезінде қозғалтқышты ұшу әуежайында ұшуды орындау үшін іске қосқан сәттен бастап қозғалтқышты тағайындалған әуежайда (транзиттік әуежайда) ажыратқан сәтке дейін келтірілген зиян);
2) әуе кемесі жолаушысының өміріне/денсаулығына келтірілген зиян; әуе тасымалы кезінде тіркелген багаждың және жолаушының жанындағы жеке заттардың зақымдануы, жоғалуы немесе жойылуы салдарынан әуе кемесі жолаушысына келтірілген залал;
3) әуе тасымалы кезінде жүктің жоғалуы, зақымдануы немесе жойылуы салдарынан жүк иесіне келтірілген залал.
3.2. Сақтанушының жәбірленушіге зиян келтіргені үшін жауапкершілігінің басталу фактісі Сақтанушының зиянды өтеу туралы жәбірленушінің талаптарын ерікті түрде мойындауы және Сақтандырушының Сақтанушының талаптарын мойындауға келісімі негізінде немесе соттың заңды күшіне енген шешімі негізінде белгіленеді. Жеке немесе барлық тәуекелдер үшін Шартта Сақтанушының жауапкершілік фактісін заңды күшіне енген сот шешімінің негізінде ғана белгілеу көзделуі мүмкін.
3.3. Шартта сақтандыру сыйлықақысын немесе қосымша сақтандыру сыйлықақысын қосымша төлемей-ақ Сақтандырушының жауапкершілігінің ретроактивті (ретроспективті) кезеңі көзделуі мүмкін. Егер шартта өзгеше көзделмесе, Сақтандырушы шарттың қолданылу кезеңінде болған жәбірленушілерге зиян келтіру салдарынан болған оқиғалар (себептер) үшін ғана жауапты болады.
3.4. Шартта "extended reporting period" - талап қою үшін қосымша (кеңейтілген) кезең - шарттың қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейінгі уақыт кезеңі көзделуі мүмкін, осы кезең ішінде шарттың қолданылу кезеңінде болатын, бірақ оның қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін талап ретінде мәлімделмеген қателерден немесе қателіктерден сақтандыру қорғанысы қамтамасыз етіледі.
Егер шартта өзгеше көзделмесе, онда Сақтандырушы қосымша сақтандыру сыйлықақысын төлеместен ұзақтығы 60 күнтізбелік күн болатын талаптарды мәлімдеу кезеңін береді.
3.5. Талап қою үшін жауапкершіліктің ретроактивті (ретроспективті) кезеңі және қосымша (кеңейтілген) кезең туралы ескертпелер шарт жасалған кезде оған енгізілуі тиіс.
3.6. Егер Шартта өзгеше көзделмесе, сақтандыру жағдайы басталған күн болып есептеледі:
1) Сақтанушыға жүк тасымалдау туралы талап қойылған күн
2) Сақтанушыға талап қойылған не үшінші тұлғалар мен жолаушылардан талап қойылған күн
3.7. Егер Шартта өзгеше көзделмесе, Сақтанушының дәл сол қателікті немесе әрекетсіздікті жасау нәтижесінде келтірілген зиянды өтеу туралы бірнеше талаптары немесе талаптары жеке сақтандыру жағдайлары ретінде танылады (тіпті ұжымдық талап немесе сыныптық сот ісі болған болса да, сот бірнеше талаптарды бір процеске біріктірген болса).
3.8. Сақтанушының (оның қызметкерлерінің / экипаж мүшелерінің) іс-әрекеттерінде қасақана немесе өрескел немқұрайдылық белгілері болмаса, жәбірленушіге зиян келтіру нәтижесінде міндеттемелері бойынша Сақтанушының жауапкершілігі фактісі сақтандыру жағдайы деп танылады.
Ниет адамның мінез-құлқындағы заңсыздықты және жағымсыз салдардың болу мүмкіндігін алдын-ала білгенімен, бірақ олардың алдын-алу үшін әдейі шаралар қабылдамауымен сипатталады.
Дөрекі абайсыздық адамның өз іс-әрекетінің (әрекетсіздігінің) қолайсыз салдарларының туындау мүмкіндігін алдын ала білуімен, бірақ істің мән-жайлары бойынша оларды алдын ала болжай алуымен, бірақ қажетті ұқыптылық, адалдық, қамқорлық, сақтық танытпауымен сипатталады (бұған жеткілікті негіздерсіз бұл салдардың алдын алуға жеңіл болжам жасады).
4. Сақтандыру сомасы мен сыйлықақыны анықтау тәртібі. Франшиза.
4.1. Сақтандыру сомасы тараптардың келісімімен белгіленеді.
4.2. Сақтандырудың жалпы сомасы белгіленуі керек - міндеттеменің жиынтық шекті мөлшері (барлық сақтандыру жағдайлары бойынша барлық сақтандыру төлемдерінің мөлшері Шарттың барлық кезеңінде осы мөлшерден аспауы керек).
4.3. Шарт бойынша да белгіленуі мүмкін:
1) әрбір сақтандыру тәуекелі бойынша бір және барлық сақтандыру жағдайлары бойынша жауапкершіліктің шекті көлемі:
§ барлық зардап шеккендердің өміріне немесе денсаулығына келтірілген зиян үшін жиынтық жылдық сақтандыру сомасы;
§ барлық зардап шеккендердің мүлкіне келтірілген зиян үшін жиынтық жылдық сақтандыру сомасы;
§ бір жәбірленушінің өміріне немесе денсаулығына келтірілген зиян үшін сақтандыру сомасы;
§ бір жәбірленушінің мүлкіне келтірілген зиян үшін сақтандыру сомасы;
2) бір сақтандыру жағдайы бойынша жауапкершіліктің шекті көлемі;
3) сақтандыру сомаларының өзге де түрлері.
4.4. Франшиза сақтандыру сомасына пайызбен немесе абсолютті мөлшерде белгіленеді.
5. Сақтандыру сыйлықақысын айқындау тәртібі
5.1. Сақтандыру сыйлықақысының мөлшері әуе көлігінің сипаттамаларына, оны пайдалану шарттары мен ерекшеліктеріне, таңдалған тәуекелдердің тізбесіне, сақтандыру мерзіміне, сондай-ақ сақтандыру жағдайының басталу ықтималдығына және ықтимал залалдың мөлшеріне әсер ететін өзге де факторларға байланысты болады және Сақтандырушының тарифтік саясатына сәйкес есептеледі.
5.2. Егер Шартта өзгеше айтылмаса, сақтандыру сыйлықақысын төлеу тараптардың уәкілетті өкілдері Шартқа қол қойған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде Сақтандырушының банктік шотына біржолғы төлеммен немесе Сақтандырушының кассасына қолма-қол ақшамен жүргізіледі.
6. Шарт жасасу тәртібі
6.1. Шарт Сақтандырушы белгілеген нысан бойынша толтырылған Сақтанушының жазбаша өтініші негізінде жасалады. Сақтанушы сақтандырылатын әуе көлігіне қатысты тәуекел дәрежесін айқындау мақсатында оған Сақтандырушы қойған барлық сұрақтарға жауап беруге міндетті. Сақтанушының өтініші Шарттың ажырамас бөлігі болып табылады. Сақтанушы өтініште жалған мәліметтерді көрсеткен кезде Сақтандырушы сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтанушыға сақтандыру төлемінен бас тартуға құқылы. Аталған өтінішті толтыру кезінде Сақтанушы Сақтандырушыға сақтандыру тәуекелін бағалау үшін елеулі маңызы бар өзіне белгілі барлық мән-жайлар туралы хабарлауға міндетті.
