1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1.1. Осы Коммерциялық (сауда) кредиттерін сақтандыру ережелері (бұдан әрі мәтін бойынша - Ережелер, Сақтандыру ережелері) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының: Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінің, «Сақтандыру қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 18.12.2000 жылғы № 126-II Заңының, сондай-ақ сақтандыруды мемлекеттік реттеу саласындағы басқа да нормативтік құқықтық актілердің ережелерін ескере отырып әзірленді.
1.2. Осы Ереже Сақтандырушы мен Сақтанушылар арасында Сақтандыру шарттарын жасасудың, орындаудың және тоқтатудың жалпы тәртiбi мен шарттарын белгiлейдi.
1.3. Осы Ережеде қамтылған және Сақтандыру шартының мәтініне енгізілмеген ережелер, егер Сақтандыру шартында осындай Ереженің қолданылуы тікелей көрсетілсе және Ереженің өзі Сақтандыру шартымен бір құжатта немесе оның сырт жағында жазылса, Сақтанушы үшін міндетті не оған қоса берілген болса, не Сақтандыру шартында осы Ережеге сілтеме болса, Сақтандырушы өзінің ресми Web-сайтында «Интернет» ақпараттық-телекоммуникациялық желісінде орналастырылған».
1.4. Сақтанушы мен Сақтандырушы арасындағы келiсiм бойынша Сақтандыру ережесiнiң негiзiнде осы Сақтандыру ережесiнiң жекелеген ережелерiн өзгертудi, алып тастауды көздейтiн Сақтандыру шарттары, сондай-ақ Сақтандыру шартын жасасу кезiнде айқындалатын қосымша шарттар жасалуы мүмкiн.
1.5. Сақтандырушы Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына қайшы келмейтін шамада осы Ережелердің негізінде жасалатын бірыңғай Сақтандыру шарттарының жекелеген топтарына маркетингтік атаулар беруге құқылы.
2. НЕГІЗГІ ТЕРМИНДЕР МЕН АНЫҚТАМАЛАР
2.1. Осы Ережелерде төменде көрсетілген терминдер, ұғымдар мен анықтамалардың мынадай мағыналары болады:
2.1.1. Үлестес тұлғалар - Сақтанушының не Контрагенттің қызметіне және (немесе) ол қабылдайтын шешімдерге ықпал етуге қабілетті жеке және заңды тұлғалар. Үлестес тұлғаларға тиісінше «Акционерлік қоғамдар туралы» Қазақстан Республикасының 2003 жылғы 13 мамырдағы № 415-II Заңының 64-бабында және «Жауапкершілігі шектеулі және қосымша серіктестіктер туралы» Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 22 сәуірдегі № 220-I Заңының 12-1-бабында аталған тұлғалар жатады.
2.1.2. Өзара байланысты тұлға - қатынастары осы тұлғалар жасайтын мәмілелердің шарттарына және (немесе) нәтижелеріне және (немесе) осы тұлғалар қызметінің немесе олар өкілдік ететін тұлғалар қызметінің экономикалық нәтижелеріне әсер етуі мүмкін жеке тұлға және (немесе) ұйым. Байланысты тұлғаларға «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы (Салық кодексі)» 2017 жылғы 25 желтоқсандағы № 120-VI Қазақстан Республикасы Кодексінің 1-бабының 2-тармағында аталған тұлғалар жатады.
2.1.3. Пайда алушы - пайдасына Сақтандыру шарты жасалған, сақтандыру төлемiн алуға құқығы бар тұлға. Осы Ереженiң негiзiнде жасалған Сақтандыру шарты бойынша тек Сақтанушының өзiнiң және оның пайдасына ғана тәуекелдер сақтандырылуы мүмкiн. Осы Ереженің негізінде жасалған Сақтанушы болып табылмайтын тұлғаны сақтандыру шарты маңызсыз болады. Осы Ереженің негізінде Сақтанушы болып табылмайтын тұлғаның пайдасына жасалған сақтандыру шарты Сақтанушының пайдасына жасалған болып есептеледі.
2.1.4. Кепілдік - Кепілгердің кепілмен қамтамасыз етілетін міндеттемені Контрагент орындамаған жағдайда Сақтанушының оны төлегені туралы жазбаша талап беруі бойынша Кепілгер беретін міндеттеменің шарттарына сәйкес сақтанушыға ақшалай соманы төлеуге жазбаша міндеттемесі.
2.1.5. Төлем күні - Контрагент жеткізілген тауар және (немесе) орындалған жұмыстар не көрсетілген қызметтер үшін Сақтанушыға төлем жүргізуге міндетті, содан кейін төленбеген берешек мерзімі өтіп кететін төлемді кейінге қалдырудың кредиттік кезеңінің өткен күні.
2.1.6. Дебиторлық берешек туралы Декларация – нысаны Сақтандыру шартына тиісті қосымшамен айқындалатын және сақтандырушы Кредиттік лимит белгілеген тиісті есепті кезең үшін сақтанушының әрбір Контрагентіне (контрагенттер тобына) Сақтанушы берген барлық коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша дебиторлық берешектің шамасы туралы мәліметтер мен ақпаратты қамтитын құжат, атап айтқанда: Контрагенттің (Контрагенттер тобының) атауы, есепті кезеңдегі сауда айналымы, Кредиттік лимит, ағымдағы және мерзімі өткен дебиторлық берешек, егер Тараптар өзгеше жазбаша келіспесе, сақтандыру шартына енгізілген Сақтанушының барлық Контрагенттеріне қатысты мерзімі өткен дебиторлық берешек мерзімдері.
2.1.7. Коммерциялық (сауда) кредитті бір жолғы беруге арналған декларация (өтініш) - нысаны Сақтандыру шартына тиісті қосымшамен айқындалатын Сақтанушының сұрау салуы. Коммерциялық (сауда) кредитті бір жолғы беруге арналған декларацияны (өтінішті) Сақтанушы Сақтандырушыға, егер Сақтандыру шартының талаптарына және Осы Ережелерге сәйкес Сақтанушының коммерциялық (сауда) кредиттерді қоса алғанда, бірақ олармен шектелмей, Контрагентке (Контрагенттер тобына) беруіне Сақтандырушының келісімін (растауын) алу қажет болған жағдайда, мынадай жағдайларда жібереді:
2.1.7.1. осы Контрагентте (Контрагенттерде) Сақтанушының алдында дебиторлық берешекті өтеу мерзімі өтпеген жағдайда, нақты Контрагентке (Контрагенттер тобына) Сақтандырушы белгілеген Кредиттік лимиттен асып кетуге;
2.1.7.2. Сақтандырушы нақты Контрагентке (Контрагенттер тобына) белгілеген Кредиттік лимиттен асып кетуге, Контрагентте (Контрагенттерде) Сақтандыру шартында белгіленген шекте Сақтанушының алдында дебиторлық берешекті өтеу мерзімі өткен жағдайда;
2.1.7.3. Сақтандырушының нақты Контрагентке (Контрагенттер тобына) белгілеген Кредиттік лимиті шегінде, Контрагентте (Контрагенттерде) Сақтандыру шартында белгіленген шекте Сақтанушының алдында дебиторлық берешекті өтеу мерзімі өткен кезде;
2.1.7.4. Сақтандырушымен келісу үшін Сақтандыру шартында немесе тараптардың жеке келісімінде көзделген өзге де жағдайларда Сақтанушының Коммерциялық (сауда) кредиттерін (жөнелтілімдерін) беруді қамтиды.
Сақтандырушы Сақтанушының белгілі бір шарттарды орындау қажеттілігі туралы ескертумен Сақтанушыға біржолғы жөнелтілімді растай алады.
2.1.8. Сауда айналымы туралы Декларация - нысаны сақтандыру шартына тиісті қосымшамен айқындалатын және сақтандырушы кредиттік лимит белгілеген тиісті есепті кезең үшін сақтанушының әрбір Контрагентіне (Контрагенттер тобына) (жүзеге асырылған жөнелтілімдер) Сақтанушы берген барлық Коммерциялық (сауда) кредиттер туралы мәліметтер мен ақпаратты қамтитын құжат, атап айтқанда: Контрагенттің (Контрагенттер тобының) атауы, есепті кезеңнің басындағы және соңындағы дебиторлық берешек, егер Тараптар өзгеше жазбаша келіспесе, Сақтанушының барлық Контрагенттеріне қатысты дебиторлық берешек бойынша есепті кезеңде алынған алынатын Шоттардың күндері мен сомалары.
2.1.9. Сақтандыру шарты - Сақтанушы мен Сақтандырушы (бұдан әрi бiрлесiп Тараптар деп аталады) арасындағы жазбаша келiсiм, ол бойынша Сақтанушы сақтандыру сыйлықақысын төлеуге мiндеттенедi, ал Сақтандырушы сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтанушыға шартта белгiленген сома (Сақтандыру сомасы) шегiнде Сақтандыру төлемiн жүзеге асыруға мiндеттенедi.
2.1.10. Кепілгер - контрагенттің өтініші бойынша сақтанушыға кепілгер беретін міндеттеменің шарттарына сәйкес Сақтанушы оны төлеу туралы жазбаша талапты ұсынғаннан кейін ақшалай соманы төлеуге жазбаша міндеттеме берген банк, өзге кредиттік мекеме немесе сақтандыру ұйымы.
2.1.11. Дебиторлық берешек - Сақтанушының Контрагентке талап етуінің расталған құқығы, тиісті түрде құжатталған және белгілі бір ақша сомасында ескерілген, оны Контрагент Сақтанушыға Кредиттік кезең өткеннен кейін Келісімшартқа сәйкес төлеуге тиіс.
2.1.12. Мерзімі өткен дебиторлық берешек - Келісім-шарттың талаптарына сәйкес өтеу мерзімі өткен, Келісім-шартта көзделген төлем күніне Контрагент Сақтанушыға толық немесе ішінара төлемеген берешек.
2.1.13. Сақтандырылған мерзімі өткен дебиторлық берешек - Келісімшартта көзделген төлем күніне Контрагент толық немесе ішінара төлемеген Сақтандыру шартының талаптарына сәйкес сақтандырылған берешек.
2.1.14. Коммерциялық (сауда) кредит - Сақтанушы Контрагентке ұсынған тауарларға, жұмыстарға немесе қызметтерге ақы төлеу бойынша кейінге қалдырылған (бөліп төленген) төлемнің ақшалай сомасы.
Сақтандыруға қабылданатын Коммерциялық (сауда) кредиттердiң ережелерi (сомасы, төлеу (жеткiзу) мерзiмi, ықтимал асып кету сомасы және т.б.) Сақтандыру шартында айқындалады. Сақтандыру шартының талаптарында белгiленген параметрлерге сәйкес келмейтiн коммерциялық (сауда) кредиттер сақтандырылмаған болып табылады және оларға байланысты шығындар өтелмейдi.
2.1.15. Контрагент (Дебитор) - оның ұйымдық-құқықтық нысаны мен меншiк нысанына қарамастан заңды тұлға, сондай-ақ Сақтанушы Келісімшарт жасасқан жеке кәсiпкер ретiнде тiркелген әрекетке қабiлеттi жеке тұлға.
2.1.16. Мемлекеттік Контрагент–
2.1.16.1. өзінің орналасқан жері (мемлекеттік тіркеу орны) мемлекетінің атынан және мүддесі үшін әрекет етуге уәкілетті контрагент, оның ішінде мемлекеттің өзі, мемлекеттік агенттіктер немесе мемлекеттік мекемелер;
2.1.16.2. жарғылық капиталда мемлекеттік (муниципалдық) меншіктің басым (бақылаушы) үлесі бар;
2.1.16.3. міндеттемелерінің орындалуына мемлекет кепілдік береді.
2.1.17. Келісімшарт – Сақтанушы мен Контрагент (дебитор) арасында жасалған тауарларды сатып алу-сату (оның ішінде жылжымайтын мүлікті сатып алу) немесе жеткізу туралы тиісті түрде рәсімделген және заңды түрде жарамды өтеулі азаматтық-құқықтық шарт не мердігерлік шарт (жұмыстарды орындауға арналған шарт), қызметтер көрсету (оның ішінде мүлікті жалға алу) немесе зияткерлік қызмет нәтижелерін беру, онда коммерциялық кредит (қарыз) беру туралы, оның ішінде аванс, алдын ала төлем, төлем мерзімін ұзарту және (немесе) бөліп төлеу түріндегі шарт қамтылады, егер сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе.
2.1.18. Кредиттік лимит - сақтандыру мақсаттары үшін Коммерциялық (сауда) кредиттің ақша сомасының елеулі шарты (сипаттамасы). Кредиттік лимитті Сақтандырушы әрбір Контрагент үшін осы Ережеге сәйкес сақтандырылуы мүмкін уақыт бірлігінде Сақтандырушы Контрагентке беретін Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша дебиторлық берешектің барынша рұқсат етілген мөлшері сомасында жеке белгілейді.
Сақтандырушы сақтандыру шартының талаптарына сәйкес Кредиттiк лимиттiң Кумулятивтiк не өзге түрiн белгiлеуi мүмкiн.
2.1.19. Контрагент (дебитор) бойынша жауапкершілік лимиті – нақты Контрагенттің (дебитордың) Келісімшартты (Келісімшарттарды) орындамауы нәтижесінде туындаған сақтандыру жағдайлары бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша Сақтандырушының ақшалай міндеттемелерінің шекті мөлшері көлемі.
2.1.20. Сақтандыру аумағы бойынша кредиттік лимит-сақтандыру шартында көрсетілген аумақ (ел) бойынша Сақтанушыда туындаған сақтандыру жағдайлары бойынша сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру бойынша Сақтандырушының ақшалай міндеттемелерінің шекті мөлшері көлемі. Сақтандыру шартында оны Ел бойынша жауапкершілік Лимиті деп те атауға болады.
2.1.21. Кредиттік лимит кумулятивтік - Сақтанушының нақты Контрагенттерінің тобына немесе Сақтанушының нақты Контрагентіне Сақтанушы жеткізетін тауарлардың (орындалатын жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) әрбір тобына берілген агрегаттық Кредиттік лимит.
2.1.22. Кредиттiң ең жоғары кезеңi - Сақтанушы Контрагентке берген және осы Ережеге сәйкес сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттi қайтарудың Сақтандыру шартында белгiленген ең жоғары мерзiмi (Сақтанушы Контрагентке беретiн Контракт бойынша төлемдi кейiнге қалдыру кезеңi). Егер Сақтандыру шартында немесе оған қосымша келісімде (индоссаментте) Кредиттік лимитті белгілеу бөлігінде өзгеше белгіленбесе, кредиттің ең жоғары кезеңі Сақтандыру шартында белгіленеді және әрбір Контрагентке қолданылады.
Кез келген Контрагент бойынша осы Ереже бойынша сақтандыру шеңберiнде кредиттiң ең жоғары кезеңi Келiсiм-шарттың талаптарына қарамастан (егер Сақтандыру шартында кредиттiң ең жоғары кезеңi ағымының басталуын айқындаудың өзгеше тәртiбi белгiленбесе) Шот алынуға берiлген күннен бастап қолданылады.
2.1.23. Ең төмен кепілдендірілген сақтандыру сыйлықақысы - Сақтанушы сақтандыру шартында белгіленген сақтандыру сыйлықақысының мөлшерлемесіне және Сақтанушы операцияларының нақты көлеміне қарамастан сақтандырушыға сақтандыру туралы өтініште хабарланған сақтанушы операцияларының жоспарланған көлеміне сүйене отырып, сақтандыру шартының қолданылу кезеңі үшін сақтандырушыға төлеуге міндеттенетін сақтандыру сыйлықақысы (жарна) сомасының бір бөлігі.
2.1.24. Коммерциялық (сауда) кредиттің мәлімделген ең төменгі сомасы - Коммерциялық (сауда) кредиттері сақтандырылған болып табылатын, ал Сақтанушы олар туралы Сақтандырушыға хабарлауға міндетті әрбір Контрагент бойынша белгіленген, алуға берілетін шоттар сомасының Сақтандыру шартында көзделген ең төмен мөлшері.
2.1.25. Қамтамасыз ету - жасалған Сақтандыру шартының талаптарына сәйкес Сақтандырушы нақты Контрагентке (Контрагенттер тобына) кредиттік лимит белгілеу үшін қолдануды талап етуге құқылы Сақтанушымен жасалған Келісімшарт бойынша Контрагенттің міндеттемелерін орындауды қамтамасыз етудің кез келген тәсілі.
Қамтамасыз ету деп сондай-ақ басқа кредиторларға қатысты кез келген басым құқықтар, оның ішінде кепіл (жылжымайтын мүлік кепілін қоса алғанда), кепілдік депозит, шартты түрде депозиттеу шоты, Контрагенттің міндеттемелерін үшінші тарапқа беру, банк кепілдіктері, кепілгерліктер, кепіл, сақтандыру және Сақтандыру шартында тараптар көздеген шарттық міндеттемелер бойынша қамтамасыз ету сипатындағы басқа да шаралар түсініледі.
2.1.26. Айналым - Сақтанушының Тараптармен келiсiлген белгiлi бiр уақыт кезеңiнде Келiсiм-шарт шеңберiнде тауарларды өткiзу және (немесе) жұмыстарды орындау не Контрагентке ақшалай түрде қызмет көрсету көлемi.
2.1.27. Сақтандыру шартының қолданылу кезеңі - Сақтандыру шартында айқындалған, оның ішінде сақтандыру шартында көзделген, сақтандыру жағдайына әкеп соққан тәуекелдік жағдай туындауы мүмкін уақыт кезеңі және тиісінше осы Ережеге және Сақтандыру шартына сәйкес сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру жөніндегі міндет.
2.1.28. Күту кезеңі - Сақтандыру шартында белгіленген уақыт кезеңі, ол аяқталғаннан кейін Сақтанушының Контрагенті төлемінің ұзақ мерзімін өткізіп алған немесе Кепіл немесе Кепілгер төлемінің ұзақ мерзімін өткізіп алған сақтандыру жағдайы басталған болып есептеледі. Күту кезеңi iшiнде Сақтандырушы Сақтанушының болған залалдарының себебi мен мөлшерiн белгiлейдi, ал Сақтанушы шығындарды азайту және (немесе) болдырмау үшiн оған барлық мүмкiн және қол жетiмдi шараларды, оның iшiнде Сақтандырушының оған берген нұсқауларын қолдануға тиiс.
2.1.29. Хабарлау кезеңі - Сақтандыру шартында көзделген мерзім, оның ішінде Сақтанушы Сақтандырушыға сақтандыру қолданылатын Контрагенттердің туындаған мерзімі өткен берешегі туралы ақпаратты көрсете отырып, мерзімі өткен берешек туралы хабарлама жіберуге міндетті. Хабарлама кезеңі төлем күнінен кейінгі күннің 00 сағат 00 минуттан бастап есептеледі.
2.1.30. Кәсіпкерлік қызмет - Сақтанушының өз тәуекелімен жүзеге асырылатын, жүйелі түрде пайда алуға бағытталған, оны жүзеге асыруға байланысты Келісімшарт жасалған дербес қызметі.
2.1.31. Берешекті өтеу - Сақтандырушы сақтандыру өтемін төлеуді жүзеге асырғанға дейін және (немесе) одан кейін Сақтанушы Контрагенттен немесе үшінші тұлғадан алған кез келген төлемдер, оның ішінде:
2.1.31.1. төлеу мерзімін өткізіп алғаны үшін пайыздар;
2.1.31.2. Контрагенттің өткізілген мүлкі (қамтамасыз ету) үшін, оның ішінде Контрагентке қатысты банкроттық туралы істе рәсім барысында Контрагенттің мүлкін өткізу кезінде алынған төлемдер;
2.1.31.3. Сақтанушының пайдасына есеп айырысу хабарламалары («кредит-ноталар», «кредиттік авизолар», «кредитке жазылу туралы хабарламалар», «ретро-жеңілдіктер», «ретро-бонустар»);
2.1.31.4. өзара есепке алу мен қарсы талаптар (қарсы талаптар) нәтижесінде алынған сомалар, сондай-ақ Сақтанушы қайтарған немесе ұстап қалған тауарлар немесе өзге де мүліктік пайда (өз міндеттемелерін азайту, бас тарту төлемі және т.б.) түріндегі кез келген табыстар;
2.1.31.5. төлемге қабілетсіз Контрагенттің мүлкінен алынған немесе төленген дивидендтер.
2.1.32. Кепілгер - Сақтанушының алдында Контрагенттің өз міндеттемелерін толық немесе ішінара орындауы үшін жауап беруге міндеттенген тұлға.
2.1.33. Кепілгерлік - Кепілгердің Контрагенттің өз міндеттемесін толық немесе бір бөлігінде орындамағаны үшін Сақтанушының алдында жауап беруі жөніндегі жазбаша міндеттемесі.
2.1.34. Сақтанушының әлеуетті шығыны - Сақтанушыға белгілі болған, сақтандыру жағдайының басталуына әкелуі (тікелей ықпал етуі) мүмкін жағдай, оның ішінде сақтандырылған, сондай-ақ сақтандырылмаған Коммерциялық (сауда) кредиттерге қатысты Контрагент бойынша мерзімі өткен дебиторлық берешек Сақтанушының әлеуетті шығыны болып есептеледі.
