Сала 2029 жылға қарай 5 трлн теңгеге өседі – Алмас Мынбаев Қазақстанның сақтандыру нарығын дамыту туралы

«Казахстанская правда» республикалық газетінде «Номад Иншуранс» және «Номад Лайф» сақтандыру компанияларының директорлар кеңесінің төрағасы Алмас Мынбаевпен елдегі сақтандыру секторын дамыту туралы сұхбат жарияланды.

Отандық сақтандыру нарығының ағымдағы жағдайын бағалай отырып, Алмас Мынбаев 2023 жылы барлық дерлік түрлер бойынша өсімді атап өтті: сала 1,055 триллион теңгеге жетті, мұнда 502 миллиард өмірді сақтандыруға және 553 миллиард жалпы сақтандыруға тиесілі.

«Алайда, егер ЖІӨ-нің жалпы көлеміндегі сақтандыру сыйлықақыларының үлесіне қарасақ, ол небәрі 0,8% – -ды құрайды – бұл өте төмен деңгей, 7% - дағы жалпы әлемдік көрсеткіштен сегіз есе төмен, бұл сақтандыру нарығын дамыту үшін құрылымдық реформалар жүргізу қажеттігін көрсетеді, - деді Алмас Мынбаев. - Өткен жылдың қыркүйегінде президент экономиканың жыл сайынғы өсімін кемінде 6% деңгейінде қамтамасыз ете отырып, республиканың ЖІӨ-ні 2029 жылға қарай екі есеге ұлғайту қажеттігін мәлімдеді. Яғни, сақтандыру сыйлықақылары бес жылдан кейін ағымдағы көлемнен сегіз есе ұлғайып, 8,2 триллион теңгеге жетуі тиіс. Амбициялар мен күш-жігер бойынша осындай көлемді міндеттерді шешу үшін қаржы секторын елеулі және шұғыл құрылымдық қайта құру қажет. Бұл ретте сақтандыру нарығын кеңейту елдің миллиондаған азаматтарының өмірін жақсарта отырып, орасан зор әлеуметтік әсер беретінін ескеру қажет». 

«Номад Иншуранс» және «Номад Лайф» директорлар кеңесі төрағасының пікірінше, сақтандыру нарығын жетілдіру қаржы мәдениетін халықтың шамадан тыс несие алудан ұзақ мерзімді жинақ пайдасына өзгертеді, сондай-ақ үкімет пен елге қажетті ұзақ мерзімді инфрақұрылымдық инвестициялар жасауға мүмкіндік беретін «ұзын» ақша нарығын қалыптастырады. Саланы дамыту үшін Алмас Мынбаев бірқатар бастамаларды ұсынды. Олардың бірі халықтың мүлкін табиғи апаттар мен техногендік апаттардан қорғауға қатысты.

«Біз халықты төтенше жағдайлар кезіндегі залалдан әлеуметтік-мүліктік қорғау бағдарламасын іске асыруды ұсынамыз. Ол табиғи немесе техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар салдарынан тұрғын үй бүлінген немесе жоғалған жағдайда залалды жабуды қамтамасыз етеді. Ұлттық статистика бюросының мәліметі бойынша, республикада тек қалаларда 2 миллион 44 мың жеке үй мен пәтер бар. Біздің ұсынысымыз сақтандырылғандардың салық аударымдары есебінен сақтандыру құнын өтеуді көздейді. Сақтандыру сыйлықақысы салық мөлшерінің 10% - нан аспайтын мөлшерде сақтандырылған жеке табыс салығынан өтеледі. Ол үшін Қазақстанның Салық кодексіне өзгерістер енгізу қажет», - деп атап өтті Алмас Мынбаев.

Бұл жаңалық ел өңірлерінің едәуір бөлігінің жер сілкіністері, сел, су тасқыны, табиғи өрттерді қоса алғанда, табиғат апаты көріністеріне ұшырауы тұрғысынан өзекті. Және залалды қалпына келтіру жөніндегі шығыстарды, әдетте, мемлекет өз мойнына алады. Бастама мемлекеттің тәуекелдерін сақтандырушылармен бөлісуді көздейді.

«Бағдарлама қамту лимиттері бойынша сараланған және полис ұстаушылардың кең ауқымы үшін қол жетімді бағаны қамтамасыз етеді, оның ішінде аз жалақы алатын және салық аударымдарын аз өндіретіндер де бар. Сақтандыру сыйлықақысы сақтандыру сомасынан айына 0,1% шегінде болады, ол 2-ден 20 миллион теңгеге дейінгі қамту лимиттері бойынша сараланатын болады. Бағдарламамен қалалық тұрғын үй қорының тек 15% – ы немесе 306 мың үй мен пәтер қамтылған және әрбір сақтандырылған тұлға бойынша ең төменгі сақтандыру сомасы 2 миллион теңге болса да, сақтандырушылардың міндеттемелерінің көлемі 613 миллиард теңгені құрайды, - деп есептеулермен «Номад Иншуранс» және «Номад Лайф» Директорлар кеңесінің төрағасы бөлісті.

Тағы бір ұсыныс – халықты кәсіби қателіктерден қорғау үшін жүктелген сақтандыру және кәсіпкерлердің үшінші тұлғалар алдындағы жауапкершілігін сақтандыру. 

«Соңғы 10 жылда Қазақстанда адамдар көп жиналатын нысандарда 5 мыңнан астам өрт тіркелді, онда 172 адам қаза тапты, ал материалдық шығын 13 миллиард теңгеден асты. Мейрамханалар, сауда орталықтары өртеніп жатыр, сондықтан бұл тәуекел сақтандырылуы тиіс, ал адамдар өтемақыға сенімді болуы тиіс, - деп атап өтті Алмас Мынбаев. - Жүктелген сақтандыруды медицина саласының қызметкерлеріне де тарату жоспарланып отыр. Жыл сайын медициналық қызметкерлерге қатысты міндеттерді тиісінше орындамағаны үшін жүздеген қылмыстық іс қозғалады, сондықтан сақтандырудың бұл түрі өте өзекті. Қазақстанның Денсаулық сақтау министрлігі 2022 жылдың күзінде Мәжіліске тиісті заң жобасын ұсынды. Бастапқы кезеңде осы мақсатқа бюджетте 11,6 миллиард теңге қарастырылған, зардап шеккендерге келтірілген зиянды сақтандырушылар өтейтін болады». 

Мынбаевтың бағалауы бойынша дайындалған ұсыныстар 2029 жылға қарай сақтандыру нарығына 5,1 триллион теңге көлемінде өсім беріп, жалпы сомасы 8,2 триллион сақтандыру сыйлықақысын құрайды, осылайша президент қойған мақсаттарға қол жеткізіледі.