6.2. Сақтанушы Сақтандырушыға келесі құжаттарды беруге міндетті:
1) әуе кемесін мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің көшірмесі;
2) пайдаланушы сертификатының көшірмесі;
3) әуе кемесіне меншік құқығын растайтын құжаттардың көшірмелері (әуе кемесін сатып алу және сату шарты, тендер өткізу туралы хаттама және т. б.);
4) әуе кемесін мүліктік жалдауды, лизингті, сенімгерлік басқаруды, сондай-ақ өзге де пайдалануды растайтын құжаттардың көшірмелері;
5) әуе кемесіне меншік, мүліктік жалдау, лизинг, сенімгерлік басқару, сондай-ақ әуе кемесі өзге де пайдалану құқығын растайтын құжаттарға қабылдау - тапсыру актісінің көшірмелері;
6) Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация Министрлігі Азаматтық авиация Комитетінің әуе кемесін меншікке сатып алуға, мүліктік жалдауға, лизингке, сенімгерлік басқаруға, сондай-ақ өзге де пайдалануға рұқсаты (азаматтық авиация ұйымдары, Қазақстан Республикасының резиденттері үшін);
7) әуе кемесінің техникалық жай-күйін тексеру және жарамдылығын анықтау актісі;
8) ұшуға жарамдылық сертификаты (әуе кемесін ұшуға пайдалану кезінде);
9) әуе кемесінің үлгі сертификаты (аса жеңіл авиацияның әуе кемесі үшін дана сертификаты
немесе үлгі сертификаты);
10) ұшуға жарамдылық сертификаты;
11) борттық журналдар (ұшақтың/тікұшақтың бортжурналы, ұшақтың/тікұшақтың санитариялық
борттық журналы);
12) борттық радиостанцияларға лицензия;
13) ұшуды пайдалану жөніндегі Нұсқаулық;
14) пайдаланушының ұшуын жүргізу жөніндегі Нұсқаулық;
15) ұшуды орындау үшін қажетті ретінде Қазақстан Республикасы заңнамасының және Халықаралық Азаматтық авиация ұйымының талаптарында көзделген аэронавигациялық және басқа да құжаттар.
6.3. Сақтандырушы шарт жасасу үшін жоғарыда көрсетілген талаптардың/құжаттардың тізбесін қысқартуы не сақтандыру тәуекелінің дәрежесін сипаттайтын қосымша құжаттар талап етілуі мүмкін.
6.4. Шарт тараптардың бір құжатты - сақтандыру шартын жасауы арқылы жазбаша нысанда жасалады.
6.5. Шарт келесіні қамтуы тиіс:
1) Сақтандырушының атауы, орналасқан жері және банктік деректемелері;
2) Сақтанушының тегі, аты, әкесінің аты (бар болса) және тұрғылықты жері (егер ол жеке тұлға болса) немесе оның аты, орналасқан жері және банктік деректемелері (егер ол заңды тұлға болса);
3) сақтандыру объектісін көрсету;
4) сақтандыру жағдайын көрсету;
5) сақтандыру сомасының мөлшері және сақтандыру төлемін жүзеге асыру тәртібі мен мерзімдері;
6) сақтандыру сыйлықақысының мөлшері, оларды төлеу тәртібі мен мерзімдері;
7) Шарттың жасалған күні және қолданылу мерзімі;
8) егер олар сақтандыру қатынасына қатысушылар болып табылса, Сақтандырылушы мен Пайда алушы туралы нұсқау;
9) Шарттың қолданылу аумағы;
10) Шарттың нөмірі, сериясы;
11) Шарттың талаптарына өзгерістер енгізу жағдайлары мен тәртібі;
12) Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де мәліметтер.
7. Шарттың қолданылу мерзімі мен орны. Шарттың мерзімін ұзарту
7.1. Егер Шартта өзгеше көзделмесе, Шарт 12 ай мерзімге жасалады және сақтандыру сыйлықақысы төленген күннен кейінгі күннен бастап күшіне енеді. Сақтандырушының банк шотына немесе кассасына ақша түскен күн сақтандыру сыйлықақысын төлеу күні болып есептеледі.
7.2. Егер Шартта өзгеше көзделмесе, сақтандыруды қорғаудың қолданылу кезеңі Шарттың қолданылу мерзімімен сәйкес келеді.
7.3. Егер Шартта өзгеше көзделмесе, ол Шарттың күші жойылған күні ретінде, Шартта көрсетілген күні сағат 24:00-де немесе Сақтандырушы Шартта белгіленген сақтандырудың жалпы сомасы мөлшерінде сақтандыру төлемін (сақтандыру төлемдерін) жүзеге асырған кезде өз күшін тоқтатады.
7.4. Егер Шартта өзгеше айтылмаса, онда тараптардың келісімі бойынша Шарт тараптардың бірі бұл туралы Шарт тоқтатылған және сақтандыру сыйлықақысы төленген күнге дейін күнтізбелік 30 (отыз) күн бұрын хабардар еткен жағдайда, келесі мерзімге ұзартылуы мүмкін.
7.5. Егер Шартта өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасы сақтандыру аумағы болып табылады.
8. Тараптардың құқықтары мен міндеттері
8.1. Сақтандырушы құқылы:
1) Сақтанушы ұсынған ақпарат пен құжаттарды, сондай-ақ Сақтанушының Шарт талаптары мен шарттарын орындауын тексеруге;
2) сақтандыру тәуекелінің ұлғаюына әкеп соғатын мән-жайлар туралы хабарлама алғаннан кейін Шарттың талаптарын өзгертуді немесе тәуекелдің ұлғаюына мөлшерлес қосымша сақтандыру сыйлықақысын төлеуді талап етуге;
3) Сақтанушы Шарт жасасу кезінде Сақтандырушыға хабарланған мән-жайларда өзіне белгілі болған елеулі өзгерістер туралы, егер бұл өзгерістер сақтандыру тәуекелінің ұлғаюына елеулі әсер етуі мүмкін болса не Сақтанушы шарт талаптарының өзгеруіне немесе тәуекел дәрежесінің ұлғаюына мөлшерлес сақтандыру сыйлықақысын қосымша төлеуге қарсылық білдірсе, Сақтандырушыға хабарлау міндетін орындамаған кезде шартты бұзуды талап етуге құқылы;
4) сақтандыру жағдайының белгілері бар оқиғаның себептері мен мән-жайларын дербес анықтауға, оның ішінде тиісті мемлекеттік органдар мен ұйымдардан олардың құзыретіне қарай сақтандыру жағдайының басталу фактісін және келтірілген зиянның мөлшерін растайтын құжаттарды сұратуға құқылы;
5) Сақтанушыдан сақтандыру жағдайының фактісін, оның басталу мән-жайларын анықтау үшін қажетті ақпаратты талап етуге құқылы;
6) Шартта көзделген негіздер бойынша сақтандыру төлемін толық немесе ішінара жүзеге асырудан бас тартуға құқылы;
7) осы Қағидаларға, Шартқа және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де іс-әрекеттер жасауға құқылы.
8.2. Сақтандырушы міндетті:
1) Сақтанушыны осы Ережемен таныстыруға;
2) сақтандыру құпиясын қамтамасыз ету;
3) Пайда алушыға сақтандыру төлемін жүзеге асыруға немесе Сақтанушыға және Пайда алушыға Шарттың талаптарына сәйкес сақтандыру төлемдерін жүзеге асырудан жазбаша дәлелді бас тартуды жіберуге құқылы;
4) Сақтанушыға (Пайда алушыға) сақтандыру жағдайы кезінде шығындарды азайту үшін жұмсаған шығыстарын өтеуге міндетті;
5) Осы Ережеде, Шартта және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында көзделген басқа да іс-әрекеттерді жасауға құқылы.