2.1.35. Шығындарды азайтуға арналған шығыстар - Сақтанушыда Сақтандыру шартының талаптарына сәйкес туындаған Келiсiм-шарт бойынша сақтандырылған мерзiмi өткен берешек сомасын Контрагенттен өндiрiп алу бойынша Сақтанушының Сақтандырушымен келiсiлген қажеттi және орынды шығыстары. Мұндай шығыстарға мемлекеттік бажды төлеуге арналған шығыстар, адвокаттардың, өзге де өкілдердің қызметтеріне ақы төлеуге арналған шығыстар, сот органдарында істерді жүргізуге ақы төлеуге арналған өзге де шығыстар жатады.
2.1.36. Сақтандыру сыйлықақысының мөлшерлемесі - нақты жүргізілген операциялардың санына қарай, Сақтандыру шартының қолданылу мерзімінің соңында немесе Сақтандыру шартында белгіленген өзге кезеңділікпен сыйлықақыны түпкілікті қайта есептеу (түзету) жүзеге асырылатын пайыздық мөлшерлеме. Сақтандыру сыйлықақысын қайта есептеу Ең аз кепілдік берілген сақтандыру сыйлықақысының бұрын төленген сомасын ескере отырып жүзеге асырылады.
2.1.37. Дау - Сақтанушы мен Контрагент арасындағы Келiсiм-шарт бойынша мiндеттемелердiң орындалмауына байланысты, Келiсiм-шарт бойынша Сақтанушының алдындағы ақшалай мiндеттемелердi орындаудан Контрагент тарапынан бас тартуға әкеп соққан шешiлмеген шынайы және құжатпен расталған келiспеушiлiк.
2.1.38. Сақтанушы - осы Ереженiң негiзiнде Сақтандырушымен Сақтандыру шартын жасасқан кез келген ұйымдық-құқықтық нысандағы заңды тұлға.
2.1.39. Сақтандыру жарналары - егер сақтандыру сыйлықақысы бөліп төленетін болса, сақтандыру сыйлықақысының мерзімді төлемдері.
2.1.40. Сақтандыру төлемi - Сақтандырушы Сақтанушыға (Пайда алушыға) сақтандыру жағдайы басталған кезде төлейтiн ақша сомасы.
2.1.41. Сақтандыру қорғауы - Сақтандырушының сақтандыру жағдайы басталған кезде сақтандыру өтемiн төлеудi жүзеге асыру жөнiндегi мiндеттемесi. Сақтандырушы Сақтандыру шартында белгіленген мерзім ішінде Сақтандыру шартында белгіленген мөлшерде Кредиттік лимиттерді белгілеген Сақтанушы өзінің Контрагенттеріне берген Коммерциялық (сауда) кредиттер ғана осы Коммерциялық (сауда) кредиттері осы Ережеде және Сақтандыру шартында көзделген талаптарға, сондай-ақ егер Сақтанушы Сақтандырушымен өзгеше жазбаша келіспесе, олардың Сауда айналымы және Дебиторлық берешек туралы декларацияда көрсетілуіне сәйкес келеді.
2.1.42. Сақтандыру сыйлықақысы - Сақтанушының Сақтанушыға (Пайда алушыға) Сақтандыру шартында және осы Ережеде белгiленген мөлшерде, тәртiппен және мерзiмде Сақтандыру төлемiн жүргiзу мiндеттемелерiн қабылдағаны үшiн Сақтандырушыға төлеуге мiндеттi ақша сомасы.
2.1.43. Сақтандыру сомасы - Сақтандыру шартында белгiленген, сақтандыру объектiсi сақтандырылған және сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтандырушының жауапкершiлiгiнiң шектi көлемiн бiлдiретiн ақша сомасы (яғни Сақтандырушы Сақтандыру шартында көзделген тәртiппен Сақтандыру жағдайы (сақтандыру жағдайлары) басталған кезде оның шегiнде сақтандыру өтемiн төлеуге мiндеттенедi).
2.1.44. Сақтандыру тарифі - сақтандыру объектісі мен сақтандыру тәуекелінің сипатын, сондай-ақ сақтандырудың басқа да шарттарын, оның ішінде сақтандыру шарттарына сәйкес франшиза мен оның мөлшерінің болуын, сақтандыру мерзімінің ұзақтығын ескере отырып, сақтандыру сомасының бірлігінен сақтандыру сыйлықақысының мөлшерлемесі.
2.1.45. Сақтандырушы – «НОМАД ИНШУРАНС» Сақтандыру компаниясы акционерлiк қоғамы («НОМАД Иншуранс» СК» АҚ), белгiленген тәртiппен алынған лицензия негiзiнде Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес құрылған және жұмыс iстейтiн заңды тұлға.
2.1.46. Сақтандыру субъектілері - Сақтандыру шарты бойынша Сақтанушы және Сақтандырушы.
2.1.47. Алуға берiлетiн шот - оның негiзiнде Сақтанушының Контрагентке берiлген Коммерциялық (сауда) кредитi бойынша дебиторлық берешегiнiң сомасы анықталатын құжат. Көрсетiлген дебиторлық берешектiң болашақта өтеудiң дәл белгiленген мерзiмi болуы тиiс және Келiсiм-шартта және (немесе) Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарында көзделген тауарлық жүкқұжаттармен және (немесе) өзге де құжаттармен Контрагентке ақы төлеу үшiн ұсынылған берiлген тауар (көрсетiлген қызметтер, орындалған жұмыстар) үшiн Сақтанушының шот-фактураларымен ресiмделуi тиiс.
2.1.48. Сақтандыру аумағы - осы Сақтандыру шарты бойынша Сақтандырушының сақтандыру қорғауы қолданылатын, Сақтандыру шартында көрсетілген географиялық аймақ. Сақтандыру аумағы мемлекеттік тіркеу елін немесе Контрагенттің негізгі қызмет орнын не аумағында осы Ережеде және сақтандыру шартында Сақтандыру жағдайлары деп танылатын оқиғалар басталуы мүмкін мемлекетті қамтиды; Сақтандыру шартында Сақтандыру аумағы сондай-ақ Сақтандыру қорғанысы қолданылатын ел деп аталуы мүмкін.
2.1.49. Үшінші тұлғалар - Сақтандыру шартының Тараптары, сондай-ақ Контрагент болып табылмайтын тұлғалар.
2.1.50. Франшиза - Сақтандыру шартында көзделген, оның шегінде Сақтандырушы сақтандыру жағдайынан келтірілген залалды өтеуден босатылатын, белгілі бір мөлшерден аспайтын ақша сомасы. Сақтандыру шартында франшиза сондай-ақ Агрегаттық франшиза, Сақтанушының шығындарды өтеуге өз қатысуы және т.б. деп аталуы мүмкін.
2.2. Егер қандай да бір терминнің немесе ұғымның мағынасы осы Ережеде айтылмаса, онда терминдер мен ұғымдар құқықтың тиісті салаларында пайдаланылатын мағынада қолданылады. Егер қандай да бір терминнің немесе ұғымның мағынасы осы Ережеде айтылмаса және заңнамалық және нормативтік құқықтық актілерге сүйене отырып анықталмаса, онда мұндай ұғым өзінің әдеттегі лексикалық мағынасында пайдаланылады.
2.3. Нақты Сақтандыру шартында осы Ереженің 1.1-тармағында келтірілген анықтамалар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына қайшы келмейтін шамада түзетілуі немесе толықтырылуы мүмкін.
3. САҚТАНДЫРУ ОБЪЕКТІСІ
3.1. Осы Ережеге сәйкес Сақтанушының Контрагенттің Келісім-шарт бойынша өз міндеттемелерін орындамауы және (немесе) тиісінше орындамауы нәтижесінде мынадай нысанда рәсімделген залалдардың туындау мүмкіндігіне байланысты мүліктік мүдделері сақтандыру объектісі болып табылады:
3.1.1. Контрагенттің төлеуі үшін Сақтанушы алуға арналған шоттар:
3.1.1.1. Контрагентпен жасалған және Контрагент қабылдаған Келісім-шартқа сәйкес Сақтанушы жеткізген, орындаған немесе көрсеткен тауарларды (заттарды), жұмыстарды немесе қызметтерді;
3.1.1.2. Сақтанушының тасымалдауға жұмсаған шығыстары (фрахт) және жүктерді сақтандыру бойынша сақтандыру сыйлықақылары, егер олар жеткізілген тауарлар, орындалған жұмыстар және көрсетілген қызметтер үшін алынатын сақтандырылған Шоттарға байланысты туындаған жағдайда вексельдер бойынша дисконттар мен шығындар.
3.2. Алуға берілетін шоттар Сақтандырушы белгілеген тиісті контрагент бойынша Кредиттік лимит шегінде және Сақтанушы контрагентке сақтандыру шартында айқындалған кредиттің ең жоғары кезеңінен, сондай-ақ Сақтанушы мен Контрагент арасындағы келісімшартта айқындалған төлем мерзімі мен шарттарынан аспайтын Коммерциялық (сауда) кредитті (Шотты төлеу мерзімін) өтеу үшін берген мерзім шегінде қойылуға тиіс.
Бұл ретте Сақтанушының төлеміне алуға шоттары қойылған Тауарларды контрагентке беруі (қызметтер көрсету, жұмыстарды орындау және т. б.) жасалған Келісімшарттың талаптарына сәйкес жүзеге асырылуы және Келісімшарт талаптарына сәйкес қойылған тиісті құжаттармен (шот-фактуралармен және т. б.) рәсімделуі тиіс, әдетте –тауарларды нақты берген (қызметтер көрсетуді, жұмыстарды орындауды аяқтаған) күннен бастап 10 (он) жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде. Яғни, тауарлар (заттар) Контрагентке нақты берілуі керек (қызметтер көрсетілді, жұмыстар орындалды).
Тауарды беру (көрсетілген қызметтерді, орындалған жұмыстарды қабылдау) фактісі Келісім-шарттың және қолданылатын заңнаманың талаптарына сәйкес келетін, тауарды беру (қызметтер көрсету, жұмыстарды орындау)[1] орнында және сәтінде қолданылатын құжаттармен рәсімделуі тиіс.
3.3. Тараптардың қосымша келісімі бойынша Cақтандыру шарты бойынша Cақтандыру қорғанысы Cақтанушының сақтандыру шартында көзделген тәртіппен және жағдайларда ғана сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттері бойынша мерзімі өткен дебиторлық берешекті таратуды немесе азайтуды сот және (немесе) соттан тыс заңдық (аудиторлық) сүйемелдеуге арналған шығыстарды көтеруге байланысты мүліктік мүдделеріне де қолданылуы мүмкін. Аталған шығыстар (міндетті түрде өндіруге міндеттеме пайда болды) сақтандыру шарттары бойынша сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттермен жүргізілуге және олармен байланысты болуға тиiс.
3.4. Егер сақтандыру шартында өзгеше айқындалмаса, онда Сақтанушының Коммерциялық (сауда) кредиттерден туындайтын мүдделері ғана сақтандыру қорғанысымен қамтылады:
3.4.1. осы Ереженің қағидаларына және Сақтандыру шартының талаптарына сай келетін;
3.4.2. ұсынылуы Сақтанушы Контрагентке қойған Алуға берілетін шоттармен расталады;
3.4.3. осы Ережеге сәйкес тиісті Контрагент бойынша белгіленген Кредиттік лимиттен аспайтын дебиторлық берешек сомасы.[2]
Бұл ретте Сақтандыру шартының күшi Коммерциялық (сауда) кредиттерге оларды Контрагентке берудiң қатаң хронологиялық тәртiбiмен қолданылады.
3.5. Сақтандыру шарты бойынша Сақтанушының Шартта белгiленген нақты Контрагентке Кредит лимитiнен аспайтын Коммерциялық (сауда) кредиттерiнен туындайтын мүдделерi ғана Сақтандырумен қамтылады.
3.5.1. Шарттың күшi нақты Контрагент бойынша Кредит лимитiнен асырып берiлген Коммерциялық (сауда) кредиттерге Кредит лимитi шегiнде бұрын берiлген, осындай өтеу сомасындағы Коммерциялық (сауда) кредиттердiң өтелу шарты мен шамасына қарай қолданылады.
3.5.2. 3.5.1-тармақта белгіленген Ереже Сақтандырушы Әлеуетті залал туралы хабарламаны алған күнге дейін немесе Ереженің 7.4.1-тармағында белгіленген күнге дейін Сақтанушы Сақтандырушыға Әлеуетті залал туралы хабарламаны жіберуге тиіс күн ретінде немесе жағдайлардың қайсысы ертерек болатынына байланысты Сақтандырушының Кредиттік лимитті жою күніне дейін қолданылады (бұдан әрі - тіркеу күні).
3.5.3. Кредиттік лимит шегіндегі Коммерциялық (сауда) кредиттерді өтеу тіркелген күннен бастап контрагент бойынша кредиттік лимиттен асатын коммерциялық (сауда) кредиттерді сақтандыру шарты бойынша сақтандыру қорғауға енгізуге әкеп соқпайды.
3.5.4. Тіркелген күннен бастап Сақтанушы Контрагенттің берешегін өтеу есебіне алған барлық төлемдер, Сақтанушы мен Контрагент арасындағы қарсы талаптарды есепке алу Коммерциялық (сауда) кредиттерді өтеу шотына Сақтандырушының және Сақтанушының шығындарға тиісті пайыздық қатысуы негізінде белгіленген пропорцияда есептеледі, ол мынадай формулалар бойынша айқындалады:
3.5.4.1. Контрагент бойынша Кредиттік лимит шегінде орналасқан өтелмеген Коммерциялық (сауда) кредиттердің сомасы ÷ Контрагент бойынша өтелмеген Коммерциялық (сауда) кредиттердің жалпы сомасы = Контрагент бойынша Кредиттік лимит шегінде тіркелген күні Коммерциялық (сауда) кредиттерді өтеуге есептелетін соманың пайызы,
және
3.5.4.2. Контрагент бойынша Кредит лимитiнен асатын өтелмеген Коммерциялық (сауда) кредиттердiң сомасы ÷ Контрагент бойынша өтелмеген Коммерциялық (сауда) кредиттердiң жалпы сомасы = тiркелген күнi Контрагентке белгiленген Кредит лимитiнен асатын Коммерциялық (сауда) кредиттердi өтеуге есептелетiн соманың процентi.
3.5.5. Осы Ережеге сәйкес жасалатын Сақтандыру шарты бойынша Коммерциялық (сауда) кредиттер неғұрлым ерте өтеу күнімен Коммерциялық (сауда) кредиттен бастап хронологиялық тәртіппен өтелуге жатады.
3.6. Сақтанушы Контрагентінің қарсы талаптарын есепке алу және Сақтанушы алдындағы Контрагенттің берешегін тиісінше азайту Сақтанушы Контрагентінің дебиторлық берешегін азайтуға әкеп соғатын сома ретінде қарастырылады және бірінші кезекте Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша неғұрлым ерте берілген күндермен есептелуі тиіс.
3.7. Чектер мен вексельдер банк Сақтанушының шотына нақты түскен сомаларды есептегеннен кейiн ғана Шоттар бойынша алынатын төлем ретiнде қаралады.
3.8. Коммерциялық (сауда) кредиттерді өтеуге жүзеге асырылған төлемдер және (немесе) сақтанушы мен осы контрагент арасында келісілгеннен өзгеше валютадағы депозитке салынған сомалар үшін оларды төлеу немесе депозитке есепке алу алдындағы соңғы күні қолданыста болған Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің ресми бағамдары негізінде кросс-бағам бойынша келісілген валютаға айырбасталады. Келісілген валютаға осындай қайта есептелгеннен кейін бұл сомалар осы Ережеде белгіленген тәртіппен коммерциялық (сауда) кредиттерді өтеуге есептеледі.
4. САҚТАНДЫРУ ЖАҒДАЙЛАРЫ
4.1. Осы Ережеге сәйкес 4.2, 4.3, 4.4. -тармақтарда көрсетілген сақтандыру жағдайлары болып табылады, және 4.5. Сақтанушының коммерциялық (шаруашылық) қызметін адал жүргізушіде Келісімшарт бойынша шығындардың (төлемеу шығындарының) туындауына әкеп соқтыратын Оқиғалар ережесі:
4.1.1. Коммерциялық (сауда) кредиттер осы Ережеде және (немесе) сақтандыру шартында белгіленген талаптарға жауап береді[3];
4.1.2. Сақтанушы Сақтандырушыға Әлеуетті залал туралы, оның ішінде сақтандырылмаған Коммерциялық (сауда) кредиттер туралы хабарлама жіберілген күні оған қатысты Әлеуетті залал келтірілген Сақтандыру шарты бойынша Кредиттік лимит белгіленген Контрагент (Дебитор) бойынша барлық Коммерциялық (сауда) кредиттер туралы жазбаша хабарлаған;
4.1.3. Әлеуетті залал басталғаннан кейін және сақтандыру жағдайы басталғанға дейін Сақтанушы залалдардың алдын алу және (немесе) азайту үшін барлық мүмкін және қолжетімді шараларды қабылдады, бұл туралы Сақтандырушыға алдын ала хабарлаған, сондай-ақ егер мұндай ұсынымдар оған хабарланған болса, Сақтандырушы көрсеткен мерзімдерде ықтимал залалдардың алдын алу және (немесе) азайту бойынша Сақтандырушының өзіне берілген ұсынымдарын ұстанды;
4.1.4. Сақтанушы уақтылы, яғни Сақтандырушы Әлеуетті залал туралы хабарламаны алған күннен бастап 15 (он бес) жұмыс күнінен кешіктірмей, Сақтандырушының шығындардың себептері мен мөлшерін анықтауға қатысуын қамтамасыз ету шараларын қабылдаған;
4.1.5. Сақтанушы осы Ереженің 7.3.2.10-тармағында көзделген шарттарға сәйкес, егер сақтандыру шартында өзгеше мерзім белгіленбесе, күнтізбелік ай аяқталған күннен бастап 7 (жеті) жұмыс күнінен кешіктірмей Сауда айналымы және дебиторлық берешек туралы декларацияны ұсынды;
4.1.6. Борыштың құрылымын қайта қарау және өзара есепке алу туралы шешімдерді қоса алғанда, Шот бойынша төлем шарттарының кез келген өзгеруі және (немесе) төлем шарттарын реттеу туралы шешім Сақтандырушымен алдын ала жазбаша келісілген;
4.1.7. Сақтанушы сақтандыру жағдайының басталу фактісін растау және осы Ереженің № 1 Қосымшасында және (немесе) Сақтандыру шартында көрсетілген сақтандыру төлемінің мөлшерін айқындау үшін қажетті құжаттарды ұсынды.
4.2. Дәрменсіздік (Сақтанушының төлем қабілетсіздігі (банкроттығы) нәтижесінде оған берген Коммерциялық (сауда) кредитін өтеу бойынша ақшалай міндеттемені Контрагенттің орындамауы түріндегі шығындар)):
4.2.1. Сақтанушының Контрагенті, соның салдарынан осы Контрагент Келісімшарттың объектісі болып табылатын тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) ақы төлемесе немесе одан әрі ақы төлей алмаса,
немесе
4.2.2. Кепілгер немесе Кепіл, егер Контрагенттің міндеттемелері Банк кепілдігімен және (немесе) Кепілгерлікпен қамтамасыз етілсе және Кепілгер немесе Кепіл Контрагенттің төлем қабілетсіздігі шартымен кепілгерлік шартынан немесе банк кепілдігінен өз міндеттемелерін орындамаса немесе одан әрі орындай алмаса.
4.2.3. Бұл ретте осы Ережелердің мақсатында контрагенттің (кепілгердің, кепілдің) дәрменсіздігі мынадай жағдайларда пайда болды деп есептеледі:
4.2.3.1. оңалту рәсімін, берешекті қайта құрылымдау немесе контрагенттің (Кепілгердің, Кепілдің) банкроттық іс жүргізу[4] рәсімін қозғау;
4.2.3.2. Контрагенттің банкроттығын болдырмау мақсатында Контрагент пен оның кредиторлары арасында сот тәртібімен бекітілген бітімгершілік келісім жасалды;
4.2.3.3. соттан тыс ымыралы келісім жасалса немесе Контрагенттің барлық кредиторларымен борыштарын ішінара реттеу туралы мәселе шешілсе;
4.2.3.4. Контрагенттен (Кепілгерден, Кепілден) сақтанушының пайдасына борышты өндіріп алу туралы сот шешімінің орындалуы толық көлемде орындалмады.
4.2.4. Осы Ереженің мақсатында Контрагенттің дәрменсіздігі басталған күн сот шешімінің күні болып есептеледі (4.2.3.1және 4.2.3.2. -тармақтарда көзделген жағдайларда) немесе соттан тыс ымыралы келісімге қол қойылған күн (4.2.3.3-тармақ) немесе сот шешімінің орындалған күні (4.2.3.4-тармақ.).
4.2.5. Оңалту рәсімін, Сақтанушының Контрагентінің (Кепілгерінің, Кепілдің) берешегін немесе банкроттық өндірісін[5] қайта құрылымдау рәсімін қозғау 4.3 және 4.4.-тармақтарда көрсетілген сақтандыру жағдайларының туындау мүмкіндігін болдырмайды- төлемнің ұзақ мерзімінің өткізіп алу нәтижесінде шығындардың пайда болуы.