8.3. Сақтанушы құқылы:
1) Сақтандырушыдан шарт бойынша өз құқықтары мен міндеттерін сақтандыру талаптарын түсіндіруді талап етуге;
2) Сақтандырушының сақтандыру төлемін жүзеге асырудан немесе оның мөлшерін азайтудан бас тартуына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен дау айтуға;
3) осы Қағидаларға, Шартқа және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де іс-әрекеттер жасауға құқылы.
8.4. Сақтанушы міндетті:
1) Шартта белгіленген мөлшерде, тәртіппен және мерзімде сақтандыру сыйлықақысын төлеуге;
2) Шарт жасасу кезінде және оның қолданылу кезеңінде Сақтандырушыны осы сақтандыру объектісіне қатысты ұқсас тәуекелдер бойынша барлық қолданыстағы/жасалатын сақтандыру шарттары туралы хабардар етуге;
3) Сақтандырушыға сақтандыру тәуекелінің жағдайы туралы хабарлауға;
4) Шарт жасасу кезінде Сақтандырушыға хабарланған мән-жайларда өзіне белгілі болған елеулі өзгерістер туралы, егер бұл өзгерістер сақтандыру тәуекелінің ұлғаюына елеулі әсер етуі мүмкін болса, дереу, бірақ 3 (үш) жұмыс күнінен кешіктірмей Сақтандырушыға хабарлауға міндетті. Оның ішінде: пайдалану аумағының өзгеруі; әуе құралын жалға беру, лизинг, жалға беру, кепіл және өзге де ауыртпалық; әуе құралын сынақтарда, спорттық және оқу мақсаттарында пайдалану; өтініште көрсетілген оны пайдалану мақсаттарының өзгеруі елеулі өзгерістер болып танылады; сақтандыру жағдайының басталуына қарамастан, әуе құралының едәуір зақымдануы немесе жойылуы;
5) тәуекел дәрежесі ұлғайған кезде Шартқа өзгерістер енгізуге және/немесе Сақтанушы Шарттың өзгергені және/немесе сақтандыру сыйлықақысын қосымша төлеу туралы хабарламаны алған күннен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде қосымша сақтандыру сыйлықақысын төлеуге;
6) осы Ережеде, Шартта және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де іс-әрекеттерді жасауға құқылы.
8.5. Сақтанушының сақтандыру жағдайы басталған кездегі міндеттері:
Сақтанушы/әуе кемесі экипажының мүшелері оған/оларға сақтандыру жағдайының басталғаны туралы белгілі болғаннан кейін (сақтандыру жағдайының басталуына әкелуі мүмкін оқиға) міндетті:
1) ықтимал шығындардың алдын алу немесе азайту үшін қалыптасқан жағдайларда ақылға қонымды және қол жетімді шараларды, оның ішінде әуе көлігін/жәбірленушілердің мүлкін құтқару және сақтау шараларын қабылдауға;
2) тиісті органдар мен ұйымдарға олардың құзыретіне қарай (ішкі істер органдарының бөлімшелері, өртке қарсы қызмет органдары, авариялық қызметтер, Төтенше жағдайлар жөніндегі агенттік) оқиғаның басталғаны туралы дереу хабарлауға; уәкілетті мемлекеттік және өзге де құзыретті органдардың оқиғаны Құжаттамалық ресімдеуін қамтамасыз етуге міндетті;
3) дереу, бірақ кез келген жағдайда 3 (үш) жұмыс күнінен кешіктірмей Сақтандырушыға сақтандыру жағдайы туралы жазбаша нысанда хабарлауға;
4) әуе көлігін (егер ол зақымдалған болса) және Жәбірленушілердің мүлкін (егер бұл қауіпсіздік мүдделеріне қайшы келмесе немесе залалдың ұлғаюына әкеп соқпаса) оның өкілі Сақтандырушының бүліну/жойылу сәтінде болған түрінде тексергенге дейін сақтауға;
5) Сақтандырушының өкіліне зақымдалған әуе көлігін/жәбірленушілердің мүлкін кедергісіз қарап-тексеру, әуе көлігінің/жәбірленушілердің мүлкін / шығындарын азайту және құтқару жөніндегі іс-шараларға қатысу мүмкіндігін қамтамасыз ету;
6) Сақтандырушының өкіліне сақтандыру жағдайының басталу себептері мен мән-жайларын анықтауға жәрдемдесуге, оның ішінде Сақтандырушыға сақтандыру жағдайының себептері, барысы мен салдары, келтірілген зиянның сипаты мен мөлшері туралы соттауға мүмкіндік беретін оған қол жетімді барлық ақпарат пен құжаттаманы беруге, оның ішінде сақтандырушы өкілінің авиациялық оқиғаларды тексеру жөніндегі комиссияның отырыстары туралы қатысуын қамтамасыз етуге міндетті;
7) Жәбірленушілер болып табылмайтын үшінші тұлғалардан сақтандыру жағдайы нәтижесінде келтірілген залалдардың қандай да бір Өтемін (өтемақысын) алғаны туралы Сақтандырушыны дереу жазбаша хабардар етуге міндетті;
8) егер Сақтандырушы сақтандыру жағдайының басталуына байланысты Сақтандырушының да, Сақтанушының да мүдделерін қорғау үшін өз өкілін тағайындау қажет деп тапса – аталған Сақтандырушы осындай мүдделерді қорғау үшін сенімхат немесе өзге де қажетті құжаттарды аталған тұлғаларға беруге міндетті. Сақтандырушының сотта Сақтанушының мүдделерін білдіруге немесе сақтандыру жағдайының басталуына байланысты Сақтанушыны құқықтық қорғауды өзге де жолмен жүзеге асыруға құқығы бар, бірақ міндетті емес;
9) сақтандыру жағдайының басталуын, сондай-ақ ол келтірген залалдарды дәлелдеу ауыртпалығын көтеруге, оның ішінде сараптама жүргізуге ақы төлеуге, сарапшылардың оқиға болған жерге шығуына, мамандарды тартуға және консультацияға, қажетті құжаттарды жинауға және т. б.;
10) Сақтандырушыға барлық құжаттар мен дәлелдемелерді беруге және оған Сақтандырушының келтірілген залал үшін жауапты тұлғаға кері талап ету құқығын жүзеге асыруы үшін қажетті барлық мәліметтерді хабарлауға;
11) осы Ережеде, Шартта және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де әрекеттерді орындауға міндетті.
8.6. Пайда алушы құқылы:
1) Сақтандырушыдан сақтандыру талаптарын, шарт бойынша өз құқықтары мен міндеттерін түсіндіруді талап етуге;
2) Шарт жасасу кезінде және оның қолданылу кезеңінде Сақтандырушыны осы сақтандыру объектісіне қатысты ұқсас тәуекелдер бойынша барлық қолданыстағы/жасалатын сақтандыру шарттары туралы хабардар етуге;
3) Сақтандырушыға сақтандыру төлемі туралы талап қоюға;
4) Шартта көзделген тәртіппен және шарттарда сақтандыру төлемін алуға;
5) Сақтандырушының сақтандыру төлемін жүзеге асырудан немесе оның мөлшерін азайтудан бас тартуына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен дау айтуға;
6) осы Қағидаларға, Шартқа және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де іс-әрекеттер жасауға құқылы.
8.7. Осы бөлімде көзделген Тараптардың құқықтары мен міндеттері толық болып табылмайды. Тараптар Ереженің басқа шарттарында, Шартта және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген құқықтарға ие және міндеттерді өздеріне алады.
8.8. Тараптардың құқықтары мен міндеттерінің тізбесі Шартпен өзгертілуі (толықтырылуы) мүмкін.