4.2.6. Сақтандырушы осы тармақта көрсетілген жағдайлар бойынша, мұндай жағдайлар сақтанушы сақтандыру шартында көрсетілген кезеңде сақтандырушы кредиттік лимиттер белгілеген және Сақтанушы сақтандыру шартының қолданысы барысында осы Ережелердің 7.4.1-тармақта көзделген тәртіппен уақтылы мәлімдеген өзінің контрагенттеріне берген Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша туындаған жағдайда, сақтандырушы осы тармақта көрсетілген жағдайлар бойынша залалдар үшін жауап береді.
4.3. Келісімшартта көзделген кредит кезеңі, сондай-ақ сақтандыру шартында көзделген күту кезеңі аяқталғаннан кейін Сақтанушының Контрагентке берген Коммерциялық (сауда) кредитін өтемеуі (Сақтанушының Контрагенті төлемінің ұзақ мерзімін өткізіп алуы).
4.3.1. Сақтандыру жағдайы деп танылатын төлемнің ұзақ мерзімінің басталу күні сақтандыру шартында мерзімі көрсетілген күту кезеңі аяқталған күннен кейінгі күн болып табылады.
4.3.2. Күту кезеңінің өтуі сақтандырушы осы Ережелердің 9-тармағында көзделген талаптарға сәйкес жіберілген әлеуетті залал туралы хабарламаны алғаннан кейін келесі күні басталады.
4.3.3. Сақтандырушы осы тармақта көрсетілген жағдайлар бойынша, мұндай жағдайлар сақтанушы сақтандыру шартында көрсетілген кезеңде сақтандырушы кредиттік лимиттер белгілеген және Сақтанушы сақтандыру шартының қолданысы барысында осы Ережелердің 7.4.1-тармағында көзделген тәртіппен уақтылы мәлімдеген өзінің Контрагенттеріне берген Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша туындаған жағдайда, сақтандырушы осы тармақта көрсетілген жағдайлар бойынша залалдар үшін жауап береді.
4.4. Егер контрагенттің міндеттемелері банк Кепілдігімен және (немесе) Кепілгерлікпен қамтамасыз етілсе және Кепілгер немесе Кепіл тиісінше Сақтанушының контрагентінің төлемі ұзақ мерзімге кешіктірілген жағдайда Кепілгерлік немесе Банк кепілдігі шартынан өз міндеттемелерін орындамаса немесе одан артық орындай алмаса, Сақтанушының және (немесе) Кепілгердің контрагентке берген Коммерциялық (сауда) кредитін өтемеуі.
4.4.1. Осы тармаққа сәйкес сақтандыру жағдайы деп танылатын төлемнің ұзақ мерзімінің басталу күні Сақтандыру шартында мерзімі көрсетілген Күту кезеңі аяқталған күннен кейінгі күн болып табылады.
4.4.2. Сақтандырушы олар үшін Кредиттік лимиттерді белгілеген және Сақтанушы сақтандыру шартының қолданылу мерзімі ішінде уақтылы мәлімдеген Сақтанушы өзінің Контрагенттеріне Сақтандыру шартында көрсетілген кезеңде берген Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша осындай жағдайлар туындаған жағдайда, Сақтандырушы осы Ереженің 7.4.1-тармағында көзделген тәртіппен жауап береді.
4.5. Егер бұл сақтандыру шартында тікелей көзделген жағдайда, Сақтанушының жеке Контрагент бойынша залалдарды болдырмау немесе азайту мақсатында сақтандыру шартында көзделген тәртіппен және жағдайларда жүргізілген (міндетті түрде өндіруге міндеттеме пайда болған) сақтандырылған Коммерциялық кредиттер бойынша мерзімі өткен дебиторлық берешекті жоюды не азайтуды сот және (немесе) соттан тыс заңмен сүйемелдеуге арналған шығыстарды өтеуі де сақтандыру жағдайы болып табылады.
4.5.1. Сақтандыру шартында көзделген тәртіппен және жағдайларда жүргізілген (міндетті түрде өндіруге міндеттеме пайда болған) мерзімі өткен дебиторлық берешекті таратуға не төмендетуге байланысты шығыстар шеккен сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша сақтандыру жағдайы басталған күн көрсетілген шығыстардың Сақтанушы шеккен фактісін растайтын төлем құжатының күні болып табылады. Мұндай құжат, атап айтқанда, орындалғаны туралы банктің белгісі бар банкке төлем тапсырмасы болып танылады.
4.5.2. Сақтандыру шартында сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша таратуды сүйемелдеу не мерзімі өткен дебиторлық берешекті төмендету үшін заңдық (аудиторлық, консалтингтік және т.б.) таңдау тәртібі айтылуы мүмкін.
4.5.3. Сақтандырушы сақтандыру шартында көрсетілген кезеңде Сақтанушы өзінің контрагенттеріне берген, сақтандырушы кредиттік лимиттер белгілеген және Сақтанушы сақтандыру шартының қолданысы барысында мәлімдеген және оған қатысты тәртіп сақталған Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша осындай жағдайлар туындаған жағдайда, сақтандырушы осы Ережелердің 7.4.11-тармағында көрсетілген жағдайлар бойынша сақтандыру өтемін төлейді.
4.6. 4.2, 4.3, 4.4. және 4.5.-тармақтарда көрсетілген оқиғалар ғана және Сақтанушы сақтандыру шартында айқындалған сақтандыру қорғанысының қолданылу кезеңінде берген Коммерциялық (сауда) кредиттерді төлемеу (өтемеу, қайтармау) нәтижесінде пайда болған және Сақтанушы осы Ережелерде және сақтандыру шартында көзделген тәртіппен сақтандыру шартының қолданылу кезеңінде уақтылы мәлімдеген осы Ережелердің және оларда белгіленген талаптарға сай келетін оқиғалар сақтандыру жағдайлары деп танылуы мүмкін.
4.7. Сақтанушы шартта келісілген кезеңде сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттерді сақтандыру шартының қолданылу мерзімі аяқталған сәтте контрагент өтемеген жағдайда, егер Сақтандыру шартында Сақтандырушының жауапкершілігінің өзгеше мерзімі көзделмесе, осындай коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша осы контрагентке қатысты сақтандырудың қолданылу мерзімі сақтандыру шартының қолданысы аяқталған күннен бастап 1 (бір) күнтізбелік жылға залалдарды тиісінше реттеу мақсатында ұзартылады. Осы мерзім ішінде осы Ереженiң 4.2, 4.3, 4.4 және 4.5- тармақтарында аталған және шартта көрсетiлген, әрбір жеке контрагент бойынша сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттерге қатысты туындаған оқиғалар сақтандыру шартында көрсетілген тәртіппен осы Коммерциялық (сауда) кредиттер берілген жағдайда сақтандыру жағдайлары болып есептеледі.
4.8. Сақтандыру шарты бойынша Сақтандырылушылар осы Ережелердің 4.2, 4.3, 4.4. және 4.5-тармақтарында көрсетілген оқиғалар олардың жиынтығында да, сондай-ақ олардың кез келген комбинациясында (үйлесімінде) болуы мүмкін.
5. САҚТАНДЫРУ ҚОРҒАУЫНАН АЛЫП ТАСТАУ
5.1. Осы Ережеге сәйкес жасалған Сақтандыру шарты бойынша Сақтандыру қорғауы мыналарды қамтымайды:[6]
5.1.1. Келісімшарт бойынша тұрақсыздық айыбының сомалары, Коммерциялық (сауда) кредитті пайдаланғаны үшін пайыздар, басқалардың ақшалай қаражатын пайдаланғаны үшін пайыздар, бағамдық айырмашылықтардан болған шығындар, сондай-ақ кез келген айыппұл санкциялары;
5.1.2. Сақтанушыға қатысты еншілес, тәуелді немесе үлестес қоғамдар болып табылатын Контрагент шығарған алынатын Шоттар бойынша залалдар. Бұл ерекшелік Сақтанушы Контрагентке қатысты еншілес, тәуелді немесе үлестес компания болып табылған немесе егер Контрагентке Сақтанушының жарғылық капиталындағы Контрагентке Сақтанушының басшы құрамының шешімдеріне ықпал етуге мүмкіндік беретін мажоритарлық үлес тікелей немесе жанама түрде тиесілі болған жағдайда да қолданылады;
5.1.3. Сақтанушының шығындары:
5.1.3.1. Сақтанушының немесе оның өкілдерінің Қазақстан Республикасының заңнамасын және Сақтанушы мен Контрагент арасында жасалған Келісім-шартқа қолданылатын шетелдік құқықты қасақана немесе абайсызда бұзуы салдарынан тікелей немесе жанама түрде келтірілген;
5.1.3.2. Сақтанушының немесе оның өкілдерінің Келісімшарт бойынша өз міндеттемелерін қасақана немесе абайсызда (ағатта) бұзуы, сондай-ақ Сақтанушының сақтандыру жағдайының басталуына бағытталған қасақана әрекеттері (әрекетсіздігі), Сақтанушының сақтандыру жағдайының басталуына ықпал еткен өрескел абайсызда болуы салдарынан тікелей немесе жанама түрде келтірілген;
5.1.3.3. валюта бағамдарының өзгеруі, валюталық ауытқулар және (немесе) девальвация салдарынан тікелей немесе жанама түрде келтірілген;
5.1.3.4. жеткізілген тауарда және (немесе) сапасыз орындалған жұмыста және (немесе) көрсетілген қызметтерде ақаулардың болуына Контрагенттің шағымдарына байланысты сақтанушыда туындаған қосымша шығыстарға қатысты бөлігінде;
5.1.3.5. ядролық жарылыстың, радиацияның немесе радиоактивті зақымданудың әсері салдарынан тікелей немесе жанама түрде келтірілген;
5.1.3.6. Келісімшарт бойынша Сақтанушының Контрагентіне тиісті мүлікке меншік құқығы ауысқан сәтке дейін Сақтанушының мүлкін жою немесе бүлдіру салдарынан тікелей немесе жанама түрде келтірілген;
5.1.3.7. келесі екі немесе одан да көп елдер арасындағы кез келген сипаттағы соғыс[7] немесе соғыс әрекеттері салдарынан тікелей немесе жанама түрде келтірілген: Америка Құрама Штаттары, Франция Республикасы, Ұлыбритания және Солтүстік Ирландия Біріккен Корольдігі, Қытай Халық Республикасы, Ресей Федерациясы.
5.1.4. Сақтанушының Келісімшарттың қолданылуын тоқтату, шетел валютасын аударуға және айырбасталмауға кедергілер, кепілдіктерді заңсыз шақыру, тәркілеу, алып қою, реквизициялау, Сақтанушының мүлкін тыйым салу салдарынан келтірілген залалдары, аталған оқиғалар тікелей немесе жанама салдары болған жағдайда:
5.1.4.1. өзінің капиталында мемлекеттің қатысу үлесі бар Контрагенттің Келісімшартты орындаудан негізсіз бас тартуы;
5.1.4.2. өз капиталында мемлекеттің қатысу үлесі бар Контрагенттің Келісімшартқа сәйкес Сақтанушы берген Коммерциялық (сауда) кредиттің сомасын одан өндіріп алу жөніндегі сот шешімін орындау немесе орындаудан бас тарту мүмкін болмаған жағдайда, мұндай шешім осы Контрагент құрылған немесе негізгі қызмет орны бар елде күшіне енген жағдайда;
5.1.4.3. Сақтанушы құрылған немесе негізгі қызмет орны бар немесе сақтандырылған Келісімшартты орындауға жол бермейтін Сақтандыру шартында көрсетілген елдердің Сақтандыруды қорғаудың қолданылу елінің актісін немесе шешімін қабылдау;
5.1.4.4. егер осы берешекті өтеуге жарнаны Контрагент немесе оның Кепілгері жергілікті валютада жасаған болса және осы жарнаны енгізу шартымен сақтандыру шартында белгіленген валютада қамтамасыз етілген дебиторлық берешекті өтеуге немесе айырбастауға уақыт бойынша жол бермейтін немесе кейінге қалдыратын сақтандыру қорғаудың немесе басқа да заңнамалық немесе әкімшілік шаралардың іс-қимылдарын ел Үкіметінің актісін немесе шешімін қабылдау және айырбастау бойынша рәсімділіктер сақтандырылған дебиторлық берешекті өтеудің келісімшартта көрсетілген күнінен кейін 90 (тоқсан) күн ішінде орындалса;
5.1.4.5. Контрагенттің (бенефициардың) Келісімшартты (кепілдікті) орындауды қамтамасыз етуді заңсыз пайдалануы;
5.1.4.6. Сақтанушының Контрагентпен келісімшартқа қол қою мүмкін еместігі жағдайлары туындағаннан кейін бенефициардың Келісімшартқа қатысу кепілдігі бойынша талап қоюы, Сақтанушы құрылған немесе қызметінің негізгі орны бар елдің, немесе Сақтандыру шартында дәл көрсетілген басқа елдердің немесе соғыс, азамат соғыс, революция, сақтандыру қорғау іс-қимылы еліндегі немесе басқа елдердегі көтерілістің ел Үкіметінің актісін қабылдауының салдары болып табылатын;
5.1.4.7. Осы Ережелердің 5.1.3.7-тармағында көрсетілген елдерді қоспағанда, сақтандыру қорғанысы қолданылатын елде немесе сақтандыру шартында көрсетілген басқа елдерде соғыс, азаматтық соғыс, революция, көтеріліс, кез келген түрдегі халық толқулары немесе ереуілдер. Көрсетілген мән-жайлардың бар болуына және олардың қолданылу ұзақтығына тиісті дәлел тиісті мемлекеттің құзыретті органдары беретін тиісті құжаттар болады;
5.1.4.8. Сақтанушының Контрагентке Келісімшарт бойынша алынған тауарларды қайтаруына немесе оларды репатриациялауына жол бермейтін сақтандыру қорғаудың іс-әрекетін ел Үкіметінің актісін немесе шешімін қабылдау.
Осы Ереженің 4.1.4-тармағында көзделген оқиғалар Саяси тәуекелдерді сақтандырудың қосымша шарттарына сәйкес сақтандырылуы мүмкін.
5.1.5. Контрагент бойынша кредиттік лимиттен асатын коммерциялық (сауда) кредиттер Сақтандырушының әлеуетті залал туралы хабарламаны алған күніне немесе сақтандыру шартында белгіленген күннен бастап, Сақтанушы әлеуетті залал туралы хабарламаны сақтандырушыға жіберуге тиіс күннен кешіктірмей немесе сақтандырушы кредиттік лимитті жойған күнге қарай оқиғалардың қайсысына ертерек болатынына байланысты.
6. САҚТАНДЫРУ ШАРТЫН ЖАСАСУ, ҚОЛДАНЫЛУ МЕРЗІМІ ЖӘНЕ ТОҚТАТУ
6.1. Сақтандыру шарты Сақтанушының тиісті нысан бойынша жазбаша өтініші (Сақтандыруға өтініш) негізінде жасалады. Осы өтініште көрсетілген барлық мәліметтер, ақпарат, деректер мен мән-жайлар толық және шынайы болуы тиіс, сондай-ақ Сақтандырушыға әрбір Контрагент бойынша тәуекел дәрежесін бағалауға мүмкіндік беруі тиіс.
6.1.1. Сақтандыру шартына қол қойылған күнге дейiн 10 (он) күнтiзбелiк күннен кешiктiрмей Сақтандырушы мен Сақтанушы тараптардың бiрi тиiстi жазбаша сұрау салған жағдайда тиiсiнше Сақтанушы немесе Сақтандырушы тиiстi түрде куәландырған құрылтай құжаттарының көшiрмелерiн не нотариалды түрде беруге мiндеттi.
6.1.2. Сақтандыру шартын жасасу кезінде Сақтандырушының тәуекел дәрежесін бағалау және сақтандыру шарттарын айқындау мақсатында Сақтанушыдан Контрагенттердің, Кепілдің, Кепілгердің құрылтай құжаттарын және Келісімшартқа қатысушылардың, Кепілдің, Кепілгердің қаржылық жағдайы туралы деректерді, сондай-ақ осы Ереженің № 2 қосымшасына сәйкес Сақтанушыға қолжетімді өзге де құжаттарды сұратуға құқығы бар. Сақтандырушы сақтандыру тәуекелдерін бағалау үшін қажетті сұратылған құжаттардың тізбесін өз қалауы бойынша қысқартуға құқылы.
6.1.3. Тиісті ақпарат алмасу кезінде коммерциялық құпияны, сақтандыру және (немесе) өзге де коммерциялық құпияны қорғау мақсатында тараптар Сақтандыру шартын жасасқанға дейін құпиялылық туралы келісім жасасуға құқылы.
6.1.4. Ұсынылған ақпарат пен құжаттардың негiзiнде Сақтандырушы белгiлi бiр шарттарда сақтандыру шартын жасасу мүмкiндiгi туралы шешiм қабылдайды.
6.1.5. Сақтанушы мен Сақтандырушы арасында сақтандыру шартын жасасу кезiнде мынадай шарттар бойынша келiсiмге қол жеткiзiлуi тиiс:
6.1.5.1. сақтандыру объектісі туралы;
6.1.5.2. сақтандыру жүзеге асырылатын сақтандыру оқиғасының (сақтандыру тәуекелінің) сипаты туралы;
6.1.5.3. сақтандыру шартының қолданылу мерзімі туралы;
6.1.5.4. сақтандыру сомасының мөлшері туралы;
6.1.5.5. сақтандыру сыйлықақысын (жарналарын) айқындау тәртібі және төлеу мерзімдері туралы;
6.1.5.6. сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттерге қойылатын талаптар туралы;
6.1.5.7. тараптар келісімге қол жеткізуді қажет деп санайтын өзге де шарттар туралы.
6.2. Шартты жасасу кезiнде Сақтанушы Сақтандырушыға белгiлi Сақтандыру жағдайының басталу ықтималдығын және оның басталуынан болуы мүмкiн шығындардың мөлшерiн анықтау үшiн елеулi мәнi бар мән-жайларды, егер бұл мән-жайлар Сақтандырушыға белгiлi болмаса және белгiлi болмауы тиiс болса, хабарлауға мiндеттi. Осы Сақтандыру ережесінде немесе Сақтандырушының шарт жасасу кезеңінде Сақтанушыға жіберілген жазбаша сұрау салуында нақты айтылған мән-жайлар елеулі мән-жайлар деп танылады.
6.3. Егер Сақтандыру шарты Сақтандырушының қандай да бір сұрақтарына Сақтанушының жауаптары болмаған кезде жасалған болса, Сақтандырушы кейіннен Сақтанушының тиісті мән-жайларды хабарламауы негізінде шартты бұзуды не оны жарамсыз деп тануды талап ете алмайды.
6.4. Сақтанушы Сақтандыру шартын жасасу кезінде ұсынылған деректердің дұрыстығы мен толықтығы үшін жауапты болады. Егер Шарт жасасқаннан кейiн Сақтанушы Сақтандырушыға осы Ереженiң 6.2-тармағында көрсетiлген мән-жайлар туралы толық емес немесе көрiнеу жалған мәлiметтер бергенi анықталса, Сақтандырушы шартты жарамсыз деп тануды және Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексiнiң 844-бабы 1-тармағының екiншi және үшiншi бөлiктерiнде көзделген салдарларды қолдануды талап етуге құқылы.
Егер сақтанушының үнсіз қалған мән-жайлары жойылса, сақтандырушы шартты жарамсыз деп тануды талап ете алмайды.
6.5. Осы Сақтандыру ережесi, сондай-ақ осы Ереженiң 6.1-тармағында көрсетiлген Сақтанушының өтiнiшi сақтандыру шартының ажырамас бөлiгi болып табылады.
Сақтандырушы Сақтанушы хабарлаған сақтандыру шартына қатысты мәлiметтердiң дұрыстығын кез келген қол жетiмдi тәсiлдермен тексеруге құқылы. Атап айтқанда, Сақтандырушы немесе оның өкiлдерi Сақтанушының Контрагенттермен шарттық (келiсiм-шарттық) қатынастарына байланысты Сақтанушының кез келген құжаттарын немесе олардың көшiрмелерiн тексеруге немесе Сақтанушыдан тиiстi құжаттарды немесе олардың көшiрмелерiн, оның iшiнде мемлекеттiк органдар мен банктердiң Сақтанушының нақты айналымы, түсiмi және ақшалай қаражаттың қозғалысы туралы растамаларын және т.б. сұратуға құқылы.
6.6. Сақтандыру шарты, егер Сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе, Сақтанушы сақтандыру сыйлықақысын немесе оның бiрiншi жарнасын (ең төмен кепiлдендірілген сыйлықақыны) төлеген сәттен бастап күшiне енедi және тараптар үшiн мiндеттi болады. Егер Сақтандыру шартында төлемді орындаудың өзге күні көрсетілмесе, Сақтандырушының банктегі есеп айырысу шотына ақша қаражатын аудару күні сақтандыру сыйлықақысын төлеу сәті болып табылады. Егер Сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе, онда сақтандыру қорғауының қолданылу кезеңі Сақтандыру шартында сақтандыру қорғауының қолданылуы басталған күн ретінде көрсетілген күннің 00 сағат 00 минуттан басталады.
6.6.1. Егер Сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе, онда Сақтанушының шартта белгіленген мөлшерде және мерзімде сақтандыру сыйлықақысының (ең төмен кепілдендірілген сыйлықақының) бірінші жарнасын төлемеуі Сақтанушының шарттан бас тартуы деп танылады. Мұндай жағдайда Сақтандыру шарты жасалмаған және Тараптар үшін қандай да бір құқықтық салдарға әкеп соқпаған болып есептеледі.
6.6.2. Егер Сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе, онда Сақтандырушы Сақтанушыдан Сақтандыру шартында немесе Сақтандырушы ұсынған шотта көзделген сақтандыру сыйлықақысының кезектi жарнасын төлеу жөнiндегi соңғысының мерзiмi өткен немесе орындалмаған ақшалай мiндеттемесiн орындауды жазбаша талап етуге құқылы.[8]
Электрондық байланыс құралдарының көмегімен Сақтандырушы жіберген хабарлама, оның ішінде сақтандыру сыйлықақысының кезекті жарнасын төлеу туралы алдын ала ескерту жоғарыда көрсетілген талап болып табылмайды.
6.6.2.1. Егер сақтандыру сыйлықақысының кезекті жарнасы осындай Талапты алған сәттен бастап 5 (бес) жұмыс күні ішінде төленбесе, бұл Сақтанушының Шарттан бас тартуы деп танылады. Мұндай жағдайда осы Шарт және Тараптардың міндеттемелері соңғы төленген сақтандыру кезеңі аяқталған сәттен бастап тоқтатылды деп есептеледі.
Төленген сақтандыру кезеңі Шартта көзделген сақтандыру мерзімінің бір бөлігі болып табылады, оның барысында төленген сақтандыру сыйлықақысының сақтандыру сыйлықақысының мөлшерлемесіне қатынасына тең Коммерциялық (сауда) кредиттердің (сауда айналымы) саны берілген болып табылады.
6.6.2.2. Сақтандырушы төленген кезеңнің соңғы күні өткеннен кейін Сақтанушы өзінің контрагенттеріне берген Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша залалдарға қатысты сақтандыру төлемін жүзеге асыру міндетінен босатылады.
6.6.2.3. Егер Шарттың талаптарына сәйкес қосымша сақтандыру сыйлықақысын төлеу Шарттың қолданылу мерзiмi аяқталғаннан кейiн, тиiстi жылдың қорытындылары бойынша немесе соңғы есептi кезеңде жүргiзiлсе және көрсетiлген мiндеттi Сақтанушы орындамаса, Сақтандырушы мұндай сыйлықақыны Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына сәйкес сот тәртiбiмен төлеудi талап етуге құқылы.
6.7. Сақтандыру шартына бұрын енгізілмеген Сақтанушының контрагенттеріне (Дебиторларына) қатысты сақтандыру мерзімде басталады және сақтандырушының кредиттік лимит туралы тиісті хабарламасында және оның негізінде сақтандыру шартына (индоссаментіне) қосымша келісімде жасалған тәртіппен жүзеге асырылады.
6.8. Сақтандыру шарты сақтанушының өтініші және осы сақтандыру Ережелерінің негізінде Сақтанушыға Сақтандыру ережелерін тапсыра отырып, Тараптардың бірыңғай шарт жасасуы және қол қоюы арқылы жасалады.
Осы Ережеде қамтылған және Сақтандыру шартының мәтiнiне енгiзiлмеген ережелер, егер Сақтандыру шартында осындай Ереженi қолдануға тiкелей көрсетiлсе және Ереженiң өзi Сақтандыру шартына қоса берiлсе (Сақтанушыға тапсырылған) Сақтанушы үшiн мiндеттi. Ереженi тапсыру Сақтанушы басшысының немесе тиiстi түрде уәкiлеттi тұлғаның қолымен расталуға тиiс.
6.9. Сақтандыру шарты тараптар келіскен мерзімге жасалады.
6.10. Сақтандыру шарты келесі жағдайларда тоқтатылады:
6.10.1. оның қолданылу мерзімі аяқталғанда;
6.10.2. Сақтандырушының Сақтандыру шарты бойынша Сақтанушы алдындағы міндеттемелерін толық көлемде орындағанда (Шартта көзделген сақтандыру сомасы мөлшерінде сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру);
6.10.3. Сақтанушының белгіленген тәртіппен Кәсіпкерлік қызметін тоқтатқанда;
6.10.4. Сақтандыру шартында Сақтанушыны қайта ұйымдастыру (бірігу, жұтылу және т. б.) кезінде ауыстыру жағдайларынан басқа, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сақтандыру портфелін беру жағдайларынан басқа, Сақтанушы таратылғанда;
6.10.5. тараптардың келісімі бойынша;
6.10.6. Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында, осы Ережеде және (немесе) Сақтандыру шартында көзделген басқа да жағдайларда жүзеге асырылады.
6.11. Сақтанушы кез келген уақытта Сақтандыру шартынан бас тартуға құқылы. Сақтанушы Сақтандыру шартынан бас тартқан және оны мерзiмiнен бұрын бұзған кезде, егер Шартта (тараптардың келiсiмiнде) өзгеше көзделмесе, Сақтандырушыға төленген сақтандыру сыйлықақысы қайтарылуға жатпайды.
7. САҚТАНДЫРУ ШАРТЫ БОЙЫНША ТАРАПТАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
7.1. Сақтандырушы міндетті:
7.1.1. Сақтанушыға Сақтандыру ережесін тапсыруға;
7.1.2. Сақтанушыны осы Сақтандыру ережесімен таныстыруға, Сақтанушының өтініші бойынша оған Сақтандыру шарты бойынша Сақтанушының құқықтары мен міндеттерін түсіндіруге;
7.1.3. Сақтанушы дайындаған Кредиттік лимиттерді белгілеуге арналған өтініштерді және ілеспе құжаттарды қабылдауға және қарауға;
7.1.4. Сақтанушыны белгіленген Кредиттік лимиттердің өзгергені туралы хабардар етуге;
7.1.5. осы Ережеге және сақтандыру шартына сәйкес сақтандыру өтемін уақтылы төлеуге;
7.1.6. сақтандыру өтемін төлеуден бас тартқан кезде бас тарту себептерін дәлелді негіздей отырып, бұл туралы Сақтанушыға жазбаша нысанда хабарлауға;
7.1.7. Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, Сақтанушы және оның мүліктік жағдайы туралы мәліметтерді жария етпеуге міндетті. Сақтандыру құпиясын бұзғаны үшін Сақтандырушы Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген тәртіппен жауапты болады;
7.1.8. сақтандыру тәуекелін бағалау нәтижелері бойынша сақтандыру сыйлықақысы мөлшерінің, сақтандыру сомасының немесе сақтандырудың өзге де талаптарының ықтимал өзгеруі туралы Сақтанушыны хабардар ете отырып, Сақтанушының өтініші негізінде сақтандыру сыйлықақысының мөлшері (болжам есебі) туралы ақпарат беруге;
7.1.9. сақтандыру шартында немесе сақтандыру шартын бұзу туралы келісімде сақтандыру сыйлықақысын қайтару көзделген жағдайда сақтандыру шартын бұзуға байланысты Сақтанушының сақтандыру сыйлықақысын қайтару туралы өтінішін қабылдауға;
7.1.10. Сақтанушының сұратуы бойынша сақтандыру шартында немесе сақтандыру шартын бұзу туралы келісімде сақтандыру сыйлықақысын қайтару көзделген жағдайда сақтандыру шартын бұзуға байланысты қайтарылуға жататын сақтандыру сыйлықақысы сомасының расталған есебін бір рет тегін беруге;
7.1.11. Сақтанушының сұратуы бойынша осы Ереженің мәтінін қағаз жеткізгіште ұсынуға;
7.1.12. Сақтанушыны сақтандыру сыйлықақысын (сақтандыру сыйлықақысының кезекті жарнасын) төлеу мерзімін өткізіп алу фактісі немесе оны толық көлемде төлемеу фактісі туралы, сондай-ақ сақтандыру шартын жасасу кезінде Сақтанушымен келісілген тәсілмен осындай бұзушылықтардың салдары туралы хабардар етуге;
7.1.13. сақтандыру шартын жасасу кезінде қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға), терроризмді қаржыландыруға және жаппай қырып-жою қаруын таратуға қарсы іс-қимыл мақсатында, сондай-ақ Сақтандырушының сұрауы бойынша қажетті ақпарат беру арқылы сақтандыру төлемін жүзеге асыру жөніндегі талапты реттеу сатысында Сақтанушыны, Сақтанушы өкілдерін және Сақтанушының бенефициарлық иелерін сәйкестендіруге қойылатын талаптардың сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.
7.2. Сақтандырушы құқылы:
7.2.1. сақтандыру шартын жасасу кезінде осы Ереженің 6.1.1-тармағында көзделген жағдайларда сақтандыру шартын жасасу үшін Сақтанушыдан барлық қажетті құжаттар мен ақпаратты талап етуге;
7.2.2. осы Ереженің 6.1.2-тармағына және осы Ереженің № 2 қосымшасына сәйкес қажет болған жағдайда Сақтанушыдан оған қолжетімді Контрагенттердің, Кепілдің, Кепілгердің құрылтай құжаттарын, сондай-ақ Келісімшартқа қатысушылардың, Кепілдің, Кепілгердің қаржылық жағдайы туралы деректерді, сондай-ақ осы Ереженің № 2 қосымшасында көзделген өзге де құжаттарды сұратуға;
7.2.3. Сақтанушыдан сақтандыру жағдайы басталған сәтте Ереженің 11.1-тармағында көзделген тәртіппен осы Ереженің № 1 қосымшасында және (немесе) Сақтандыру шартында көрсетілген барлық ақпарат пен құжаттарды талап етуге;
7.2.4. осы Сақтандыру ережесіне сәйкес Сақтанушы хабарлаған Сақтандыру шартына қатысты мәліметтердің дұрыстығын тексеруге;
7.2.5. даулы жағдайларда Сақтанушыға келтірілген залалдың себептері мен мөлшерін өз есебінен тексеру жүргізуге;
7.2.6. Сақтанушының атынан (Сақтанушы берген сенімхатқа сәйкес) сақтандыру тәуекелін азайту және (немесе) шығындарды азайту (болдырмау) шараларын қолдану мақсатында Келісім-шарт бойынша Контрагенттің төлемдерін қамтамасыз ету жөнінде шаралар қолдануға құқылы. Сақтандырушының бұл жағдайдағы іс-әрекеттері оқиғаны сақтандыру деп тану немесе сақтандыру төлемін жүргізу міндеттемесін растау болып табылмайды;
7.2.7. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес осы Ереженің негізінде жасалған Сақтандыру шарты бойынша сақтандыру өтемін төлеу тәуекелін қайта сақтандыруға беруге және қайта сақтандырушыға осы тәуекелге қатысты қажетті ақпаратты хабарлауға;
7.2.8. сотта Сақтанушының мүдделерін білдіруге немесе сақтандыру жағдайына байланысты (Сақтанушы берген сенімхатқа сәйкес) Сақтанушыны құқықтық қорғауды өзге түрде жүзеге асыруға құқылы. Сақтандырушының бұл жағдайдағы іс-әрекеттері оқиғаны сақтандыру деп тану немесе сақтандыру төлемін жүргізу міндеттемесін растау болып табылмайды;
7.2.9. осы Ережеде көрсетілген жағдайларда сақтандыру төлемінен бас тартуға;
7.2.10. Сақтанушыдан болашақ Коммерциялық (сауда) кредиттерге қатысты тәуекелдің ұлғаюына әкеп соғатын мән-жайлар туралы хабарлама алғаннан кейін Сақтандыру шартының талаптарын өзгертуді және (немесе) қосымша сақтандыру сыйлықақысын төлеуді талап етуге, оның ішінде осы Ереженің талаптарына сәйкес тиісті Контрагент бойынша Кредиттік лимиттердің мөлшерін, сақтандыру тарифінің, франшизаның мөлшерін қайта қарауға және т.б.;
7.2.11. Сақтанушыдан Сақтандыру шартында белгіленген тәртіппен, мөлшерде және мерзімде сақтандыру сыйлықақысын төлеуді талап етуге;
7.2.12. Қазақстан Республикасының заңнамасында, осы Ережеде және (немесе) Сақтандыру шартында көзделген жағдайларда және тәртіппен Сақтандыру шартын бұзуды (сақтандыру шартын мерзімінен бұрын бұзуды) немесе оны жарамсыз деп тануды талап етуге;
7.2.13. Сақтанушы сақтандыру шартында белгіленген мөлшерде және мерзімде сақтандыру сыйлықақысын (сақтандыру сыйлықақысының кезекті жарнасын) төлеуді жүзеге асырмаған, берілген Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша Сақтандыру шарты бұзылған сәтке дейін Сақтанушыға төленген сақтандыру өтемінің сомасын қайтаруды талап етуге;
7.2.14. Сақтанушы хабарлаған Сақтандыру шартына қатысты мәліметтердің дұрыстығын оның бүкіл қолданылу мерзімі ішінде, ал Сақтандыру шарты және (немесе) Келісім-шарт бойынша сот немесе өзге де даулар болған жағдайда - мұндай даулар Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес шешілген кезге дейін кез келген қолжетімді тәсілдермен тексеруге құқылы.
Атап айтқанда, Сақтандырушының немесе оның өкілдерінің Сақтанушының Контрагенттермен шарттық (келісімшарттық) қатынастарына байланысты Сақтанушы құжаттарының көшірмелерін, оның ішінде нақты айналым туралы бухгалтерлік (есептік) құжаттарды, Сақтанушы мен Контрагенттер арасындағы ақшалай қаражаттың түсуі және қозғалысы туралы деректерді сұратуға және (немесе) тексеруге және (немесе) жасауға құқығы бар.
Егер Сақтанушы Сақтандырушыға Сақтандырушының сұратқан құжаттарын және осындай құжаттардан көшiрме жасау мүмкiндiгiн бермесе, онда осы мән-жай Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексiнiң 403-бабының 3-тармағына сәйкес осы Шарт жасалған сәттен бастап осы жекелеген Контрагентке қатысты Сақтандыру шартын бұзуға (тоқтатуға) әкеп соғады. Бұл ретте Сақтандырушыға төленген сақтандыру сыйлықақысы қайтаруға жатпайды.
7.3. Сақтанушының жалпы міндеттері
7.3.1. Сақтандыру шартының мерзiмi iшiнде Сақтанушы өзiнiң Коммерциялық (сауда) кредиттерi бойынша шығындардың туындау мүмкiндiгiне байланысты мүлiктiк мүдделерi сақтандырылмаған сияқты қамқорлықпен және сақтықпен әрекет етуге мiндеттi.
7.3.2. Сақтанушы міндетті:
7.3.2.1. Сақтандыру шартында белгіленген мөлшерде және тәртіппен сақтандыру сыйлықақысын (сақтандыру жарналарын) уақтылы төлеуге;
7.3.2.2. Сақтандырушының сұратуы бойынша осы Ереженің № 2 қосымшасына сәйкес Контрагенттердің, Кепілдің, Кепілгердің құрылтай құжаттарын және Келісімшартқа қатысушылардың, Кепілдің, Кепілгердің қаржылық жағдайы туралы деректерді, сондай-ақ Сақтанушыға қолжетімді өзге де қажетті құжаттарды ұсынуға;
7.3.2.3. Сақтандыру шартының қолданылу мерзімі ішінде Сақтандыру шартында немесе сақтандырушының талап етуінде көрсетілген мерзімде Сақтандыру шартына тиісті қосымшаларда белгіленген нысандар бойынша құжаттарды ұсынуға міндетті. Егер Сақтанушы Сақтандыру шартына қандай да бір қосымшалардың қандай да бір жолдарын немесе нысандарының бағандарын біржақты тәртіппен өзгертсе және (немесе) тиісті мәліметтермен толтырмаса, ақпаратты Сақтанушы бермеген болып есептеледі;
7.3.2.4. Сақтандыру шартының қолданылу кезеңінде 3 (үш) жұмыс күні ішінде Сақтандырушыға шарт жасасу кезінде Сақтандырушыға хабарланған елеулі мән-жайлардағы өзіне белгілі болған өзгерістер туралы хабарлауға;
7.3.2.5. Сақтандырушының барлық нұсқауларын сақтай отырып, төлем төлемеу қатеріне байланысты ықтимал шығындарды болдырмау немесе азайту жөніндегі барлық шараларды тиісті дәрежеде қамқорлықпен және сақтықпен және өз есебінен қолдануға міндетті. Атап айтқанда, Контрагент келiсiм-шарттық мiндеттемелерiн орындамаған кезде Сақтандырушының Келiсiм-шарт бойынша өз мiндеттемелерi мен құқықтарын iске асыру жөнiндегi ұсынымдарын орындауы тиiс. Мұндай шараларға, мысалы, Сақтандырушының тиісті түрде ұсынылған Шоттарды төлемеген Контрагентпен қатынастарды уақытша тоқтату туралы талабы жатқызылуы мүмкін;
7.3.2.6. Сақтандырушыға оның қолданылу мерзімі ішінде Сақтандыру шартын жасасуға және оны сүйемелдеуге байланысты іс-шараларды (тексерулерді) жүргізу үшін қажетті жағдайлар жасауға;
7.3.2.7. Сақтандырушы Контрагенттен мерзімі өткен дебиторлық берешекті өндіріп алған жағдайда борышты өз бетінше өндіріп алу әрекеттерін жүзеге асырмауға және берешекті өндіріп алу (өтеу) мәселелері бойынша Сақтандырушымен консультация жүргізуге;
7.3.2.8. мерзімі өткен дебиторлық берешекті өтеу үшін Контрагент немесе үшінші тарап жасаған барлық төлемдер туралы немесе оны азайтудың қандай да бір өзге тәсілдері туралы Сақтандырушыны дереу (бірақ кез келген жағдайда тиісті деректерді алған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күнінен кешіктірмей) хабардар етуге;
7.3.2.9. сақтандыру жағдайы басталғаннан кейін Сақтандыру шарты қолданылатын Контрагент жасаған барлық төлемдер (тауарлар жеткізілімі, қызметтер көрсетілуі, жұмыстар орындалуы) туралы Сақтандырушыға дереу (бірақ кез келген жағдайда тиісті деректерді алған күннен бастап 3 (үш) жұмыс күнінен кешіктірмей) хабарлауға;
7.3.2.10. егер сақтандыру шартында өзгеше белгіленбесе, есепті кезең аяқталған күннен бастап 7 (жеті) жұмыс күні ішінде сақтандырушыға Сауда айналымы және дебиторлық берешек туралы декларация беруге, онда есепті кезеңде берілген барлық Коммерциялық (сауда) кредиттер (берілген жөнелтілімдер), алуға берілетін Шоттардың күндері мен сомалары, берілген Коммерциялық (сауда) кредиттердің мерзімдері, сондай-ақ есепті кезеңде алынған төлемдер, сақтандыру шартына енгізілген Сақтанушының барлық контрагенттеріне қатысты төлемдердің кешіктірілуін беруге міндетті.
Егер сақтандыру шартында өзге есепті кезең көзделмесе, сақтанушы есепті күнтізбелік айдағы сауда айналымы туралы декларацияларда сақтандыру шарты бойынша сақтандыру қорғанысымен қамтылатын барлық контрагенттерді, оның ішінде осы есепті кезеңде Сақтанушы Коммерциялық (сауда) кредиттер бермеген контрагенттерді қоспағанда, көрсетуге міндетті. Мұндай жағдайда декларацияларда тиісті бағандарда нөлдер көрсетіледі. Декларацияларда контрагенттің сәйкестендіру коды ретінде оның БСН көрсетіледі (кредиттік лимиттер белгіленген Сақтанушының контрагенттерінің тізімімен сақтандыру шартына қосымшадағы тиісті бағанға енгізілуге тиіс).