9. Сақтандыру төлемі туралы шешім қабылдау үшін қажетті құжаттар
9.1. Сақтандырушы сақтандыру төлемі туралы шешім қабылдауы үшін Сақтанушы (пайда алушы) әуе көлігінің Сақтандырушысына келесі құжаттарды беруге міндетті:
1) сақтандыру жағдайы туралы өтініш;
2) шарттың көшірмесі;
3) әуе кемесін мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің көшірмесі;
4) пайдаланушы сертификатының көшірмесі;
5) әуе кемесіне меншік құқығын растайтын құжаттардың көшірмелері (әуе кемесін сатып алу-сату шарты, тендер өткізу туралы хаттама және т. б.);
6) әуе кемесін мүліктік жалдауды, лизингті, сенімгерлік басқаруды, сондай-ақ өзге де пайдалануды растайтын құжаттардың көшірмелері;
7) әуе кемесіне меншік, мүліктік жалдау, лизинг, сенімгерлік басқару, сондай-ақ әуе кемесін өзге де пайдалану құқығын растайтын құжаттарға қабылдау-тапсыру актісінің көшірмелері;
8) Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі Азаматтық авиация комитетінің әуе кемесін меншікке сатып алуға, мүліктік жалдауға, лизингке, сенімгерлік басқаруға, сондай-ақ өзге де пайдалануға рұқсаты (азаматтық авиация ұйымдары, Қазақстан Республикасының резиденттері үшін);
9) әуе кемесінің техникалық жай-күйін тексеру және жарамдылығын анықтау актісі;
10) ұшуға жарамдылық сертификаты (әуе кемесін ұшуға пайдалану кезінде);
11) әуе кемесінің үлгі сертификаты (аса жеңіл авиацияның әуе кемесі үшін дана сертификаты немесе үлгі сертификаты);
12) ұшуға жарамдылық сертификаты;
13) борттық журналдар (ұшақтың/тікұшақтың бортжурналы, ұшақтың/тікұшақтың санитариялық борттық журналы);
14) борттық радиостанцияларға лицензия;
15) ұшуды пайдалану жөніндегі Нұсқаулық;
16) пайдаланушының ұшуын жүргізу жөніндегі Нұсқаулық;
17) ұшуды орындау үшін қажетті ретінде Қазақстан Республикасы заңнамасының және Халықаралық Азаматтық авиация ұйымының талаптарында көзделген аэронавигациялық және басқа да құжаттар;
18) құзыретті органдардың тиісті құжаттарының түпнұсқалары немесе уәкілетті тұлғалар куәландырған көшірмелері:
§ авиациялық инцидент кезінде - авиациялық инциденттерді тексеруді, жіктеуді және есепке алуды жүзеге асыратын немесе сақтандыру жағдайының басталу фактісін растайтын комиссиялардың, өзге де құзыретті органдардың/тұлғалардың актілері/қорытындылары;
§ авиациялық оқиға кезінде - ведомстводан тыс мемлекеттік комиссияның қорытындысы; авиациялық оқиғаларды тексеруді, жіктеуді және есепке алуды жүзеге асыратын немесе сақтандыру жағдайының басталу фактісін растайтын комиссиялардың, өзге де құзыретті органдардың/тұлғалардың актілері/қорытындылары;
§ табиғи апат кезінде - өртке қарсы органдардың актілері, қорытындылары, өзге де құжаттары, гидрометеоқызметтер, авариялық қызметтер, Төтенше жағдайлар жөніндегі агенттіктің бөлімшелері, мемлекеттік комиссиялар, Шартта сақтандыру жағдайлары ретінде қаралатын немесе сақтандыру жағдайының басталу фактісін растайтын оқиғаларды тексеруді, жіктеуді және есепке алуды жүзеге асыратын өзге де құзыретті органдар;
§ үшінші тұлғалардың заңсыз әрекеттері кезінде – прокуратура, тергеу, анықтау органдарының, сот органдарының, өрт қадағалау органдарының құжаттары (қылмыстық істің қозғалысы туралы (қозғау туралы, қозғаудан бас тарту туралы, тоқтата тұру, тоқтату туралы), оқиға болған жерді қарау хаттамалары, айыпталушы ретінде тарту туралы қаулы, сот үкімі), сақтандыру жағдайлары ретінде шартта қаралатын оқиғаларды тергеуді, жіктеуді және есепке алуды жүзеге асыратын не сақтандыру жағдайының басталу фактісін растайтын уәкілетті органдар (комиссиялар) жасаған өзге де құжаттар;
19) жәбірленушінің жеке басын куәландыратын құжаттардың көшірмелері; бүлінген немесе жойылған мүлікті иелену құқығын, оның сақтандыру төлемін алу құқықтарының заңдылығын растайтын құжаттардың түпнұсқалары;
20) тиісті лицензиясы бар тәуелсіз сарапшы жүргізген келтірілген зиянның сомасын айқындау жөніндегі сараптамалық бағалау актісі – егер ол жасалған болса;
21) жәбірленушіге келтірілген зиянның сипаты, диагнозы, еңбекке жарамсыздық кезеңі көрсетілген тиісті медициналық мекеме қорытындысының түпнұсқасы;
22) уәкілетті медициналық органның мүгедектікті белгілеу туралы қорытындысының түпнұсқасы;
23) қайтыс болу себебін көрсете отырып, жәбірленушінің қайтыс болғанын анықтаған медициналық мекеме қорытындысының түпнұсқасы;
24) қайтыс болуы туралы куәліктің нотариалды куәландырылған көшірмесі;
25) мұраға құқық туралы куәліктің нотариалды куәландырылған көшірмесі;
- үшінші тұлғалардың өміріне / денсаулығына зиян келтірілгенде:
26) дәріханалар мен медициналық мекемелерден медициналық препараттарды сатып алғанын, процедуралардан өткенін, әр препараттың атауын, рәсімін, қабылдауын, олардың саны мен құнын көрсете отырып, дәрігерлерді қабылдағанын растайтын шоттардың түпнұсқалары (фискальдық, тауарлық чектер, төлем туралы түбіртектер және т. б.); сондай-ақ емдеуші дәрігерді медициналық препараттарды қабылдауға тағайындау, процедуралардан өту, олар үшін шот берілген дәрігерлерді қабылдау;
27) жерлеуге арналған шығыстарды өтеу кезінде-үшінші тұлғаға келтірілген зиянның мөлшерін және жүргізілген шығыстарды төлеу фактісін растайтын шоттардың түпнұсқалары (шот-фактуралар, тапсырыс-нарядтар, фискалдық және тауар чектері, төлем туралы түбіртектер және т. б.);
- жолаушылардың өміріне/денсаулығына зиян келтірілгенде:
28) еңбекке жарамсыздық парағының түпнұсқасы.
9.2. Ұсынылған құжаттарды рәсімдеу тәртібі мен нысаны, егер олар көзделген болса, Қазақстан Республикасының заңнамасына немесе Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес келуі керек. Егер осы Шартта өзгеше көзделмесе, құжаттар Сақтандырушыға түпнұсқада не нотариалды куәландырылған немесе түпнұсқа мөрмен расталған және құзыретті ұйымның уәкілетті адамы қол қойған көшірме түрінде ұсынылады.
9.3. Сақтандырушы сақтандыру төлемі туралы шешім қабылдағаннан кейін құжаттардың түпнұсқалары Сақтанушының/жәбірленушінің/Пайда алушының талап етуі бойынша қарапайым не уәкілетті тұлға куәландырған көшірмелер (Сақтандырушының шешімі бойынша, Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын негізге ала отырып) ұсынылған жағдайда тиісті тұлғаға қайтарылуы мүмкін.