Сақтанушының Декларацияларды жоғарыда көрсетілген мерзімде бермеуі, егер Сақтанушы мен Сақтандырушы арасында жазбаша түрде өзгеше келісілмесе, мұндай Декларациялар Сақтандырушыға ұсынылуы тиіс есепті кезеңде (күнтізбелік айда өткен) Контрагенттерге берілген Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша сақтандыру қорғауын алу шеңберінде Сақтанушының Сақтандыру шартынан ерікті түрде бас тартуы болып табылады;
7.3.2.11. Сақтандыру шартын жасасу күніне Сақтандыру шарты бойынша Әлеуетті залалға және сақтандыру жағдайына әкеп соғуы мүмкін оқиғалар туралы қандай да бір мәліметтердің (Кредиттік лимиттер белгіленген Контрагенттерге қатысты мерзімі өткен дебиторлық берешек туралы ақпаратты қоса алғанда) жоқ екенін жазбаша растау. Сақтанушының жеке келісімімен сақтандыру қорғаумен қамтылатын Кредиттік лимит белгіленген Контрагент бойынша мерзімі өткен дебиторлық берешекті сақтандыру шартына қол қойылған күні Сақтанушының болуы Сақтандыру шарты бойынша Әлеуетті залалға және сақтандыру жағдайына әкеп соғуы мүмкін оқиға ретінде қаралады;
7.3.2.12. осы Ереженің 2.1.7 және 8.5.2-тармақтарында көрсетілген жағдайларда мерзімі өткен дебиторлық берешек болған кезде - Коммерциялық (сауда) кредитті бір жолғы беруге Декларацияны (өтінішті) жіберу арқылы Сақтандырушымен Контрагентке (Контрагенттер тобына) Коммерциялық (сауда) кредиттер беру мүмкіндігін жазбаша келісуге;[9]
7.3.2.13. осы Ереженің 4.5-тармағына сәйкес сақтандыру жағдайы деп танылатын сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша мерзімі өткен дебиторлық берешекті жоюды не азайтуды соттық және соттан тыс заңдық (аудиторлық) сүйемелдеуге арналған шығыстардың мөлшері мен нысанын Сақтандырушымен осы шығыстарды Сақтанушы шеккен күнге дейін жазбаша келісуге;
7.3.2.14. Сақтанушы Сақтандырушымен алдын ала келісілген жағдайларды қоспағанда, өзінің Контрагенттері алдында құпия деп есептелетін сақтандыру шартының болуы және шарттары туралы ақпаратты жазбаша да, ауызша да жария етуді болдырмау үшін барлық қажетті және жеткілікті шараларды қабылдауға міндеттенеді;
7.3.2.15. Сақтандырушыға Сақтандырушының сұратқан құжаттарын және осы Ереженің 7.2.14-тармағына сәйкес сұратылған осындай құжаттардан көшірме жасау мүмкіндігін беруге міндетті.
7.3.3. Сақтанушы өзiне белгiлi болған дәрменсiздiк фактiсi немесе оның кез келген Контрагенттерiнiң дәрменсiздiгiне (ықтимал банкроттығына) негiзделген күдiк туралы Сақтандырушыға кез келген қол жетiмдi құралдармен (оның iшiнде телефон, факс немесе электрондық почта арқылы) дереу хабарлауға мiндеттi.
Сақтанушы бұл туралы өзіне белгілі болған кезден бастап 3 (үш) жұмыс күнінен кешіктірмей Сақтандырушыға өзінің кез келген Контрагентінің мүліктік жағдайындағы елеулі өзгерістер, ең алдымен, егер бұл өзгерістер Сақтандыру шартының қолданылуы кезеңінде сақтандыру тәуекелінің ұлғаюына елеулі әсер етуі мүмкін болса, оның төлем қабілеттілігі мен қаржылық тұрақтылығы кепілдіктерінің өзгеруі туралы хабарлауға міндетті. Қалай болғанда да елеулі өзгерістер деп мыналар танылады:
7.3.3.1. Контрагенттің, Кепілдің, Кепілгердің қаржылық жағдайындағы, төлемдер сипатындағы қолайсыз өзгерістер және басшылықтың кадр құрамындағы, сондай-ақ заңды тұлғалар болып табылатын Контрагенттің, Кепілдің, Кепілгердің қатысушылары (акционерлері) құрамындағы елеулі өзгерістер;
7.3.3.2. басқа жеткізушілердің Сақтанушының Контрагентінің атына тауарларды жөнелтуді (қызметтер көрсетуді, жұмыстарды орындауды) тоқтата тұруы;
7.3.3.3. чектер мен вексельдерді төлемеу және Контрагентте (Кепілде, Кепілгерде) қаражаттың жеткіліксіздігі салдарынан чектерді қайтару;
7.3.3.4. басқа жеткізушілердің және (немесе) мемлекеттік органдардың өтініші бойынша соттың осы Контрагентке қатысты қамтамасыз ету шараларын қабылдауын қоса алғанда, төлемдердің кешіктірілуіне және (немесе) осы жөнінде қолданылып жатқан ic-әрекеттерге байланысты сотта, оның ішінде аралық сотта Контрагентке қарсы ic қозғау;
7.3.3.5. заңды тұлға болып табылатын Контрагенттің оған қатысты қайта ұйымдастыру немесе тарату процесін қозғауы.
7.3.4. Сақтанушы да өзіне бұл туралы белгілі болған кезден бастап 3 (үш) жұмыс күнінен кешіктірмей тәуекел дәрежесін айқындауға (өзгертуге) әсер ететін барлық мән-жайлар туралы, атап айтқанда төмендегі мән-жайлар туралы Сақтандырушыны жазбаша хабардар етуге міндетті:
7.3.4.1. Франшиза сомасына шығындарды (дебиторлық берешекті) сақтандыру фактісі туралы;
7.3.4.2. басқа сақтандырушыда (басқа сақтандырушыларда) Сақтандырушымен жасалған нақты Сақтандыру шарты бойынша сақтандыру сомасынан асатын сомаға Контрагентке берілген Коммерциялық (сауда) кредиттерді сақтандыру фактісі туралы;
7.3.4.3. Сақтандыруға арналған өтініште хабарланған әрбір нақты Контрагент бойынша Қамтамасыз етудің (тәуекелді жабудың) барлық нысандары туралы;
7.3.4.4. басқа сақтандырушыдан (басқа сақтандырушылардан) Кредиттік лимиттер белгіленбеген, яғни Сақтандыру қорғанысына енгізілмеген Контрагенттерге берілген Коммерциялық (сауда) кредиттерді сақтандыру фактісі туралы.
7.3.5. Сақтандыру төлемі туралы талапты ұсынған кезде Сақтанушы Контрагентке берілген сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредит бойынша дебиторлық берешек бойынша талап ету құқықтарының шынайылығын былайша дәлелдеуге міндетті:
7.3.5.1. Осы Ережелердің 4.3 және 4.4 - тармақтарында көрсетілген сақтандыру жағдайлары басталған кезде[10] – Сақтанушы мен Контрагент тарапынан уәкілетті тұлғалар қол қойған және екі Тараптың мөрлерімен расталған өзара есеп айырысуларды салыстыру актісі түрінде ресімделген Контрагенттен жазбаша растау және (немесе) мерзімі өткен дебиторлық берешек (Коммерциялық (сауда) кредиттер) сомасын растай отырып, Контрагенттің қолы мен мөрімен кепілдік хат алу жолымен. Көрсетілген құжаттар болмаған жағдайда Сақтанушы контрагентке берген сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредит бойынша дебиторлық берешек бойынша талап ету құқықтарының жарамдылығы заңды күшіне енген тиісті сот актісімен расталуға тиіс.
Осы Ереженің 4.4-тармағында көрсетілген Сақтандыру жағдайы басталған кезде[11] - Кепілден, Кепілгерден берешек сомасын тану арқылы Кепіл (Кепілгер) қол қойған (және мөрмен - заңды тұлғалар үшін) кепілдік хат түрінде ресімделген жазбаша растауды алу жолымен. Осы құжат болмаған жағдайда Сақтанушының Кепілге (Кепілгерге) Сақтанушы Контрагентке берген сақтандырылған Коммерциялық кредит бойынша талап ету құқықтарының жарамдылығы заңды күшіне енген тиісті сот актісімен расталуға тиіс;
7.3.5.2. осы Ереженің 4.2-тармағында көрсетілген Сақтандыру жағдайлары басталған кезде,[12] сот актісі, атап айтқанда Сақтанушының талап ету құқықтарын кредиторлар талаптарының тізіліміне енгізу туралы ұйғарым сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредит бойынша дебиторлық берешек бойынша талап ету құқықтарының жарамдылығын растайтын құжат болып табылады. Контрагентті (Кепілді, Кепілгерді) тарату рәсімі басталған жағдайда мұндай құжат таратушының (тарату комиссиясының) Сақтанушының талап ету құқықтарын Контрагенттің (Кепілдің, Кепілгердің) кредиторлар талаптарының тізіліміне енгізу туралы жазбаша хабарламасы болып табылады.
7.3.6. Сақтанушы сақтандыру жағдайының басталғаны туралы Сақтанушыға белгiлi болған немесе белгiлi болуға тиiс күннен бастап 30 (отыз) күнтiзбелiк күн iшiнде Сақтандыру төлемiн жүзеге асыру жөнiндегi Талапты жiберу жолымен Сақтандырушыға сақтандыру жағдайының басталғаны туралы жазбаша хабарлауға мiндеттi.
7.3.7. Сақтандыру жағдайының басталу фактісін растау және Сақтандыру ережесінің 12-бабына сәйкес Сақтанушының шығыны мен сақтандыру төлемінің мөлшерін айқындау үшін Сақтанушы Сақтандырушыға осы Ереженің № 1 қосымшасында көрсетілген құжаттарды ұсынуы тиіс.
7.4. Әлеуетті залал туындаған кезде Сақтанушы:
7.4.1. егер Сақтандыру шартында өзгеше белгіленбесе, Сақтанушы Әлеуетті шығынның туындағаны туралы хабарлама алған немесе алуға тиіс болған күннен бастап күнтізбелік 30 (отыз) күннен кешіктірмей Әлеуетті шығынның басталғаны туралы жазбаша хабарлама жіберу арқылы Сақтандырушыға хабарлауға міндетті. Егер сақтандыру шартында дебиторлық берешекті өтеуді кешіктірген контрагентке Коммерциялық (сауда) кредиттер беру мерзімі көзделген болса және Сақтанушы осындай контрагентке Коммерциялық (сауда) кредиттер беруді жүзеге асырса, онда сақтанушы Әлеуетті залалдың басталғаны туралы жазбаша хабарламаны осындай мерзім аяқталған күннен бастап күнтізбелік 30 (отыз) күннен кешіктірмей жіберуге міндетті;
7.4.2. сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттерді бірінші кезектегі өтеу міндетті шарт болып табылатын ықтимал залалдардың алдын алу немесе азайту үшін қалыптасқан жағдайларда ақылға қонымды және қолжетімді шараларды дереу қабылдау, оның ішінде контрагентпен берешекті өтеу немесе контрагентте қалған өткізілмеген тауарды қайтару кестесін келісу туралы келіссөздер жүргізу, Коммерциялық (сауда) кредиттерді одан әрі беруді тоқтату, уақытында контрагентке қарсы іс жүргізуді бастауға, сақтандырушыдан тиісті хабарлама алған күннен бастап күнтізбелік 20 (жиырма) күннен аспайтын мерзімге, сондай-ақ сақтандырушыға мерзімі өткен берешекті өндіріп алу үшін қабылдаған немесе қабылдауды көздейтін шаралар туралы хабарлауға міндетті;
7.4.3. Сақтандырушымен берешекті өндіріп алудың (өтеудің) барлық мәселелері бойынша консультация беру, Сақтандырушының барлық нұсқаулары мен ұсынымдарын орындау, оның ішінде сақтандырушыға Әлеуетті залал туралы хабарлама жібергеннен кейін Сақтандырушымен Сақтанушының Контрагентімен Келісімшарт бойынша төлем және есеп айырысу шарттары туралы келісімді жазбаша келісуге міндетті;
7.4.4. Әлеуетті залалдың (залалдардың) басталуына ықпал еткен себептер мен оқиғаларды анықтау үшін барлық қажетті шараларды қолдануға міндетті;
7.4.5. Сақтандырушының Әлеуетті залалдың мән-жайларын тексеруге және себептерін анықтауға, келтірілген зиянның сипаты мен мөлшерін айқындауға қатысуын қамтамасыз етуге міндетті;
7.4.6. уақытша (мерзімі өткен дебиторлық берешек өтелгенге дейін) сақтандыру шарттарын орындау мақсатында, егер Сақтандырушымен өзгеше жазбаша келісілмесе, қосымша есеп айырысудың және тауарларды жеткізудің (жұмыстарды орындаудың, қызметтер көрсетудің) кез келген нысандарын көздейтін контрагентпен коммерциялық қатынастарды тоқтатуға. Егер Сақтандыру шартында дебиторлық берешекті өтеуді кешіктірген Контрагентке Коммерциялық (сауда) кредиттер беру мерзімі көзделген болса, онда Сақтанушы осындай мерзім өткеннен кейінгі күні қосымша есеп айырысудың және тауарларды жеткізудің (жұмыстарды орындаудың, қызметтер көрсетудің) кез келген нысандарын көздейтін Контрагентпен коммерциялық қатынастарды тоқтатуға міндетті. Мұндай мерзім өткеннен кейін берілген коммерциялық (сауда) кредиттер, егер Сақтандырушымен өзгеше келісілмесе, сақтандырылмаған болып есептеледі;
7.4.7. Сақтандырушыға Әлеуетті залалдың (залалдардың) басталу мән-жайларын тергеп-тексеруде және Контрагенттен (кепілден, кепілгерден) берешекті өндіріп алуда жәрдемдесуге, атап айтқанда Сақтандырушының талабы бойынша сақтандырушыға Контрагент (кепіл, кепілгер) және берілген Коммерциялық (сауда) кредиттер туралы ақпарат беруге және мерзімі өткен берешекті өндіріп алу үшін талап етілетін барлық құжаттарды беруге және т.б. міндетті;
7.4.8. Сақтандырушыға келтірілген шығындардың себептерін, сипаты мен мөлшерін бағалауға мүмкіндік беретін оған қолжетімді барлық ақпаратты және құжаттаманы беруге;
7.4.9. егер Сақтандырушы Әлеуетті залалдың басталуына байланысты Сақтанушы мен Сақтандырушының мүдделерін қорғау үшін өз өкілін тағайындауды қажет деп тапқан жағдайда, аталған Сақтандырушы көрсеткен тұлғаларға осындай мүдделерді қорғау үшін сенімхат немесе өзге де қажетті құжаттарды беру, сондай-ақ Сақтандырушының төлем жасамаудан болған залалды азайту (болғызбау) жөніндегі шараларды қабылдауға құқықтарын іске асыру үшін өзге де құжаттарды (келісімдерді) ресімдеуге міндетті. Әлеуетті залал туралы хабарламаны алғаннан кейін Сақтандырушы тиісті түрде ресімделген өкілеттіктер негізінде Контрагенттен Сақтанушының атынан мерзімі өткен берешекті өндіріп алуға құқылы;
7.4.10. Сақтандырушы Контрагенттен мерзімі өткен берешекті өндіріп алған жағдайда борышты өз бетінше өндіріп алу әрекеттерін жүзеге асырмауға міндетті;
7.4.11. егер Контрагентке Кредиттік лимит қолданыстағы және жарамды кепілгерлік шарты болған жағдайда белгіленген жағдайда Кепілгерге кепілгерлік шартында көзделген міндеттемелерді орындау туралы тиісті талап жіберуге немесе Қамтамасыз етудің өзге де нысандарын іске асыруға міндетті.
7.5. Сақтанушы құқылы:
7.5.1. Әлеуетті шығынның туындау мән-жайларын тексеруге қатысуға;
7.5.2. сақтандыру төлемін алу құқығы туындаған кезде оны Қазақстан Республикасының заңнамасында, осы Ережеде және Сақтандыру шартында көзделген мерзімде және мөлшерде алуды талап етуге;
7.5.3. Қазақстан Республикасының заңнамасына және осы Ережеге сәйкес Сақтандыру шартынан бас тартуға;
7.5.4. Сақтандырушының сақтандыру төлемін жүргізуден бас тартуына сотқа шағымдануға;
7.5.5. Сақтандырушының атынан әрекет ететін сақтандыру агентіне төленетін сыйақы мөлшері туралы ақпарат сұратуға;
7.5.6. Сақтандыру шартында немесе Сақтандыру шартын бұзу туралы келісімде сақтандыру сыйлықақысын қайтару көзделген жағдайда Сақтандыру шарты бұзылған күннен кейінгі кезеңге төленген сақтандыру сыйлықақысын қайтару туралы өтінішті жіберуге;
7.5.7. Сақтандыру шартында немесе Сақтандыру шартын бұзу туралы келісімде сақтандыру сыйлықақысын қайтару көзделген жағдайда, Сақтандыру шартының бұзылуына байланысты қайтарылуға жататын сақтандыру сыйлықақысы сомасының өтеусіз есебін беру үшін бір рет Сақтандырушыға жүгінуге;
7.5.8. Ережеде немесе Сақтандыру шартында Сақтанушының Декларацияларды ұсынуы үшін белгіленген күннен бастап 2 (екі) ай ішінде олар ұсынған Декларацияларға негізделген, құжатпен расталған және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін нақтылаулар енгізуге құқылы. Нақтылаулар түзетілген Декларацияларды қоса бере отырып, осындай нақтылауларды енгізу себептерін көрсете отырып, Сақтанушының жазбаша өтініші негізінде енгізіледі.
7.6. Осы Ережеде көзделген Сақтандыру шарты тараптарының құқықтары мен міндеттері түпкілікті болып табылмайды; заңнамада және Сақтандыру шартында тараптардың өзге де құқықтары мен міндеттері, оның ішінде Әлеуетті залал және (немесе) сақтандыру жағдайы туындаған кезде тараптардың іс-әрекеттері жөніндегі нұсқаулық түрінде көзделуі мүмкін.
8. КРЕДИТТІК ЛИМИТ
8.1. Кредиттік лимит Сақтанушының Сақтандырушымен келісім бойынша нақты Контрагент бойынша кредиттік лимитті белгілеу туралы өтінішіне сәйкес белгіленеді. Сақтанушы Сақтандырушыға Келісімшарт бойынша Контрагент сұраған Коммерциялық (сауда) кредиттің сомасын Кредиттік лимит белгілеу туралы өтініште хабарлайды.
8.2. Сақтанушының нақты Контрагент бойынша кредиттік лимит белгілеу туралы өтінішін алғаннан кейін Сақтандырушы осы Ереженің 7.2-тармағына сәйкес оның нақты қаржылық жағдайын анықтау мақсатында осы контрагентті тексеруді жүзеге асыруға құқылы; [13] бұл ретте Сақтанушы өз есебінен Контрагенттен тиісті мәліметтерді сұратуға және Сақтандырушыға қажетті ақпаратты беруге міндетті.
8.3. Белгілі бір Контрагент бойынша Кредиттік лимитті белгілеу туралы алынған өтініштің негізінде Сақтандырушы Сақтанушының өтінішінде көрсетілген соманы растай алатын, оның мөлшерін азайта алатын не көрсетілген Контрагент бойынша Кредиттік лимитті белгілеуден бас тарта алатын Кредиттік лимитті белгілеу туралы шешім шығарады. Сақтандырушы белгілеген Кредит лимитінің мөлшері Сақтанушыға жазбаша нысанда жіберілетін және Сақтандыру шартының ажырамас бөлігі болып табылатын Кредит лимитін белгілеу туралы Хабарламада, сондай-ақ Сақтанушы мен Сақтандырушы арасында жасалған Сақтандыру шартына қосымша келісімде (индоссаментте) көрсетіледі.
Хабарламада және (немесе) индоссаментте Контрагент бойынша Кредит лимитін белгілеу туралы тиісті Контрагентке қатысты сақтандырудың ерекше шарттары көзделуі мүмкін.
Кредиттiк лимиттi белгiлеуден бас тарту туралы Сақтандырушы да Сақтанушыға жазбаша нысанда хабарлайды. Сақтандырушы Сақтанушыға Кредиттік лимитті белгілеуден бас тарту себептерінің негіздемесін ұсынуға міндетті емес.
8.4. Егер Сақтандыру шартында өзгеше белгiленбесе, Сақтандырушы нақты Контрагент бойынша Кредит лимитiн белгiлеу туралы қабылданған шешiмдi қайта қарауға және Кредит лимитiнiң мөлшерiн осы Ереженiң және (немесе) Сақтандыру шартының талаптарына сәйкес бiржақты тәртiппен өзгертуге құқылы. Сақтандыру шартында белгіленген Кредиттік лимитті өзгерту шегі көзделуі мүмкін. Бұл ретте Сақтандыру шартының қолданылуы Сақтандырушы Сақтанушыға тиiстi жазбаша хабарлама жiберген күнге дейiн Сақтанушы осы Контрагентке берген Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша Алуға берілетін шоттарға қатысты өзгермейдi.
8.5. Сақтандырушы Әлеуетті шығын туралы хабарламаны алғаннан кейін немесе Сақтандыру шартында белгіленген күннен бастап Сақтанушы берген коммерциялық (сауда) кредиттер Сақтанушы одан әрі Коммерциялық шығындар беруді тоқтатуға тиіс күн ретінде Егер Сақтанушы мен Сақтандырушы арасында өзгеше тәртіп жазбаша келісілмесе, жағдайлардың қайсысы бұрын болатынына қарай, сақтандырылмаған деп танылады және Сақтандырумен қамтылмайды. Мұндай Коммерциялық (сауда) кредиттер Контрагенттiң сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттерiн өтеуiне және Кредиттiк лимиттiң босатылуына қарай Сақтандыруды қорғау көлемiне енгiзiлуге жатпайды және сақтандыру өтемiн есептеу кезiнде шығын сомасынан алып тастауға жатады.