9.4. Сақтандырушы, егер нақты мән-жайларды ескере отырып, олардың болмауы сақтандыру жағдайының басталу фактісін/мән-жайларын анықтауға немесе шығын мөлшерін анықтауға мүмкіндік бермесе, жоғарыда аталған құжаттар тізбесін қысқартуға немесе қосымша құжаттар талап етуге құқылы.
10. Сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру тәртібі мен шарттары
1 бөлім. Үшінші тұлғаларға келтірілген зиян үшін көлік құралының иесі ретінде Сақтанушының азаматтық-құқықтық жауапкершілігі басталған кезде:
1-1 бөлім. Үшінші тұлғалардың мүлкіне залал келтірілген кезде:
10.1. Үшінші тұлғалардың мүлкіне келтірілген залал үшін сақтандыру төлемі нақты залал мөлшерінде, бірақ шартта белгіленген сақтандыру сомасынан аспайтын мөлшерде жүзеге асырылады.
10.2. Мүлікке зақым келген жағдайда,келтірілген зиянның мөлшері сақтандыру жағдайы басталғанға дейін орын алған мүліктің есептелген амортизациясын (тозуын) шегере отырып, бүлінген мүлікті қалпына келтіру құнының есебіне сүйене отырып айқындалады. Бүлінген мүлікті қалпына келтіру құны есептеледі, нарықтық бағалар негізге алына отырып, жұмыс істеп тұрған сақтандыру жағдайы басталған күнгі.
10.3. Мүлікті жою кезінде келтірілген зиянның мөлшері сақтандыру жағдайы басталған күнгі оның нарықтық құны негізге алына отырып айқындалады. Егер мүлікті қалпына келтіру техникалық мүмкін болмаса немесе экономикалық тұрғыдан негізделмесе, мүлік жойылды деп есептеледі. Мүлікті қалпына келтіру, егер бұл ретте мүлікті қалпына келтіруге жұмсалатын күтілетін шығыстар сақтандыру жағдайы басталған күнгі оның нарықтық құнының 80% - ынан асатын болса, экономикалық тұрғыдан негізделмеген болып есептеледі.
10.4. Мүлік толық жойылған/жойылған кезде Сақтандырушы Пайда алушыға төлеуге құқылы:
1) одан әрі пайдалануға жарамды қалдықтардың құнын шегергендегі сақтандыру жағдайы кезіндегі бүлінген мүліктің нақты құнын;
2) Пайда алушы Сақтандырушыға одан әрі пайдалануға жарамды қалдықтарды берген жағдайда, сақтандыру жағдайы басталған кезде бүлінген мүліктің нақты құны. Бұл жағдайда сақтандыру төлемі болмауы және / немесе бүлінуі сақтандыру жағдайымен байланысты емес бөлшектер мен жинақтардың құнын шегеріп, Пайда алушы мен Сақтандырушы арасындағы мүлікті қабылдау актісі жасалғаннан кейін төленеді.
1-2 бөлім. Үшінші тұлғалардың өміріне / денсаулығына зиян келтірген кезде:
10.5. Үшінші тұлғалардың өміріне / денсаулығына келтірілген зиян үшін сақтандыру төлемі нақты зиян мөлшерінде, бірақ сақтандыру сомасынан аспайтын мөлшерде жүзеге асырылады. Сақтандыру төлемінің мөлшері Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес айқындалады.
10.6. Егер сақтандыру жағдайының басталуына әкеп соққан оқиғаның нәтижесінде үшінші тұлғаның денсаулығы нашарласа (мүгедектік не мүгедектіктің неғұрлым жоғары тобы белгіленсе) не қайтыс болса, онда Сақтандырушы үшінші тұлғадан (Пайда алушыдан) келіп түскен өтініш пен тиісті құжаттар негізінде осы Шартта белгіленген тәртіппен және мөлшерде сақтандыру төлемінің сомасына қайта есептеу жүргізуге міндетті. Бұл ретте сақтандыру төлемінің сомасын қайта есептеу кезінде бұрын төленген сомалар есепке алынады.
2 бөлім. Жолаушыларға/жүк иелеріне келтірілген зиян үшін тасымалдаушы ретінде Сақтанушының азаматтық-құқықтық жауапкершілігі басталған кезде:
2-1 бөлім. Жолаушылардың/жүк иелерінің мүлкіне залал келтірілген кезде:
10.7. Сақтандыру төлемі нақты залал мөлшерінде, бірақ франшиза туралы талапты ескере отырып, сақтандыру сомасының мөлшерінен аспайтын мөлшерде жүзеге асырылады.
10.8. Жолаушының қолындағы заттардың, тіркелген багаждың жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны үшін сақтанушы Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мөлшерде жауапты болады:
1) тасымалдауға жарияланған құнсыз қабылданған багаждың, сондай-ақ жолаушының қолындағы заттардың жоғалғаны немесе жетіспегені үшін-жоғалған багаждың немесе жолаушының қолындағы заттардың немесе олардың жетіспейтін бөлігінің нақты құны мөлшерінде;
2) егер сақтанушы жарияланған құнның іс жүзіндегі құнынан жоғары екенін дәлелдей алмаса, жарияланған құны мөлшерінде тасымалдауға қабылданған багаждың жоғалғаны немесе жетіспегені үшін;
3) багаждың немесе жолаушының қолындағы заттардың бүлінгені үшін багаждың немесе заттардың құны азайтылған сома мөлшерінде айыппұл салуға әкеп соғады.
10.9. Жүк толық жойылған кезде (зақымдарды жою немесе сақтандырылған жүкті межелі жерге жеткізу экономикалық орынсыз болғанда) сақтандырушы пайда алушыға сақтандыру төлемін жүзеге асыруға құқылы:
1) франшизаны шегергенде және құтқарылған жүктің құнын шегергенде, жүктің құны мөлшерінде, бірақ сақтандыру сомасынан аспайтын мөлшерде. Құтқарылған жүк деп жеңілдікпен сатылған жүк те түсініледі;
2) Сақтанушы Сақтандырушыға сақтандырылған жүкке (абандонға) меншік құқығын берген жағдайда, франшиза шегеріле отырып, жүктің құны мөлшерінде, бірақ сақтандыру сомасынан аспайтын мөлшерде.
10.10. Жүктің немесе багаждың құны уәкілетті мемлекеттік орган бекітетін ережелер (әдістеме) бойынша тасымалдау мен көлік түрлеріне байланысты немесе Қазақстан Республикасы қосылған тиісті халықаралық конвенциялардың қағидаттары негізінде белгіленетін оның бағасына сүйене отырып айқындалады.
2-2 бөлім. Жолаушылардың өміріне / денсаулығына зиян келтірілгенде:
10.11. Егер Шартта осы Қағидалардың 4.3-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген жауапкершілік шектері көрсетілген болса, бір жолаушының өміріне немесе денсаулығына келтірілген зиян үшін сақтандыру төлемі келесі мөлшерде жүзеге асырылады (бір жолаушының өміріне немесе денсаулығына келтірілген зиян үшін сақтандыру сомасынан пайызбен):
1) қайтыс болған кезде-100;
2) мүгедектік белгіленген кезде: I топ – 80; II топ – 60; III топ – 40;
3) "мүгедек бала" санатын белгілеу кезінде-60;
4) еңбек ету қабілетінен уақытша айырылған кезде – еңбекке жарамсыздықтың әрбір күні үшін, бірақ күнтізбелік 90 күннен аспайтын кезең үшін 1 АЕК (осы Шарт бойынша сақтандыру төлемін жүзеге асыру күніне Қазақстан Республикасының заңнамалық актісіне сәйкес белгіленген айлық есептік көрсеткіш).