8.6. Сақтандырушы Әлеуетті залал туралы хабарламаны алғаннан кейін немесе Сақтандыру шартында белгіленген күннен бастап, оқиғалардың қайсысы ертерек болатынына байланысты Сақтанушы Контрагентке одан әрі Коммерциялық (сауда) кредиттер беруді тоқтатуға тиіс күн ретінде, Коммерциялық (сауда) кредиттерді одан әрі беру Сақтандырушымен жазбаша келісім бойынша ғана мүмкін болады. Сақтандырушының жазбаша келісімінсіз Коммерциялық (сауда) кредиттер беру сақтандыру жағдайының басталуына ықпал ететін іс-әрекеттер жасау ретінде бағаланады.
Мұндай Коммерциялық (сауда) кредиттерiн беру Сақтанушымен Коммерциялық (сауда) кредиттерiн бiр жолғы беруге арналған Декларацияда (өтiнiште) Сақтандырушымен келiсiледi. Сақтанушы алдын ала (2 (екi) жұмыс күнiнен кешiктiрмей) осы Декларацияны Сақтандырушыға жiберуi тиiс. Сақтандырушы Коммерциялық (сауда) кредитті бір жолғы беруге келіп түскен Декларацияны (өтінішті) жазбаша келісуге немесе оны алған сәттен бастап 2 (екі) жұмыс күні ішінде келісуден бас тартуға міндетті.
Сақтандырушы көрсетілген Декларацияларды төмендегі шешімдердің біреуімен келісуді жүзеге асырады, оларды Сақтандырушы тікелей Коммерциялық (сауда) кредитті біржолғы беруге арналған декларацияда көрсетеді:
8.6.1. «Көрсетілген ___________ теңге мөлшеріндегі Коммерциялық (сауда) кредитті Сақтандыру қорғауына енгізумен растаймыз». Сақтандырушының осы шешімі мыналарды білдіреді:
8.6.1.1. Сақтанушының Коммерциялық (сауда) кредитті бір жолғы беруге арналған Декларацияда көрсетілген сомаға Коммерциялық (сауда) кредитті беруі Сақтандырушымен келісілген;
8.6.1.2. Сақтандыру қорғанысы Коммерциялық (сауда) кредитті біржолғы беруге арналған декларацияда көрсетілген Коммерциялық (сауда) кредиттердің барлық сомасын жабады;
8.6.1.3. Коммерциялық (сауда) кредитті бір жолғы беруге арналған Декларация арқылы келісілген мөлшердегі коммерциялық (сауда) кредиттер сақтандыру сыйлықақысын есептеу мақсаттары үшін Декларацияға енгізіледі.
8.6.2. «Көрсетілген ___________ теңге мөлшеріндегі коммерциялық (сауда) кредитті Сақтандыру қорғауына енгізбестен растаймыз». Сақтандырушының осы шешімі мыналарды білдіреді:
8.6.2.1. Сақтанушының Коммерциялық (сауда) кредитті бір жолғы беруге арналған Декларацияда көрсетілген сомаға Коммерциялық (сауда) кредитті беруі Сақтандырушымен келісілген;
8.6.2.2. Коммерциялық (сауда) кредитті бір жолғы беруге арналған тиісті Декларацияда көрсетілген коммерциялық (сауда) кредиттер, оның ішінде осы Ереженің 3.5.1-тармағында көзделгендей, Контрагенттің бұрын берілген Коммерциялық (сауда) кредиттерді өтеуіне қарай одан әрі Кредиттік лимитті босату кезінде Сақтандырумен жабылмайды;
8.6.2.3. Сақтанушы осы Коммерциялық (сауда) кредиттерін Сауда айналымы және дебиторлық берешек туралы декларацияларда көрсетпейді;
8.6.2.4. егер сауда айналымы және дебиторлық берешек туралы Декларацияға осындай коммерциялық (сауда) кредиттер (жөнелтімдер) енгізілген және аталған сақтандырылмаған Коммерциялық (сауда) кредиттерді ескере отырып, Сақтанушының сауда айналымы сомасына сақтандыру сыйлықақысының есебі жүргізілген жағдайда, онда бұл факт мұндай Коммерциялық (сауда) кредиттерді сақтандыру қорғанысына енгізуге әкеп соқпайды. Кейіннен Сақтанушы мен Сақтандырушы сақтандырылмаған сауда айналымы үшін артық төленген сақтандыру сыйлықақысын қайтара отырып, сақтандыру сыйлықақысын қайта есептеуді жүргізуге міндетті.
8.7. Сақтандыру шартының ережелерiнде және (немесе) оған тиiстi Қосымшада нақты Контрагентке (Контрагенттерге, Контрагенттер тобына) Кредиттiк лимит жарамды және қолданылып жүрген Қамтамасыз ету (кепiлгерлік шарты, банк кепiлдiгi және т.б.) болған жағдайда қолданылады деп белгiленуi мүмкiн.
Мұндай Қамтамасыз етудің мөлшері Сақтандырушы белгілеген Кредиттік лимит мөлшерінен кем емес көлемде Сақтанушы алдындағы Контрагенттің міндеттемелерін жабуға (қамтамасыз етуге) тиіс.
8.8. Сақтанушы қамтамасыз ету туралы талап нақты Контрагентке (Контрагенттерге, Контрагенттер тобына) қатысты енгiзiлген сәттен бастап Сақтандыру шартының бүкiл қолданылу мерзiмi iшiнде (оның iшiнде оның қолданылу мерзiмiн ұзарту кезiнде) Қамтамасыз етудiң жарамдылығы мен қолданылуы үшiн жауапты болады. Егер Қамтамасыз ету шартымен белгiленген Кредиттiк лимиттiң қолданылу кезеңiнде осы Қамтамасыз ету кез келген негiздер бойынша тоқтатылған (соның ішінде, бiрақ онымен шектелмей: бұзылған, күшi жойылған, жарамсыз деп танылған, оның қолданылу мерзiмi өткен) жағдайда, мұндай Кредиттiк лимит Қамтамасыз ету туралы шартпен Кредиттiк лимит белгiленген күннен бастап жарамсыз деп танылады.
8.9. Контрагент (контрагенттер, контрагенттер тобы) бойынша сақтандыру қорғауы күшіне енген күнге дейін берілген Коммерциялық (сауда) кредиттерге қатысты кредиттік лимиттің қолданылуы көрсетілген Коммерциялық (сауда) кредиттерге мұндай Коммерциялық (сауда) кредиттер мерзімі өтпеген жағдайда ғана, сондай-ақ Сақтандырушының жазбаша келісімі болған жағдайда ғана қолданылуы мүмкін.
9. САҚТАНДЫРУ СОМАСЫ. САҚТАНДЫРУ СЫЙЛЫҚАҚЫСЫ. САҚТАНДЫРУ ТАРИФІ. ФРАНШИЗА
9.1. Сақтандыру сомасы, сақтандыру сыйлықақысы, сақтандыру тарифі
9.1.1. Сақтандыру шарты бойынша сақтандыру сомасы Сақтандыру шартында көрсетілген Сақтанушының барлық Контрагенттері бойынша Кредиттік лимиттер сомасынан аспайтын мөлшерде, яғни Сақтанушы сақтандыру жағдайы басталған кезде күтуге болатын кәсіпкерлік қызметтен болатын шығындардың болжамды мөлшерінен аспайтын мөлшерде белгіленеді.
9.1.2. Сақтандыру сомалары қазақстандық теңгемен белгіленеді. Тараптардың келiсiмi бойынша Сақтандыру шартында баламасы қазақстандық теңгедегi тиiстi сомалар болып табылатын шетел валютасындағы сақтандыру сомалары көрсетiлуi мүмкiн (бұдан әрi - валюталық баламасымен сақтандыру).
Егер Сақтандыру шартында және валюталық реттеу (ақшалай есеп айырысу) туралы заңдарда өзгеше көзделмесе, валюталық баламамен сақтандыру кезiнде сақтандыру сыйлықақысы оны төлеу (Сақтанушының есеп шотынан есептен шығару) күнiне шетел валютасы үшiн белгiленген Қазақстан Республикасы Ұлттық банкiнiң бағамы бойынша қазақстандық теңгемен төленедi.
9.1.3. Сақтандыру шартында тараптардың келісімі бойынша Сақтандырушының жауапкершілігінің лимиті тұтастай Сақтандыру шарты бойынша да, Сақтандыру шарты бойынша жауапкершіліктің өзге лимиттері түрінде де (жекелеген тәуекелдерге, контрагенттерге, келісімшарттарға және т.б. қатысты) белгіленуі мүмкін.
9.1.4. Сақтандыру сыйлықақысының сомасын есептеу үшiн Сақтанушы Сақтандырушыға Шартта көрсетiлген әрбiр Контрагент бойынша барлық берiлген Коммерциялық (сауда) кредиттер туралы барлық қажеттi ақпаратты беруге мiндеттi.
9.1.5. Сақтанушы сақтандыру сыйлықақысын төлеудi Сақтандырушы беретiн шоттың негiзiнде Сақтандыру шартында көрсетiлген тәртiппен және мерзiмде қазақстандық теңгемен жүзеге асырады. Егер Сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе, сақтандыру сыйлықақысы ол Сақтандырушының банктегі шотына түскен сәттен бастап төленген болып есептеледі.
Егер Сақтандырушы сақтандыру сыйлықақысын алуға уәкілеттік берген сақтандыру агенті оны Сақтандырушыға уақтылы не толық көлемде аудармаса, Сақтандырушы Сақтандыру шартын орындау міндетінен босатылмайды.
9.1.6. Сақтандыру сыйлықақысы Сақтандыру шартында Ең төменгі кепілдендірілген сақтандыру сыйлықақысын белгілеу және Сақтанушының нақты жүргізілген операцияларын ескере отырып, Сақтандырушыға тиесілі сақтандыру сыйлықақысының сомасын қайта есептеу тәртібі (шарттары) нысанында айқындалады.
9.1.7. Егер Сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе, Сақтандыру шарты бойынша Сақтанушы төлеуге тиіс Сақтандыру сыйлықақысының жалпы сомасын қайта есептеу күні - Сақтандыру шартының қолданылу мерзімі аяқталған сәттен бастап 10 (он) жұмыс күнінен кешіктірмей.
Сақтандыру шартында белгіленген қайта есептеудің әрбір күніне сақтандыру шартының қолданылуы ішінде сақтандыру сыйлықақысын қайта есептеу (сақтандыру шарты бойынша сақтандыру сыйлықақысының жалпы сомасын түзету) мақсаттары үшін Сақтандырушы оған нақты жүргізілген операциялар туралы (берілген және сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттердің сомасы туралы) берілген деректер негізінде көрсетілген кезең үшін сақтанушыға Сыйлықақы мөлшерлемесі негізінде айқындалатын Сақтандыру сыйлықақысының жалпы шамасына дейін Сақтандыру сыйлықақысын (жарналарын) қосымша ақы төлеу шотын жібереді.
Сақтандыру шарты бойынша сақтандыру сыйлықақысын қайта есептеу Сақтандыру шарты бойынша төленетін жалпы сақтандыру сыйлықақысы (Ең төменгі кепілді сақтандыру сыйлықақысын қоса алғанда) Сақтандырушының тарифтеріне сәйкес келетіндей жүргізіледі. Қайта есептелген сақтандыру сыйлықақысының (жарналарының) сомасын төлеу, егер сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе, Сақтандырушының шоты негізінде осы шотта белгіленген мерзімдерде жүргізіледі.
Қандай да бір күмән туғызбау үшін және осы Сақтандыру ережесінің өзге де шарттарына қарамастан, Сақтандыру шартының қолданылу мерзімі тоқтатылғаннан кейін сақтандыру сыйлықақысын қайта есептеу жөніндегі міндеттеме Сақтанушы осындай қайта есептеуді жүзеге асырған және сақтандыру сыйлықақысын төлеген кезге дейін тараптарда сақталады (осы Ереженің 6.6.1 және 6.6.2-тармақтарында көрсетілген жағдайларды қоспағанда) Сақтандыру шартын бұзу туралы келісім).
9.1.8. Сақтандыру шартында немесе оны бұзу туралы келісімде Сақтандыру сыйлықақысын қайтару көзделген жағдайларда, мұндай қайтару Сақтандыру сыйлықақысының қазақстандық теңгемен алынған сомасын негізге ала отырып жүргізіледі. Егер Сақтандыру сыйлықақысын төлеуге арналған шот қазақстандық теңгеге қарағанда өзге валютаға баламада қойылған жағдайда, Сақтандыру сыйлықақысын бейрезидентке қайтару Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Сақтандыру сыйлықақысын (жарналарын) төлеу күніне белгілеген валюта бағамы бойынша Сақтандыру сыйлықақысын төлеу валютасында инфляцияны есепке алмай жүргізіледі. Сақтандыру сыйлықақысын (жарналарын) қайтару Сақтандырушыға төленген сақтандыру сыйлықақысын қайтару туралы Сақтанушының тиісті өтініші түскен күннен бастап 15 (он бес) жұмыс күні ішінде жүргізіледі (егер сақтандыру шартын бұзу туралы келісімде өзгеше көрсетілмесе).
9.1.9. Сақтандыру жағдайы басталған кезде, егер Сақтандыру шартында немесе оны бұзу туралы келісімде өзгеше белгіленбесе, Сақтандыру шарты бұзылған кезде Сақтандыру сыйлықақысын қайтару жүргізілмейді.
9.1.10. Берілуі ең төменгі кепілдік берілген Сақтандыру сыйлықақысының асып кетуіне әкеп соққан және қосымша Сақтандыру сыйлықақысын төлеу қажет болатын Коммерциялық (сауда) кредиттерге қатысты Сақтандыру қорғанысы Сақтанушы қосымша Сақтандыру сыйлықақысын төлеген кезден бастап ғана күшіне енеді. Сақтанушы осындай Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша Сақтандыру сыйлықақысын төлемеген жағдайда, осы Коммерциялық (сауда) кредиттер сақтандырылмаған болып табылады.
9.2. Франшиза
9.2.1. Франшизаны қолдану тәртібі мен нақты мөлшері Сақтандыру шартында белгіленеді.
9.2.2. Сақтандыру шартының талаптарына сәйкес франшиза шартты (шегерілмейтін) және шартсыз (шегерілетін) болуы мүмкін.
Шартты Франшиза кезінде Сақтандырушы шығынның сомасы франшизаның белгіленген мөлшерінен аспаған кезде сақтандыру өтемін төлеуден босатылады, бірақ егер оның мөлшері Франшизаның шартты (шегерілетін) мөлшерінен көп болса, келтірілген шығынды толық өтеуге тиіс.
Шартсыз франшиза кезінде залал барлық жағдайларда белгіленген соманы шегергенде өтеледі.
9.2.3. Франшиза не берілген Коммерциялық (сауда) кредит сомасына,[14] сақтандыру сомасына немесе сақтандыру шартында айқындалатын өзге де шамаға пайызбен не абсолютті мөлшерде – тіркелген ақшалай сомада белгіленеді.
9.2.4. Франшиза сомасы Сақтанушының Контрагентіне берілген Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша шығындардың басталуына байланысты Сақтандыру өтемін есептеу кезінде ескеріледі. Сақтандырушы Сақтанушының шығындарға Өзiнiң қатысу мөлшерiн Сақтанушының барлық Контрагенттерi бойынша бiрдей не Контрагенттердiң әрқайсысы бойынша жеке белгiлейдi.
9.2.5. Сақтандыру шартында Франшизаның өзге де түрлері көзделуі мүмкін.
10. САҚТАНДЫРУ ШАРТЫ БОЙЫНША ӘЛЕУЕТТІ ЗАЛАЛ
10.1. Сақтандыру жағдайының басталуына алып келуi (тiкелей ықпал етуi) мүмкiн жағдайдың басталуы Сақтанушының Сақтандыру шарты бойынша Әлеуетті залалы ретiнде қаралады. Мұндай жағдайдың басталғаны туралы Сақтанушы Сақтандырушыға Әлеуетті залал туралы жазбаша хабарлама жіберу жолымен осы Ережелердің 7.4.1-тармағында көзделген мерзімдерде хабардар етуге, сондай-ақ осы Контрагентке қатысты сақтандырылмаған Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша дебиторлық берешекті өтеу есебіне төлемдердің келіп түсу немесе кешіктіру фактісі туралы хабардар етуге міндетті.
10.2. Сақтанушының Контрагенті бойынша Әлеуетті залал туындаған кезде:
10.2.1. дебиторлық берешекті өтеуді кешіктірген нақты Контрагентке Коммерциялық (сауда) кредиттер беруге арналған Сақтандыру шартында көзделген мерзім өткеннен кейін осындай Контрагент бойынша берілуі мүмкін болашақ Коммерциялық (сауда) кредиттерге қатысты сақтандыру тоқтатылады және қолданылмайды, ал Сақтанушының тиісті шығындары өтелмейді;
10.2.2. Сақтанушы алдын ала Сақтандырушымен жазбаша келiсiлген немесе Шартта Коммерциялық (сауда) кредиттердi одан әрi беру жүзеге асырылуы мүмкiн кезең көзделген жағдайларды қоспағанда, Сақтанушы Контрагентке одан әрi Коммерциялық (сауда) кредиттер берудi тоқтата тұруға мiндеттi. Осы міндеттеме бұзылған жағдайда Сақтандырушының осы Контрагентке қатысты Сақтандыру шартын тоқтатуға құқығы бар, бұл ретте Сақтанушы төлеген сыйлықақы қайтарылуға жатпайды;
10.2.3. Әлеуетті залал туралы Хабарлама берілген Контрагент бойынша Коммерциялық (сауда) кредиттерге қатысты сақтандыруды қалпына келтіру Контрагенттің мерзімі өткен дебиторлық берешегін өтегеннен және Сақтанушының сұрауына жауап ретінде жіберілген Сақтандырушыдан жазбаша растау алғаннан кейін ғана жүзеге асырылады.
11. ШЫҒЫНДАР МЕН САҚТАНДЫРУ ӨТЕМІНІҢ СОМАСЫН ЕСЕПТЕУ
11.1. Сақтанушы Сақтандырушыға осы Ереженің № 1 қосымшасында көрсетілген, сақтандыру жағдайының басталу фактісі мен мән-жайларын анықтау және залалдың мөлшерін бағалау үшін қажетті барлық ақпарат пен құжаттарды беруге міндетті.
11.2. Осы Ережелерге сәйкес Сақтанушының шеккен залалдарының сомасы Сақтандырушының Әлеуетті залал туралы хабарламаны алған күніне немесе Сақтандыру шартында белгіленген күнге Контрагент бойынша өтелмеген Коммерциялық (сауда) кредиттердің сомасына тең, бұл күннен кешіктірмей Сақтанушы Сақтандырушыға Әлеуетті залал туралы Хабарлама жіберуге тиіс күн ретінде немесе Сақтандырушының кредиттік лимитті жойған күніне, Контрагент бойынша Кредиттік лимит мөлшерінен аспайтын оқиғалардың қайсысы ертерек болатынына (бұдан әрі – тіркеу күні) байланысты:
11.2.1. осы Ереженің 3.5-тармағының ережелерін ескере отырып, тіркелген күннен бастап Сақтанушы алған барлық төлемдердің (Сақтанушы мен Контрагент арасындағы қарсы талаптардың есептеулерінің) сомасы;
11.2.2. Кредиттік лимит шегіндегі сақтандырылмаған өтелмеген Коммерциялық (сауда) кредиттердің сомасы;
11.2.3. өтеу міндеттемесі Сақтанушының қарсы талабымен есептелуі мүмкін сақтандырылған өтелмеген Коммерциялық (сауда) кредиттердің сомасы;
11.2.4. Сақтанушы меншік құқығын сақтаған тауарларды сатудан түскен қайтарым мен түсім сомасы, сондай-ақ мынадай ерекшеліктерді ескере отырып, басқа да құқықтарды сатудан және қамтамасыз етуден түскен сома:
11.2.4.1. Сақтанушының сақтандырылмаған өтелмеген Коммерциялық (сауда) кредиттерге қатысты меншік құқығын сақтаған тауарларды өткізуден түсім алуға құқығы бар;
11.2.4.2. Сақтанушының сақтандырылмаған төленбеген Коммерциялық (сауда) кредиттерге жататын бөлігінде сақтандыруды қорғауды ұсыну үшін алғышарт болып табылмайтын өзге де құқықтарды іске асырудан және қамтамасыз етуден түсім алуға құқығы бар; сақтандырылған да, сақтандырылмаған да Коммерциялық (сауда) кредиттері болған Контрагент бойынша өзге де құқықтарды іске асырудан және қамтамасыз етуден түскен түсім сақтандырылмаған және сақтандырылған мерзімі өткен Коммерциялық (сауда) кредиттердің арақатынасына барабар бөлінеді;
11.2.5. сақтандыру жағдайы басталғаннан кейін, егер олар сақтандырылған Коммерциялық (сауда) Кредиттерге жататын болса, Келісім-шарт бойынша қамтамасыз етуді іске асырудан түсетін барлық төлемдер мен түсімдердің сомасы.