10.12. Егер сақтандыру жағдайының басталуына әкеп соққан оқиғаның нәтижесінде жолаушының денсаулығы нашарласа (мүгедектік не мүгедектіктің неғұрлым жоғары тобы белгіленсе) не қайтыс болса, онда Сақтандырушы жолаушыдан (Пайда алушыдан) келіп түскен өтініш пен тиісті құжаттар негізінде Шартта белгіленген тәртіппен және мөлшерде сақтандыру төлемінің сомасына қайта есептеу жүргізуге міндетті. Бұл ретте сақтандыру төлемінің сомасын қайта есептеу кезінде бұрын төленген сомалар есепке алынады.
3 бөлім. Осы Ереженің 10-бабы бойынша жалпы ережелер:
10.13. Жәбірленушілердің мүлкіне келтірілген зиянның мөлшерін Сақтандырушы Сақтанушы (Пайда алушы) және/немесе тәуелсіз сарапшы ұсынған, Сақтандырушы ұсынған тиісті лицензиясы бар құжаттар негізінде анықтайды.
10.14. Сақтандыру төлемі Шартта белгіленген шегерім ескеріле отырып жүзеге асырылады.
10.15. Қосарланған мүліктік сақтандыру кезінде (бір сақтандыру объектісін әрқайсысымен дербес шарттар бойынша бірнеше Сақтандырушыдан сақтандыру) әрбір Сақтандырушы Сақтанушының алдында онымен жасалған шарт шегінде жауапты болады, алайда Сақтанушы барлық Сақтандырушылардан алған сақтандыру төлемдерінің жалпы сомасы нақты залалдан аспауға тиіс. Жәбірленушілердің өмірі мен денсаулығына келтірілген зиян үшін сақтандыру төлемі басқа сақтандыру шарттары бойынша оларға (олардың мұрагерлеріне) тиесілі сомаларға қарамастан жүзеге асырылады.
10.16. Сақтандырушы сақтандыру жағдайы деп танылған немесе танылуы мүмкін жағдайға байланысты сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру туралы шешім қабылдаған кезде, Сақтандырушы осы Шартпен Сақтанушыға ұсынылған сақтандыру жағдайының туындауына байланысты талаптардың тізімін азайтуға құқылы.
10.17. Сақтандырушы барлық қажетті құжаттарды алған кезден бастап 15 (он бес) жұмыс күні ішінде сақтандыру төлемі туралы шешім қабылдауға және Пайда алушыға сақтандыру төлемін жасауға міндетті.
10.18. Пайда алушы – жәбірленуші болып табылады. Жәбірленуші - заңды тұлға үшін қарапайым жазбаша нысанда және жәбірленуші – жеке тұлға үшін нотариалды куәландырылған сенімхат түрінде ресімделген жәбірленушінің өтініші бойынша сақтандыру төлемі жәбірленушіге денсаулығын және (немесе) мүлкін қалпына келтіру жөнінде қызмет көрсеткен (көрсетіп жатқан) тұлғаға тікелей жүзеге асырылуы мүмкін.
10.19. Үшінші тұлға қайтыс болған жағдайда Пайда алушы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес үшінші тұлғаның қайтыс болуына байланысты келтірілген зиянды өтеуге құқылы тұлға болып табылады. Жолаушы - жеке тұлға қайтыс болған жағдайда, Пайда алушы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оның мұрагерлері болып табылады.
10.20. Сақтандыру төлемі Сақтанушыға Бенефициардың сақтандыру төлемін алудан жазбаша түрде бас тартқаннан кейін және жәбірленушіге келтірілген зиянды Сақтанушының өзі өтегенін растайтын құжаттарды ұсынғаннан кейін жасалуы мүмкін.
10.21. Шартта сақтандыру төлемдерін жүзеге асырудың басқа тәртібі мен шарттары, сақтандыру төлемдерінің басқа мөлшері белгіленуі мүмкін.
11. Сақтандыру төлемінен бас тарту
11.1. Сақтандырушы Сақтанушыға сақтандыру төлемін толық немесе ішінара бас тартуға құқылы, егер сақтандыру жағдайы оның салдарынан болса:
1) Сақтанушының, экипаж мүшесінің, жәбірленушінің және/немесе Пайда алушының сақтандыру жағдайының туындауына бағытталған не оның басталуына ықпал ететін қасақана іс-әрекеттері, қажетті қорғаныс немесе аса қажеттілік жағдайында жасалған іс-әрекеттерді қоспағанда;
2) Сақтанушының, экипаж мүшесінің, жәбірленушінің және/немесе пайда алушының заң актілерінде белгіленген тәртіппен сақтандыру жағдайымен себептік байланыстағы қасақана қылмыстар немесе әкімшілік құқық бұзушылықтар деп танылған іс-әрекеттері.
11.2. Сақтандырушы, егер сақтандыру жағдайы оның салдарынан болса, сақтандыру төлемін жүзеге асырудан босатылады:
1) ядролық жарылыстың, радиацияның немесе радиоактивті зақымданудың әсері;
2) әскери іс-қимылдар, терроризм актілері;
3) азаматтық соғыс, кез-келген түрдегі халықтық толқулар, жаппай тәртіпсіздіктер немесе
ереуілдер.
11.3. Сақтандыру нәтижесінде болған келесі оқиғаларды қамтымайды:
1) Сақтанушының әуе кемесін мемлекеттік тіркеу туралы жарамды куәлігі және әуе кемесінің ұшуға жарамдылығы туралы қолданыстағы куәлігі және әуе көлігінде ұшу қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін мемлекеттік және ведомстволық басқару органдары талап ететін басқа да құжаттары жоқ әуе кемесін пайдалануы;
2) Сақтанушы/экипаж мүшелері кемені ұшуға дайындау ережелерін, ұшу ережелерін, жолаушыларды (жүктерді, багажды) тасымалдау ережелерін, санитарлық-гигиеналық талаптарды, Қазақстан Республикасының заңнамасында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленген әуе кемесін күтіп-ұстауға, күзетуге, жөндеуге, ұшуға және техникалық пайдалануға қойылатын өзге де талаптарды бұзған жағдайда;
3) экипаж мүшелерінде ұшу құрамының қолданыстағы куәлігі және/немесе осы үлгідегі әуе кемесін және оның жабдығын басқару үшін қажетті дайындық/тәжірибе болмаған жағдайда;
4) әуе кемесіне арнайы рұқсаты жоқ және арнайы дайындықтан өтпеген біліктілігі жоқ персоналдың қызмет көрсетуі, сондай-ақ бұл үшін арнайы дайындықтан өтпеген және арнайы қабылдауы жоқ адамдардың техникалық қызмет көрсетуі және / немесе жөнделуі;
5) Сақтанушының әуе кемесін сақтандыруға арналған өтініште көзделмеген мақсаттарда немесе ол белгілеген осы кемені пайдалану ауданының шегінен тыс пайдалануы (егер бұл форс-мажорлық мән-жайлардан туындамаса);
6) сақтандырылған көлікке арналмаған ұшу-қону алаңдарын пайдалану (мәжбүрлі жағдайлардан басқа);
7) әуе көлігін сынақтарда, спорттық / көрсету іс-шараларында немесе оқу мақсаттарында пайдалану;
8) әуе көлігін заңсыз мақсаттарда пайдалану, оның ішінде Сақтанушы/экипаж мүшелері сот қылмыстық жазаланатын деп таныған іс-әрекеттер жасау нәтижесінде болған немесе егер әуе көлігі қылмыс құралы немесе құралы болып табылса;
9) Осы агрегаттардың кез келген ақауларына және ресурстың шығарылуына байланысты әуе кемесінің жекелеген агрегаттарының істен шығуы-тозу, ескіру, жұмыс процестерімен және ілеспе факторлармен (діріл, Шу, электромагниттік кедергілер және т. б.) байланысты беріктіктің төмендеуі, егер мұндай зақымданулардың салдары агрегаттардың ішінде локализацияланған болса;
10) әуе кемесі конструкциясы элементтерінің бүлінуіне байланысты қалыпты пайдалану жағдайлары мен жинақтаушы немесе үдемелі сипаттағы жүктемелердің (коррозия, шаршаған жарықтар, қатпарлану және т. б.) әсері);
11) дайындаушы зауыт арнайы келісілмеген және ұсынылмаған қосалқы бөлшектерді, жинақтаушы және / немесе шығыс материалдарын пайдалану;
12) өндірістік ақау немесе ақау;
13) қалыпты тозу ретінде қарастырылатын бөгде заттардың түсуі нәтижесінде қозғалтқышқа ұзақ уақыт зиян келтіру;
14) командирдің және экипаждың ұшу қауіпсіздігін, әуе көлігінің және оның бортындағы жолаушылар мен мүліктің сақталуын қамтамасыз ету үшін шаралар қолданбауы;
15) сақтандырылған әуе көлігі Сақтанушыға жалға, лизингке берілген әуе көлігін қайтармаған жағдайларда тоқтатылады.
11.4. Егер зиян келтірілген болса, оқиғалар сақтандырумен жабылмайды:
1) қоршаған табиғи ортаға;
2) жәбірленушінің ақша, бағалы қағаздар, алтын, бағалы және жартылай қымбат бағалы тастар мен металдардан жасалған бұйымдар, өзге де зергерлік бұйымдар, әшекейлер, өнер туындылары немесе басқа да құндылықтар түріндегі мүлкіне, оның ішінде антикварлық және басқа да бірегей заттарға, діни ғибадат заттарына, коллекцияларға, картиналарға, қолжазбаларға;
3) жүктің шіріп кетуі, тоттануы, тозуы, тотығуы, кебуі, ағып кетуі, булануы, салмағының, массасының немесе көлемінің табиғи өзгеруі немесе жүктің табиғи тозуы салдарынан;
4) жүктің қасиеттері немесе оның ақаулары салдарынан (оның ішінде өндірістік).
11.5. Сақтандырушының сақтандыру төлемін жүзеге асырудан бас тартуы үшін мыналар да негіз болуы мүмкін:
1) Сақтанушының Сақтандырушыға сақтандыру объектісі, сақтандыру тәуекелі, сақтандыру жағдайы және оның салдары туралы көрінеу жалған мәліметтер хабарлауы;
2) Сақтанушының сақтандыру жағдайынан болған залалдарды азайту жөніндегі шараларды қасақана қабылдамауы;
3) Сақтанушының залал келтіруге кінәлі тұлғадан мүліктік сақтандыру бойынша шығынның тиісті Өтемін алуы;
4) Сақтанушының Сақтандырушыға сақтандыру жағдайының басталу мән-жайларын тергеуде және оған келтірілген залалдың мөлшерін белгілеуде кедергі келтіруі;
5) Сақтандырушыны сақтандыру жағдайының басталғаны туралы хабардар етпеу/уақтылы хабардар етпеу;
6) Сақтанушының сақтандыру жағдайының басталуына жауапты адамға өзінің талап ету құқығынан бас тартуы, сондай-ақ Сақтандырушыға талап ету құқығының өтуі үшін қажетті құжаттарды беруден бас тартуы. Егер сақтандыру төлемі жүзеге асырылған болса, Сақтандырушы оны толық немесе ішінара қайтаруды талап етуге құқылы;
7) заңнамалық актілерде көзделген басқа да жағдайлар.
11.6. Ар-намысына, қадір-қасиетіне және іскерлік беделіне нұқсан келтіретін (Сақтандырушының сақтандыру құпиясын сақтау міндетімен байланысты емес) мәліметтерді таратудан келтірілген моральдық зиян, зиян, Сақтанушының (экипаж мүшелерінің, жәбірленушінің, Пайда алушының) шығындары (оның ішінде: шартта тікелей айтылған жағдайларды қоспағанда, айыппұлдар, өсімпұлдар, тұрақсыздық айыбы, сот шығындары, жәбірленушілерді қажетті тағайындауда/кері бағытта жіберу бойынша, әуе көлігін жөндеу кезінде тұрғын үйді жалға алу немесе қонақ үйде тұру бойынша шығыстар, іссапар шығыстары, өндірістің тоқтап қалуына, әуе көлігінің тауарлық құнын/тауарлық түрін жоғалтуға байланысты шығындар, жіберіп алған пайда).
11.7. Сақтандырушы Сақтанушыға және Пайда алушыға сақтандыру төлемінен жазбаша дәлелді бас тартуды, егер шартта өзгеше мерзім белгіленбесе, барлық қажетті құжаттарды алған күннен бастап 15 (он бес) жұмыс күні ішінде жіберуге міндетті.
11.8. Сақтандырушының сақтандыру төлемін жүргізуден бас тартуына Сақтанушы/Пайда алушы сотқа шағымдана алады.
11.9. Сақтандыру шартында Сақтандырушыны сақтандыру төлемінен босату негіздерінің тізбесі өзгертілуі мүмкін.
12. Шартты Өзгерту
12.1. Шартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу тараптардың келісімі бойынша Тараптардың бірінің жазбаша өтініші негізінде жүргізіледі. Шартқа барлық өзгерістер мен толықтырулар оларды жазбаша ресімдеген және екі Тараптың уәкілетті өкілдері қол қойған жағдайда заңды күшке ие болады.
13. Шартты тоқтату талаптары
13.1. Егер шартта міндеттемелерді тоқтатудың жалпы негіздерінен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген сақтандыру шартын мерзімінен бұрын тоқтату негіздерінен басқа өзгеше көзделмесе, Шарт Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда мерзімінен бұрын тоқтатылады.:
1) Сақтандырушы сақтандыру сомасы мөлшерінде сақтандыру төлемін (сақтандыру төлемдерін) жүзеге асырған;
2) Сақтанушының сақтандыру сыйлықақысын бөліп төлеу кезінде кезекті сақтандыру жарнасын төлемеуі;
3) Сақтанушы шарт жасасу кезінде Сақтандырушыға хабарланған мән-жайларда өзіне белгілі болған елеулі өзгерістер туралы, егер бұл өзгерістер сақтандыру тәуекелінің ұлғаюына елеулі әсер етуі мүмкін болса не Сақтанушы шарт талаптарының өзгеруіне немесе тәуекел дәрежесінің ұлғаюына мөлшерлес сақтандыру сыйлықақысын қосымша төлеуге қарсылық білдірсе, Сақтандырушыға хабарлау міндетін орындамаған;
4) Шарт Сақтанушының немесе Сақтандырушының талап етуі бойынша, сондай-ақ тараптардың келісімі бойынша бұзылған жағдайларда тоқтатылады.
13.2. Осы Қағидалардың 13.1-тармағының 1) тармағында және 2) тармағында көзделген негізде Шартты мерзімінен бұрын бұзудың тәртібі мен салдары:
Бұл жағдайларда Шартты бұзу үшін негіз болған жағдай туындаған сәттен бастап Шарт бұзылды деп саналады, ал Шартты бұзу туралы хабарлама қажет емес.
Көрсетілген негіздер бойынша Шартты бұзған кезде Сақтандырушыға төленген сақтандыру сыйлықақысы немесе сақтандыру сыйлықақысы қайтарылмайды.
13.3. Осы Қағидалардың 13.1-тармағының 3) тармағында көзделген негіздер бойынша Шартты мерзімінен бұрын бұзудың тәртібі мен салдары:
Көрсетілген жағдайларда шарт тәуекел дәрежесінің ұлғаюына әкеп соғатын мән-жайлар туындаған кезден бастап тоқтатылған болып есептеледі.
Бұл ретте Сақтандырушы сақтанушыны Шарттың тоқтатылғаны туралы күннен бастап 3 (үш) жұмыс күні ішінде хабардар етуге міндетті:
1) Сақтандырушыға Сақтанушының тәуекел дәрежесінің ұлғаюы туралы хабарлау міндетін орындамағаны туралы белгілі болған кезде;
2) Сақтанушының шартқа өзгерістер енгізуден бас тартуын немесе сақтандыру сыйлықақысын қосымша төлеуді алған;
3) Сақтандырушы талаптарын акцептеу үшін Шартта белгіленген мерзім аяқталған кезде шартты өзгертуге және/немесе сақтандыру сыйлықақысын қосымша төлеуге міндетті.
Аталған негіздер бойынша шарт тоқтатылған кезде Сақтандырушыға төленген сақтандыру сыйлықақысы не сақтандыру жарналары қайтарылуға жатпайды.
13.4. Шарт тараптардың Шартты тоқтату туралы келісімге қол қойған күнінен бастап немесе соттың тиісті шешімі күшіне енген күннен бастап (егер дау сот тәртібімен шешілсе) тоқтатылды деп есептеледі, бұл ретте бастамашы тарап Шартты бұзудың болжамды күніне дейін кемінде күнтізбелік 30 күн бұрын шартты бұзу ниеті туралы екінші Тарапты хабардар етуге міндетті.
Шарт мерзімінен бұрын тоқтатылған кезде Сақтандырушы сақтандыру сыйлықақысының жалпы сомасының 29% - ын құрайтын, сондай-ақ Шарт бойынша жүргізілген сақтандыру төлемдерін шегере отырып, іс жүргізуге жұмсалған шығыстарды шегере отырып, Шарттың қолданылуының аяқталмаған кезеңі үшін сақтанушыға өзі төлеген сақтандыру сыйлықақысын қайтарады.
Шартты мерзімінен бұрын тоқтату Сақтандырушының кінәсінен оның талаптарын орындамаудан/тиісінше орындамаудан туындаған жағдайларда, соңғысы Сақтанушыға өзі төлеген сақтандыру сыйлықақысын не сақтандыру жарналарын толық қайтаруға міндетті.
Шартты мерзімінен бұрын тоқтату Сақтанушының кінәсінен оның талаптарын орындамаудан/тиісінше орындамаудан туындаған жағдайларда Сақтандырушыға төленген сақтандыру сыйлықақысы не сақтандыру жарналары қайтарылуға жатпайды.
14. Тараптардың жауапкершілігі
14.1. Сақтандыру сыйлықақысы / кезекті сақтандыру сыйақысы уақтылы төленбеген жағдайда, Сақтанушы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 353-бабында белгіленген тәртіппен және мөлшерде Сақтандырушыға айыппұл төлеуге міндетті.
14.2. Сақтандырушы уақтылы төлемеген жағдайда, Сақтандырушы Пайда алушы Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің 353-бабында белгіленген тәртіппен және мөлшерде тұрақсыздық айыбын төлеуге міндетті.
14.3. Шарт бойынша өз міндеттемелерін орындамаған немесе тиісінше орындамаған тарап, егер ол форс-мажорлық жағдайлардың салдарынан тиісті түрде орындалуы мүмкін болмағандығын дәлелдесе, яғни осы шарттарда ерекше және сөзсіз жағдайларды орындамағаны /орындамағандығы үшін жауап бермейді.
14.4. Форс-мажорлық жағдайлар мыналарға жатады, бірақ олармен шектелмейді: су тасқыны, өрт, жер сілкінісі және басқа да табиғи апаттар, кез-келген сипаттағы соғыстар немесе ұрыс қимылдары, қоршау, мемлекеттік органдардың тыйым салуы.
14.5. Форс-мажор жағдайларын бастан кешірген тарап екінші тарапқа осындай жағдайлардың туындағаны туралы 3 (үш) жұмыс күні ішінде хабарлауға міндетті.
14.6. Форс-мажордың әрекеті құзыретті органдардың тиісті құжаттарымен расталуы ти.
15. Дауларды шешу тәртібі
15.1. Шарттан немесе оған байланысты туындаған кез келген даулар және / немесе келіспеушіліктер келіссөздер арқылы шешіледі.
15.2. Егер Шартта өзгеше көзделмесе, тараптар келісімге келе алмаған жағдайда, даулар және / немесе келіспеушіліктер қолданыстағы Ережеге сәйкес Қазақстандық Халықаралық арбитражда шешіледі. Арбитраждың орны Алматы қаласы. Арбитржадық талқылаудың тілі Орыс тілі болады.
16. Қорытынды ережелер
16.1. Осы Ережеде көрсетілмеген барлық нәрсе Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес реттеледі. Шарт пен Сақтандыру ережелері арасында қайшылық болған жағдайда, Шарттың ережелері қолданылады.
16.2. Тараптардың келісімі бойынша, егер олар Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмесе, арнайы шарттар (сақтандыру ережелері, анықтамалар, ерекшеліктер және т.б.) жасалған Шартқа енгізілуі мүмкін.
16.3. Өзінің қолымен Сақтанушы Сақтандырушының немесе үшінші тұлғаның “Дербес деректер және олардың қорғанысы туралы” №94-V ҚР Заңына сәйкес Сақтанушының, Сақтандырылушының (Пайда алушының) дербес деректерін жинауға, өңдеуге, сақтауға және таратуға өзінің келісімін және Сақтандырылушының (пайда алушының)келісімін, келесі келісімді қоса отырып, растайды:
1) “Мемлекеттік несие бюросы” акционерлік қоғамынан (әрі қарай – Бюро) Сақтандырушының деректерді алуына;
2) Бюроның мемлекеттік деректер қоры иеленушілерінің Сақтанушы (Cақтандырылушы, Пайда алушы) туралы ақпаратты тікелей немесе үшінші тұлғалар арқылы беруіне;
3) Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік қызметтер көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғаның Сақтанушы, Cақтандырылушы (Пайда алушы) туралы қолда бар және болашақта келіп түсетін ақпаратты Бюроға және Бюро арқылы Сақтандырушыға беруіне;
4) дербес деректерді трансшекаралық таратуға және дербес деректерді үшінші тұлғаларға таратуға;
5) ҚР Азаматтық кодексінің 830-бабының 4-тармағына сәйкес Сақтандырушының сақтандыру құпиясын келесі тұлғаларға ашуына: "NOMAD Life "Өмірді сақтандыру компаниясы" АҚ және "NOMAD Digital Financial Services" ЖШС, жалпы сақтандырушы қызметінің мақсаттарын іске асыру үшін.
16.4. Дербес деректерді сақтау мерзімін Cақтандырушы дербес деректерді одан әрі сақтау қажеттілігі өткенге дейін айқындайды. Дербес деректерді пайдалану Cақтандырушы не үшінші тұлға Шарттың және / немесе Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын орындау мақсатында, сондай-ақ жалпы Cақтандырушы қызметінің мақсаттарын іске асыру үшін жүзеге асырылады.
16.5. Сақтанушы Cақтандырылушыдан (Пайда алушыдан) Сақтандырушының не үшінші тұлғаның Сақтандырылушының (Пайда алушының) дербес деректерін жинауына және өңдеуіне, 1)-5) 16.3. т. санамаланған келісімді қоса алғанда, жазбаша келісімді талап етуге міндетті.
16.6. Сақтанушы 1)-5) 16.3. т-да санамаланған келісімді қоса алғанда, Сақтандырушының не үшінші тұлғаның Сақтандырылушының (Пайда алушының) дербес деректерін жинауына және өңдеуіне Сақтандырылушының (Пайда алушының) келісімінің жоқтығы үшін жауапты болады.