Егер көрсетілген түсім (ақшалай түсімдер) сақтандырылған немесе сақтандырылмаған, Коммерциялық (сауда) кредиттердің қайсысына жататынын анықтау мүмкін болмаса, ол сақтандырылған және сақтандырылмаған Коммерциялық (сауда) кредиттердің үлестеріне барабар бөлінеді (егер Сақтандырушыға ақпарат берілсе және Контрагентке Сақтандыру қорғанысының көлеміне қосылмай қосымша Коммерциялық (сауда) кредиттер беруге өзінің жазбаша рұқсатын берген жағдайда) барлық өтелмеген Коммерциялық (сауда) кредиттердің жалпы көлемінде (сомасында);
11.2.6. Сақтанушы өзінің Контрагентінің банкрот деп танылған мүлкін сатудан, сондай-ақ үшінші тұлғалардан сақтандырылған және сақтандырылмаған өтелмеген Коммерциялық (сауда) кредиттердің арақатынасына барабар алған қаражат сомасы.
Сақтанушының шеккен залалдарының сомасына өсімпұлдар мен айыппұлдар, сондай-ақ осы Ережелер бойынша өтелуге жатпайтын өзге де залалдар енгізілмейді.
11.3. Келтірілген залалдар сомасы, егер сақтандыру шартында өзгеше белгіленбесе, контрагентке белгіленген кредиттік лимит шегінде берілген сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша таратуды заңды (аудиторлық) сот және (немесе) соттан тыс сүйемелдеуге не мерзімі өткен дебиторлық берешекті төмендетуге жұмсалған шығыстардан тұруы не одан әрі қамтуы мүмкін (жүргізу міндеті сөзсіз туындаған) және егер сақтандыру шарты Ережелерінің 4.5-тармағына сәйкес Сақтанушының көрсетілген мүліктік мүдделеріне сақтандыру қорғанысын таратуды көздейтін болса, Сақтанушы Сақтандырушымен алдын ала жазбаша келісім бойынша өзіне қабылдаған сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттерден тұрады.
Егер Сақтанушы контрагентке Сақтандырушының алдын ала жазбаша келісімінсіз Сақтанушының нақты Контрагентіне белгіленген Кредиттік лимиттен асатын Коммерциялық (сауда) кредиттер берген жағдайда, онда таратуды сот және (немесе) соттан тыс заңдық сүйемелдеуге не мерзімі өткен дебиторлық берешекті төмендетуге арналған шығыстардың өтемақысын төлеуді, егер Тараптар өзгеше жазбаша келіспесе, сақтандырушы нақты контрагентке белгіленген кредиттік лимит мөлшерінің Сақтанушының мәлімделген ықтимал залал сомасына қатынасына барабар жүргізеді.
11.4. Сақтандыру өтемінің сомасы Сақтандыру шартында көзделген Франшизаны шегергенде, осы Ереженің 11.2 және 11.3-тармақтарына сәйкес есептелген Сақтанушының Контрагент бойынша шеккен шығындарының сомасы ретінде айқындалады. Бұл ретте Сақтандыру өтемінің жалпы сомасы сақтандыру сомасынан (Сақтандырушының жауапкершілік лимиті) аспауға тиіс.
12. САҚТАНДЫРУ ТӨЛЕМІ. СУБРОГАЦИЯ
12.1. Сақтандырушы сақтанушыдан сақтандыру төлемі туралы Талапты және осы Ережелерге №1 қосымшада көрсетілген сақтандыру жағдайының басталу фактісін, себептері мен мән-жайларын растау үшін қажетті құжаттарды алған күннен бастап күнтізбелік 30 (отыз) күн ішінде сақтандыру төлемін жүзеге асыру туралы, сондай-ақ сақтандыру төлемінің мөлшерін айқындау туралы шешім қабылдайды, егерде :
12.1.1. Сақтанушының сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиті бойынша дебиторлық берешек бойынша талап ету құқықтарының жарамдылығын Контрагент (Кепіл, Кепілгер) немесе сот (атқару) құжаттарымен жазбаша расталса;
12.1.2. осы Ереженің шарттарына сәйкес Сақтанушы сақтандыру өтемақысын төлеуді талап ететін шығындар Сақтандыру шартында берілген Сақтандыру қорғауы шеңберінде сақтандыру жағдайының басталуының тиісті түрде белгіленген фактісінің тікелей салдары болып табылатынын дәлелдесе;
12.1.3. Сақтанушы Сақтандырушыға Сақтанушының Әлеуетті шығыны туралы хабарламаны осы Ережеге сәйкес тиісті түрде және белгіленген мерзімде берсе;
12.1.4. Сақтанушы Сақтандыру шартына және осы Ережеге сәйкес Сақтандырушыға барлық шығындардың егжей-тегжейлі сипаттамасын қоса бере отырып, Сақтандыру төлемін жүзеге асыру жөніндегі Талапты жазбаша түрде жіберсе.
Сақтанушының сақтандырушының сақтандыру өтемін төлеуді жүзеге асыру туралы шешім қабылдауы үшін жеткіліксіз құжаттарды және (немесе) осы сақтандыру ережелерінің және (немесе) сақтандыру шартының талаптарына сәйкес тиісінше ресімделмеген құжаттарды ұсыну фактісі анықталған кезде Сақтандырушы жетіспейтін және (немесе) тиісінше ресімделмеген құжаттардың тізбесін көрсете отырып, Сақтанушының атына хабарлама жібереді.
Сақтандыру өтемi сақтандыру жағдайының басталу фактiсi, себептерi мен мән-жайлары, сондай-ақ өтеуге жататын залалдардың мөлшерi анықталғаннан кейiн ғана Сақтандырушы сақтандыру төлемiн жүзеге асыру туралы шешiм қабылдаған күннен бастап 5 (бес) күнтiзбелiк күн iшiнде төленедi.
Сақтандыру жағдайының фактiсi, себептерi мен мән-жайлары анықталған кезде және шығындар мөлшерi түпкiлiктi анықталған сәтке дейiн Сақтандырушы Сақтанушының жазбаша өтiнiшi бойынша өзi дауласпайтын бөлiгiнде сақтандыру төлемiн жүзеге асыруға құқылы (бiрақ мiндеттi емес).
12.2. Берілген Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша залалдарға қатысты бөлігінде сақтанушы мен контрагент (Кепіл, Кепілгер) арасында келісім-шарт бойынша дау болған кезде, сақтанушы алдындағы дебиторлық берешек сомасымен контрагенттің (Кепілдің, Кепілгердің) жазбаша келісімі болмаған жағдайда, сондай-ақ кепілгерлік және (немесе) банк кепілдігі шартына дау туындаған жағдайда Сақтандырушы сақтандыру төлемін жүзеге асыру туралы шешімді қабылдауды тиісті дау бойынша сот шешімі заңды күшіне енген кезге дейін кейінге қалдыруға құқығы бар. Бұл шарт сақтанушы мен контрагент (Кепіл, Кепілгер) арасында Коммерциялық (сауда) кредиттерді төлеу тәртібіне қатысты келіспеушіліктер болған жағдайда, Контрагенттің өзі Сақтанушыға қарсы талап қою құқығына ие болған жағдайда да қолданылады.
12.2.1. Сақтандырушының жазбаша сұрау салуы бойынша Cақтандырушының атына осындай сұрау салу келіп түскен сәттен бастап күнтізбелік 30 (отыз) күннен аспайтын мерзімде Cақтандырушы жазбаша түрде сақтандыру ұйымы сақтандыру төлемін жүзеге асыру туралы шешім қабылдаған толық ақпарат пен құжаттарды (оның ішінде құжаттардың көшірмелерін және (немесе) олардан үзінді көшірмелерді) ұсынады (Cақтанушының сақтандыру төлемін алуға бағытталған құқыққа қайшы әрекеттері туралы куәландыратын құжаттарды қоспағанда) әрбір сақтандыру жағдайы бойынша бір рет тегін, оларға мыналарды қамтиды:
12.2.1.1. төленуге тиіс сақтандыру өтемінің нақты сомасы;
12.2.1.2. төленуге тиісті сақтандыру өтемінің сомасын есептеу тәртібі;
12.2.1.3. сақтандыру шартының және осы Ереженің құқық нормаларының және (немесе) талаптарының, сақтандыру өтемінің сомасын есептеуге негіз болған мән-жайлар мен құжаттардың тізбесі.
12.2.2. Сақтандыру өтемiн төлеудi жүзеге асыру үшiн құқықтық негiздер болмаған жағдайда (бұдан әрi - бас тарту туралы шешiм) Сақтандырушы бас тарту туралы шешiм қабылданғаннан кейiн 3 (үш) жұмыс күнi iшiнде Сақтанушыны осындай шешiмдi қабылдаудың негiздерi туралы, олардың негiзiнде бас тарту туралы шешiм қабылданған құқық нормаларына және (немесе) Сақтандыру шартының және осы Ереженiң талаптарына сiлтеме жасай отырып жазбаша түрде хабардар етедi.
Сақтандырушы Сақтанушының жазбаша сұрау салуы бойынша 30 (отыз) күнтiзбелiк күннен аспайтын мерзiмде Сақтанушының сақтандыру өтемiн алуға бағытталған ықтимал құқыққа қарсы iс-әрекеттерiн куәландыратын құжаттарды қоспағанда, бас тарту туралы шешiмдi негiздейтiн құжаттарды (оның iшiнде құжаттардың көшiрмелерiн және (немесе) олардың үзiндiлерiн) бiр оқиға бойынша бiр рет тегiн ұсынады.
12.2.3. Сақтандырушының Сақтанушы ұсынған сақтандыру төлемiне арналған құжаттарды (олардың қайсыбiрiн) жоғалту себебi бойынша, егер Сақтандырушының көрсетiлген құжаттарды алғанына дәлелдер болса, Сақтандырушының сақтандыру өтемiн төлеуден бас тартуға құқығы жоқ.
Егер Сақтандырушы Сақтанушы ұсынған осы Ереженiң 12.1-тармағында белгiленген сақтандыру өтемiн төлеуге арналған құжаттарды жоғалтқан жағдайда, оның Сақтанушыдан оларды берудi қайта талап етуге құқығы жоқ.
Оған сақтандыру портфелінің құрамында берілген Сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлеміне өтініш беру жатпайды. Мұндай жағдайда Сақтандырушы сақтандыру төлемiне өтiнiш берген адамнан сақтандыру портфелiн берген Сақтандырушыға жiберiлген, бiрақ сақтандыру портфелiн берген Сақтандырушыға берiлмеген құжаттарды қайтадан ұсынуды сұратуға құқылы.
12.3. Суброгация. Егер Сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе, сақтандыру төлемiн жүзеге асырған Сақтандырушыға төленген сома шегiнде Сақтанушының сақтандыру нәтижесiнде өтелген шығындар үшiн жауапты Контрагентке қоятын талап ету құқығы ауысады.
12.4. Сақтандырушыға ауысқан талап ету құқығын ол Сақтанушы мен залал үшiн жауапты Контрагент арасындағы қатынастарды реттейтiн ережелердi сақтай отырып жүзеге асырады. Сақтанушы суброгация тәртібімен өткен талап ету құқығын жүзеге асыру үшін барлық қажетті шараларды қолдануға міндетті.
12.5. Сақтанушының суброгацияға байланысты өтпейтiн Сақтанушының алдындағы Контрагенттiң мiндеттемелерiн қамтамасыз етуге талап ету құқығы болған жағдайда, Сақтанушы сақтандыру төлемi сомасының мөлшерiне сәйкес осындай қамтамасыз ету сомасына талап ету құқығын беруге (беруге) мiндеттi. Сақтандырушы Сақтанушыға көрсетiлген құқықтарды жүзеге асыру жөнiнде ол үшiн мiндеттi нұсқаулар бере алады.
12.6. Егер сақтанушы сақтандырушы өтеген залалдар үшін жауапты контрагентке өзінің талап ету құқығынан бас тартса немесе бұл құқықты жүзеге асыру Сақтанушының кінәсінен мүмкін болмаса, сақтандырушы сақтандыру төлемін толық немесе тиісті бөлігінде жүзеге асырудан босатылады және артық төленген соманы қайтаруды талап етуге құқылы, ал сақтанушы сақтандырушыға бұрын төленген сақтандыру өтемінің сомасын қайтаруға міндетті.
12.7. Сақтанушы сақтандырушыға сақтандыру өтемін төлегенге дейінгі кезеңде осы Ережелердің 11.2-тармағына сәйкес келтірілген залалдар сомасын есептеу кезінде ескерілмеген кез келген төлемдерді немесе өтем сомаларын алғаны туралы хабарлауға міндетті, содан кейін сақтандырушы келтірілген залалдар сомасын қайта есептеуді жүргізеді.
12.8. Сақтанушының сақтандыру өтемiн төлегеннен кейiн Контрагенттiң берешегiн өтеуге алған барлық ақшалай сомалары Сақтандырушы мен Сақтанушы арасында олардың шығындарға тиiстi пайыздық қатысуы негiзiнде белгiленген үйлесiмде және Сақтандырушының шығындарды өтеудi талап ету құқығына сәйкес бөлiнедi. Сақтанушы Сақтандырушыға осындай сомалар туралы белгiлi болған сәттен бастап 10 (он) күнтiзбелiк күн iшiнде хабарлауға және Сақтандырушыдан жазбаша талап алған күннен бастап 10 (он) күнтiзбелiк күн iшiнде Сақтандырушыға тиесiлi соманы төлеуге мiндеттi.
12.9. Сақтандыру өтемін төлеу және Сақтандырушыға өткен құқықтарды жүзеге асыру тәртібі, оның ішінде Сақтандыру шартында Кепіл немесе Кепілгер айқындалған жағдайда, Сақтандыру шартында нақтылануы мүмкін.
13. ҚҰҚЫҚТАРДЫ ҚАЙТА ТАБЫСТАУ
Шығындарды өтеу және (немесе) сақтандыру төлемі есебінен ақшалай қаражат алу құқығын қайта табыстау Сақтандырушының жазбаша келісімімен рұқсат етіледі. Сақтандырушының өз мүдделерін қорғауға құқықтары аталған құқық (цессионария) берілген адамға қатысты да күшінде қалады.
14. САҚТАНДЫРУ ТӨЛЕМІНЕН БАС ТАРТУ, САҚТАНДЫРУ ӨТЕМІН ТӨЛЕУДЕН БОСАТУ
14.1. Сақтандырушы Сақтанушыға сақтандыру төлемінен толық немесе ішінара бас тартуға құқылы, егер сақтандыру жағдайы мыналардың салдарынан туындаса:
14.1.1. Сақтанушының сақтандыру жағдайының туындауына бағытталған не оның басталуына ықпал ететін қасақана ic-әрекеттері;
14.1.2. Сақтанушының Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен сақтандыру жағдайымен себепті байланыстағы қасақана қылмыстық немесе әкімшілік құқық бұзушылықтар деп танылған ic-әрекеттері.
14.2. Сақтандыру шартында өзгеше көзделмегендіктен, егер сақтандыру жағдайы мыналардың салдарынан туындаса, Сақтандырушы сақтандыру төлемін жүзеге асырудан босатылады:
14.2.1.1. ядролық жарылыстың, радиацияның немесе радиоактивті зақымданудың әсері;
14.2.1.2. әскери ic-қимылдар, сондай-ақ маневрлер немесе өзге де әскери ic-шаралар;
14.2.1.3. азаматтық соғыс, түрлі халықтық толқулар, жаппай тәртіпсіздіктер немесе ереуілдер.
14.2.2. Сақтандыру шартында өзгеше көзделмегендіктен, Сақтандырушы мемлекеттік органдардың өкімі бойынша сақтандырылған мүлікті алып қою, тәркілеу, реквизициялау, тыйым салу немесе жою салдарынан туындаған залалдар үшін сақтандыру төлемін жүзеге асырудан босатылады.
14.2.3. Сақтандырушының сақтандыру төлемін жүзеге асырудан бас тартуына мыналар да негіз болуы мүмкін:
14.2.3.1. Сақтанушының Сақтандырушыға сақтандыру объектісі, сақтандыру тәуекелі, сақтандыру жағдайы және оның салдары туралы көрінеу жалған мәліметтер хабарлауы;[15]
14.2.3.2. Сақтанушы осы Ереженің 7.3.2, 7.3.5, 7.3.7 және 7.4.8-тармақтарында көзделген мәліметтер мен құжаттарды ұсыну жөніндегі өз міндетін орындамауы;
14.2.3.3. Сақтанушының сақтандыру жағдайынан болатын әлеуетті немесе нақты шығындарды азайту жөніндегі шараларды қасақана қабылдамауы;[16]
14.2.3.4. Сақтанушының залал келтіргені үшін кінәлі Контрагенттен Сақтандыру шарты бойынша залалдың тиісті өтемін алуы;
14.2.3.5. Сақтанушының Сақтандырушыға сақтандыру жағдайының басталу мән-жайларын тексеруге және ол келтірген залалдың мөлшерін белгілеуге кедергі жасауы;
14.2.3.6. 7.4.1 және 10.1-тармақтарда белгіленген мерзімдерде және тәсілдермен Әлеуетті шығын - сақтандыру жағдайының басталуына әкеп соқтыруы мүмкін оқиғаның басталғаны туралы Сақтандырушыға хабарламауы;
14.2.3.7. осы Ережеде және (немесе) Сақтандыру шартында белгіленген мерзімде және оларда көрсетілген тәсілдермен сақтандыру жағдайының басталғаны туралы Сақтандырушыға хабарламауы;[17]
14.2.3.8. Сақтанушы сақтандыру жағдайының басталуына жауапты Контрагентке өзінің талап ету құқығынан бас тартса, сондай-ақ Сақтандырушыға талап ету құқығына көшу үшін қажетті құжаттарды Сақтандырушыға беруден бас тартса немесе бұл құқықты жүзеге асыру Сақтанушының кінәсінен мүмкін болмаса. Егер сақтандыру өтемi төленген болса, сақтандырушы оны толық немесе iшiнара қайтаруды талап етуге құқылы;[18]
14.2.3.9. Сақтанушы осы Ереженің 7.3.2.13-тармағында көзделген өз міндеттерін орындамаған жағдайларда.
14.3. Сақтандырушы сақтандыру өтемiн төлеуден толық немесе iшiнара бас тарту туралы шешiмдi Сақтанушыдан Сақтандыру төлемi туралы талапты және сақтандыру төлемi туралы шешiм қабылдау үшiн қажеттi өзге де құжаттарды алған күннен бастап 30 (отыз) күнтiзбелiк күн iшiнде қабылдайды. Сақтандыру өтемiн төлеуден бас тарту туралы шешiм Сақтанушыға бас тарту себептерiнiң дәлелдi негiздемесiмен жазбаша нысанда хабарланады. Сақтандыру төлемінен дәлелді жазбаша бас тарту Сақтандырушы сақтандыру төлемінен толық немесе ішінара бас тарту туралы шешім қабылдаған күннен бастап күнтізбелік 5 (бес) күннен кешіктірілмей Сақтанушыға жіберіледі.
15. САҚТАНУШЫНЫҢ ӨЗ МІНДЕТТЕРІН ОРЫНДАМАУЫНЫҢ САЛДАРЫ
15.1. Сақтандыру шартында өзгеше көзделмегендiктен, Сақтандырушы Сақтанушының оған осы Ережелердің 7.3.2.1., 7.3.2.4., 7.3.2.10.,[19] 7.3.4.1., 7.3.4.2 және 7.3.4.4-тармақтарында жүктелген мiндеттердi бұзуы салдарынан Шартты соттан тыс бiржақты тәртiппен Сақтанушыға жазбаша хабарлама жіберу арқылы мерзiмiнен бұрын тоқтатуға (бұзуға) құқылы. Бұл ретте,
15.1.1. Ереженің 15.1-тармағына сәйкес Сақтандыру шарты мерзімінен бұрын тоқтатылған кезде, егер хабарламада Шартты бұзудың (тоқтатудың) өзге күні көрсетілмесе, оның қолданылуы Сақтанушыға Шарттың тоқтатылғаны туралы жазбаша хабарлама жіберілген күннен бастап тоқтатылады;
15.1.2. Ереженің 15.1-тармағына сәйкес Сақтандыру шарты мерзімінен бұрын тоқтатылған кезде Сақтандырушы мерзімі өткен Сақтандыру сыйлықақысын (сақтандыру жарнасын) төлеуді талап етуге құқылы, ал Сақтанушы төленген сақтандыру кезеңінде болған шығындар бойынша сақтандыру өтемақысын төлеуді талап етуге құқылы;
15.2. Сақтандыру шартында өзгеше көзделмегендiктен, Сақтандырушы ол күшiне енген сәттен бастап Сақтанушының өзiне осы Ережелердің 7.3.2.10.,[20] 7.3.2.11., 7.3.2.12., 7.3.2.14, 7.3.2.15., 7.3.3, 7.3.4.3., 7.4.3., 7.4.6 және 7.4.11.-тармақтарда жүктелген мiндеттердi бұзуы салдарынан кез келген контрагентпен жасалған кез келген Келісімшарттан туындайтын мүлiктiк мүдделердi сақтандыру бөлiгiнде Шартты орындаудан бiржақты тәртiппен бас тартуға құқылы. Бұл ретте Сақтандырушыға төленген сақтандыру сыйлықақысы қайтаруға жатпайды.
16. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР
16.1. Сақтандыру шартына өзгерістер немесе толықтырулар, егер олар Сақтандырушының және Сақтанушының қолдары мен мөрлерімен бекітілген Сақтандыру шартына қосымша жазбаша келісімдермен (индоссаменттермен) ресімделген немесе екі Тараптың уәкілетті тұлғалары қол қойған, сондай-ақ Тараптардың мөрлерімен бекітілген құжаттармен алмасу жолымен жасалған жағдайда ғана, егер сақтандыру шартында өзгеше көзделмесе, көрсетілген құжаттардың түпнұсқаларын кейіннен ұсынған жағдайда пошта, телеграф, телетайп, факсимиль, электрондық немесе өзге байланыс арқылы.
16.2. Егер Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес Сақтандыру шартында өзгеше айтылмаса, Сақтандыру шарты бойынша төлемдер валютасы қазақстандық теңге болып табылады.
16.3. Сақтандыру сыйлықақысының мөлшерiн белгiлеу үшiн басқа валюталардың баламасында көрсетiлген ақшалай сомалар Сақтанушы Сақтандырушыға осы Ережеге сәйкес немесе Сақтандыру шартында көрсетiлген өзге күнге сақтандыруға өтiнiш (Декларация) берген күнгi Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң ресми бағамы бойынша қазақстандық теңгемен қайта есептелуге тиiс.
16.4. Сақтандыру төлемін есептеу үшін басқа валюталардың баламасында көрсетілген ақша сомалары Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бағамы бойынша қазақстандық теңгемен қайта есептелуге жатады, бұл ретте мынадай екі бағамның азы қолданылады: сақтандыру жағдайы басталған күні және тауарларды жеткізу, қызметтер көрсету, жұмыстарды орындау күні.
16.5. Осы Ережеге сәйкес сақтандырудан туындайтын даулар келiссөздер жолымен, ал келiссөздер жолымен келiсiмге қол жеткiзiлмеген кезде - егер тараптар Сақтандыру шартында дауларды шешудiң өзгеше тәртiбiн белгiлемесе, Сақтандырушының орналасқан жерiндегi сотта шешiледi.
[1] Сақтандыру шартында тауарларды (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің нәтижелерін) қабылдау-беру фактісі бойынша құжаттарды ресімдеудің өзге мерзімі көзделуі мүмкін.
[2] Сақтандыру шартында Кредиттiк лимиттен асатын соманы қосымша сақтандыру, оның iшiнде Кредиттiк лимиттен асатын коммерциялық (сауда) кредиттердi iс жүзiнде бергенге дейiн Сақтанушының өтiнiшi негiзiнде қосымша келiсiм (индоссамент) жасасу тәртiбi және т.б. көзделуi мүмкiн.
[3] Осы Ереженiң 3.2., 3.4., 3.5., 6.7., 7.3.2.5., 8.1 және 8.5-8.8-тармақтары.
[4] (банкроттық кезінде борышкерді тарату)
[5] (банкроттық кезінде борышкерді тарату)
[6] Яғни, Сақтанушыға залал келтіру сақтандыру жағдайы деп танылмайды.
[7] (жарияланған немесе жарияланбаған)
[8] (екінші және кейінгі)
[9] (растама алу)
[10] Контрагенттің, Кепілдің, Кепілгердің төлемін ұзақ мерзімге кешіктіру.
[11] Контрагенттің, Кепілдің, Кепілгердің төлемін ұзақ мерзімге кешіктіру.
[12] Контрагентке, Кепілге, Кепілгерге қатысты оңалту рәсімін, берешекті немесе банкроттық іс жүргізуді қайта құрылымдау рәсімін қозғау.
[13] (төлем қабілеттілігі мен қаржылық орнықтылық кепілдіктері)
[14] Сақтанушының шығындарға өз қатысуы.
[15] Осы Ережелердің 6.4.-тармағы.
[16] Осы Ереженің 7.3.2.5 және 7.4.2-тармақтары
[17] Осы Ереженің 7.3.6-тармағы.
[18] Осы Ереженің 12.4-тармағы.
[19] Сақтандыру шарты бойынша Декларацияларды ұсынбау.
[20] Жеке контрагент бойынша Сақтандыру шарты бойынша Декларацияларды ұсынбау.
1-қосымша. Коммерциялық (сауда)
кредиттерді сақтандыру ережесіне
Сақтандыру жағдайының басталу фактiсiн растауға және Сақтанушының залалы мен сақтандыру төлемiнiң мөлшерiн айқындауға қажеттi құжаттардың тiзiмi
1. Сақтандыру жағдайының басталу фактісін растау және сақтандыру ережесінің 12-бабына сәйкес Сақтанушының залал мөлшерін және сақтандыру төлемін айқындау үшін сақтанушы сақтандырушыға мынадай құжаттарды ұсынуы тиіс:
1.1. Осы Ереженің 4.3-тармағында көрсетілген сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтанушы ұсынатын құжаттардың тізбесі - Контрагенттің төлемін ұзақ мерзімге кешіктіру:
1.1.1. әлеуетті залал туралы хабарлама (түпнұсқа);
1.1.2. Сақтанушы мен оның Контрагенті арасында жасалған келісімшарт (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.1.3. Келісімшартқа қосымшалар мен қосымша келісімдер, Келісімшарттың ажырамас бөлігі болып табылатын өзге де құжаттар, сондай-ақ оның шарттарына немесе Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының ережелеріне сәйкес Келісімшартқа ілеспе өзге де құжаттар (бар болса) (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.1.4. құрылтай құжаттары, сондай-ақ Сақтанушы тарапынан Келісімшартқа қол қойған тұлғаның өкілеттігін растайтын құжаттар (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.1.5. құрылтай құжаттары, сондай-ақ Сақтанушының Контрагенті тарапынан Келісім-шартқа қол қойған тұлғаның өкілеттігін растайтын құжаттар (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.1.6. бастапқы құжаттар, атап айтқанда: тауар жүкқұжаты, тауар-көлік жүкқұжаты, шот, шот-фактура, берілген тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге арналған төлем шоттар, тауарды алушыларға арналған сенімхаттар, орындалған жұмыстардың актілері және (немесе) көрсетілген қызметтердің актілері және (немесе) қабылдау-тапсыру актілері немесе олардың шетелдік баламалары (Сақтанушы куәландырған көшірмелері);
1.1.7. Сақтанушы мен оның Контрагенті тарапынан қол қойылған өзара есеп айырысуларды салыстыру актісі және (немесе) мерзімі өткен дебиторлық берешек (коммерциялық кредиттер) сомасын растай отырып, Сақтанушының Контрагенті қол қойған және мөрі басылған кепілдік хат (Сақтанушы куәландырған көшірмелер), ал олар болмаған жағдайда - сот актісі;
1.1.8. Сақтанушының Контрагентпен «1210», «2110» шоттарының айналым ведомосі;
1.1.9. Сақтанушы мен оның Контрагенті арасындағы Контрагенттің берешегі мәселесі бойынша хат алмасу (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.1.10. сақтандыру төлемін жүзеге асыру жөніндегі талаптар (түпнұсқа).
1.2. Осы Ереженің 4.4 – тармағында көрсетілген сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтанушы ұсынатын құжаттардың тізбесі- Кепілгердің (Кепілдің) төлемінің ұзақ мерзімділік кешіктіруі:
1.2.1. әлеуетті залал туралы хабарлама (түпнұсқа);
1.2.2. Сақтанушы мен оның Контрагенті арасында жасалған келісімшарт (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.2.3. Келісімшартқа қосымшалар мен қосымша келісімдер, Келісімшарттың ажырамас бөлігі болып табылатын өзге де құжаттар, сондай-ақ оның шарттарына немесе Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының ережелеріне сәйкес Келісімшартқа ілеспе өзге де құжаттар (бар болса) (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.2.4. құрылтай құжаттары, сондай-ақ Сақтанушы тарапынан Келісімшартқа қол қойған тұлғаның өкілеттігін растайтын құжаттар (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.2.5. құрылтай құжаттары, сондай-ақ Сақтанушының Контрагенті тарапынан Келісімшартқа қол қойған тұлғаның өкілеттігін растайтын құжаттар (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.2.6. бастапқы құжаттар, атап айтқанда: тауар жүкқұжаты, тауар-көлік жүкқұжаты, шот, шот-фактура, берілген тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге ақы төлеуге арналған шоттар, тауарды алушыларға арналған сенімхаттар, орындалған жұмыстардың актілері және (немесе) көрсетілген қызметтердің актілері және (немесе) қабылдау-тапсыру актілері немесе олардың шетелдік баламалары (Сақтанушы куәландырған көшірмелері);
1.2.7. Сақтанушы мен оның Контрагенті тарапынан қол қойылған өзара есеп айырысуларды салыстыру актісі және (немесе) мерзімі өткен дебиторлық берешек (коммерциялық кредиттер) сомасын растай отырып, Сақтанушының Контрагенті қол қойған және мөрі басылған кепілдік хат (Сақтанушы куәландырған көшірмелер), ал олар болмаған жағдайда - сот актісі;
1.2.8. мерзімі өткен дебиторлық берешек сомасын растай отырып, Сақтанушының алдында Кепіл (Кепілгер) қол қойған және мөрі басылған кепілдік хат, ал олар болмаған жағдайда - сот актісі (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.2.9. Сақтанушының Контрагентпен «1210», «2110» шоттарының айналым ведомосі;
1.2.10. Сақтанушы мен оның Контрагенті арасындағы Контрагенттің берешегі мәселесі бойынша хат алмасу (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.2.11. кепілгерлік шарты немесе барлық қосымша келісімдері мен қосымшалары бар банк кепілдігі (Сақтанушы куәландырған көшірмелері);
1.2.12. Кепілгердің (Кепілдің) атына жіберілген төлем туралы талаптың (шағымның) көшірмесі;
1.2.13. Сақтанушы мен Кепілгер (Кепіл) арасындағы Контрагенттің берешегі мәселесі бойынша хат алмасу (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.2.14. сақтандыру төлемін жүзеге асыру жөніндегі талап (түпнұсқа).
1.3. Осы Ереженің 4.2.1-тармағында көрсетілген сақтандыру жағдайы басталған кезде - Контрагенттің дәрменсіздігі (банкроттығы) жағдайында Сақтанушы ұсынатын құжаттардың тізбесі:
1.3.1. Әлеуетті залал туралы хабарлама (түпнұсқа);
1.3.2. Сақтанушы мен оның Контрагенті арасында жасалған келісім-шарт (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.3.3. Келісімшартқа қосымшалар мен қосымша келісімдер, Келісімшарттың ажырамас бөлігі болып табылатын өзге де құжаттар, сондай-ақ оның шарттарына немесе Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының ережелеріне сәйкес Келісімшартқа ілеспе өзге де құжаттар (бар болса) (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.3.4. құрылтай құжаттары, сондай-ақ Сақтанушы тарапынан Келісімшартқа қол қойған тұлғаның өкілеттігін растайтын құжаттар (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.3.5. құрылтай құжаттары, сондай-ақ Сақтанушының Контрагенті тарапынан Келісім-шартқа қол қойған тұлғаның өкілеттігін растайтын құжаттар (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.3.6. бастапқы құжаттар, атап айтқанда: тауар жүкқұжаты, тауар-көлік жүкқұжаты, шот, шот-фактура, берілген тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге ақы төлеуге арналған шоттар, тауарды алушыларға арналған сенімхаттар, орындалған жұмыстардың актілері және (немесе) көрсетілген қызметтердің актілері және (немесе) қабылдау-тапсыру актілері немесе олардың шетелдік баламалары (Сақтанушы куәландырған көшірмелері);
1.3.7. Сақтанушы мен оның Контрагенті тарапынан қол қойылған өзара есеп айырысуларды салыстыру актісі және (немесе) мерзімі өткен дебиторлық берешек (коммерциялық кредиттер) сомасын растай отырып, Сақтанушының Контрагенті қол қойған және мөрі басылған кепілдік хат (Сақтанушы куәландырған көшірмелер), ал олар болмаған жағдайда - сот актісі;
1.3.8. мерзімі өткен дебиторлық берешек сомасын растай отырып, Сақтанушының алдында Кепіл (Кепілгер) қол қойған және мөрі басылған кепілдік хат, ал олар болмаған жағдайда - сот актісі (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.3.9. Сақтанушының Контрагентпен «1210», «2110» шоттарының айналым ведомосі;
1.3.10. Сақтанушы мен оның Контрагенті арасындағы Контрагенттің берешегі мәселесі бойынша хат алмасу (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.3.11. оңалту рәсімін, берешекті қайта құрылымдау рәсімін немесе Контрагентті банкрот деп тану рәсімін қозғау туралы Сақтанушыны Контрагенттің хабарламасы (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.3.12. оңалту рәсімін қолдану туралы немесе Контрагентті банкрот деп тану туралы өтінішті ic жүргізуге қабылдау туралы ұйғарым;
1.3.13. әкімшіні тағайындау туралы анықтама: уақытша әкімші, оңалту, уақытша және банкроттық басқарушы;
1.3.14. Сақтанушының талап ету құқықтарын Контрагент кредиторларының талап ету тізіліміне енгізу туралы өтініш (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.3.15. Сақтанушының талап ету құқықтарын Контрагент кредиторларының талап ету тізіліміне енгізу туралы соттың ұйғарымы (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.3.16. өзіне қатысты банкроттық рәсімі басталған Контрагент кредиторлары жиналыстарының шешімдері;
1.3.17. сақтандыру төлемін жүзеге асыру жөніндегі талап (түпнұсқа).
1.4. Осы Ереженің 4.2.2-тармағында көрсетілген сақтандыру жағдайы басталған кезде - Кепілгер (Кепіл) дәрменсіз (банкрот) болған жағдайда Сақтанушы ұсынатын құжаттардың тізбесі:
1.4.1. әлеуетті залал туралы хабарлама (түпнұсқа);
1.4.2. Сақтанушы мен оның Контрагенті арасында жасалған келісімшарт (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.4.3. Келісімшартқа қосымшалар мен қосымша келісімдер, Келісімшарттың ажырамас бөлігі болып табылатын өзге де құжаттар, сондай-ақ оның шарттарына немесе Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының ережелеріне сәйкес Келісімшартқа ілеспе өзге де құжаттар (бар болса) (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.4.4. құрылтай құжаттары, сондай-ақ Сақтанушы тарапынан Келісімшартқа қол қойған тұлғаның өкілеттігін растайтын құжаттар (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.4.5. құрылтай құжаттары, сондай-ақ Сақтанушының Контрагенті тарапынан Келісім-шартқа қол қойған тұлғаның өкілеттігін растайтын құжаттар (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.4.6. бастапқы құжаттар, атап айтқанда: тауар жүкқұжаты, тауар-көлік жүкқұжаты, шот, шот-фактура, берілген тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге арналған төлем шоттар, тауарды алушыларға арналған сенімхаттар, орындалған жұмыстардың актілері және (немесе) көрсетілген қызметтердің актілері және (немесе) қабылдау-тапсыру актілері немесе олардың шетелдік баламалары (Сақтанушы куәландырған көшірмелері);
1.4.7. Сақтанушы мен оның Контрагенті тарапынан қол қойылған өзара есеп айырысуларды салыстыру актісі және (немесе) мерзімі өткен дебиторлық берешек (коммерциялық кредиттер) сомасын растай отырып, Сақтанушының Контрагенті қол қойған және мөрі басылған кепілдік хат (Сақтанушы куәландырған көшірмелер), ал олар болмаған жағдайда - сот актісі;
1.4.8. мерзімі өткен дебиторлық берешек сомасын растай отырып, Сақтанушының алдында Кепіл (Кепілгер) қол қойған және мөрі басылған кепілдік хат, ал олар болмаған жағдайда - сот актісі (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.4.9. Сақтанушының Контрагентпен «1210», «2110» шоттарының айналым ведомосі;
1.4.10. Сақтанушы мен оның Контрагенті арасындағы Контрагенттің берешегі мәселесі бойынша хат алмасу (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.4.11. кепілгерлік шарты немесе барлық қосымша келісімдері мен қосымшалары бар банк кепілдігі (Сақтанушы куәландырған көшірмелері);
1.4.12. Кепілгердің (Кепілдің) атына жіберілген төлем туралы талаптың (шағымның) көшірмесі;
1.4.13. Сақтанушы мен Кепілгер (Кепіл) арасындағы Контрагенттің берешегі мәселесі бойынша хат алмасу (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.4.14. Кепілгердің (Кепілдің) оңалту рәсімін, берешекті қайта құрылымдау рәсімін немесе Кепілгерді (Кепілді) банкрот деп тану рәсімін қозғағаны туралы Сақтандырушыны хабардар етуі (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.4.15. оңалту рәсімін қолдану туралы немесе Кепілгерді (Кепілді) банкрот деп тану туралы өтінішті ic жүргізуге қабылдау туралы ұйғарым;
1.4.16. әкімшіні тағайындау туралы анықтама: уақытша әкімші, оңалту, уақытша және банкроттық басқарушы;
1.4.17. Сақтанушының талап ету құқықтарын Кепілгер (Кепіл) кредиторларының талап ету тізіліміне енгізу туралы өтініш (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.4.18. Сақтанушының талап ету құқықтарын Кепілгер (Кепіл) кредиторларының талап ету тізіліміне енгізу туралы соттың ұйғарымы (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.4.19. Өзіне қатысты банкроттық рәсімі басталған Кепілгер (Кепіл) кредиторлары жиналыстарының шешімдері;
1.4.20. сақтандыру төлемін жүзеге асыру жөніндегі талап (түпнұсқа).
1.5. Осы Ереженің 4.5 – тармағында көрсетілген сақтандыру жағдайы басталған кезде Сақтанушы ұсынатын құжаттар тізбесі- Сақтандырушы заңдық сүйемелдеуге арналған шығыстарды өтеген кезде:
1.5.1. заңдық сүйемелдеуге арналған шығыстарды келісуге өтініш;
1.5.2. өкілмен жасалған заң қызметін көрсетуге арналған шарт, сондай-ақ тиісті қосымшалар мен қосымша келісімдер (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.5.3. келісілген көрсетілген қызметтер актілері және (немесе) орындалған жұмыстар актілері (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.5.4. өкілдің қызметіне ақы төленгенін растайтын төлем тапсырмалары, мемлекеттік баж салығы (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.5.5. сақтандырылған Коммерциялық (сауда) кредиттер бойынша мерзімі өткен дебиторлық берешекті жоюды соттан тыс заңды сүйемелдеуге байланысты Сақтанушының өзге де шығыстарын растайтын құжаттар (мысалы, іссапар шығыстары, құжаттардың пошталық жөнелтілімдері және т.б.) (Сақтанушы куәландырған көшірмелер);
1.5.6. сақтандыру төлемін жүзеге асыру жөніндегі талап (түпнұсқа).
2. Жоғарыда көрсетiлген барлық құжаттарды Сақтанушы қабылдау-өткiзу актiсi бойынша Сақтандырушыға бередi. Егер Сақтандыру шартында өзгеше тәртiп белгiленбесе, құжаттардың барлық көшiрмелерi Сақтанушы басшысының немесе тиiстi түрде уәкiлеттi тұлғаның қолымен және Сақтанушы ұйымның мөрiмен мiндеттi түрде куәландырылуы тиiс.
3. Қажет болған жағдайда Сақтандырушының талап етуi бойынша Сақтанушы осы Қосымшада көрсетiлген құжаттардың түпнұсқаларын ұсынуға не оларға танысу үшiн Сақтандырушыға рұқсат беруге мiндеттi.
4. Сақтандырушының кез келген ұйымдар мен жеке кәсiпкерлерден сақтандыру жағдайының басталуына байланысты және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес сақтандыру төлемi туралы мәселенi шешу үшiн қажеттi құжаттар мен қорытындыларды ұсынуды сұратуға құқығы бар.
5. Сақтанушы осы Қосымшада санамаланған құжаттардың қандай да бірін ұсынбаған жағдайда Сақтандырушы, егер сақтандыру жағдайының басталу фактісі бойынша, сондай-ақ Сақтанушыға төленуге тиіс сома бойынша күмән болмаса, сақтандыру төлемін жүзеге асыру туралы шешім қабылдауға құқылы.
2-қосымша. Коммерциялық (сауда)
кредиттерді сақтандыру ережесіне
Сақтандыру шарттарын жасасу және сақтандыру тәуекелдерін бағалау үшін қажетті құжаттар мен мәліметтердің тізімі
1. Сақтандыру шарттарын жасау және сақтандыру тәуекелдерiн бағалау үшiн Сақтанушы Сақтандырушының сұрау салуы бойынша Сақтандырушыға қажеттi құжаттар мен ақпаратты беруге мiндеттi. Сақтандырушының Сақтанушыдан төменде санамаланған кез келген құжаттар мен ақпаратты талап етуге құқылы:
1.1. коммерциялық (сауда) кредиттерді сақтандыруға өтініш;
1.2. Сақтанушының құрылтай және тіркеу құжаттарының көшірмелері:
1.2.1. жарғы, сондай-ақ құжаттарды мемлекеттік тіркеу туралы белгісі бар құжаттарды ұсынған күнге (олар болған кезде) Жарғыға қолданыстағы өзгерістер мен толықтырулар;
1.2.2. заңды тұлғаны мемлекеттік тіркеу туралы куәлік;
1.2.3. салық органында есепке қою туралы куәлік;
1.2.4. БСН;
1.2.5. жеке дара атқарушы органның сайланғанын (тағайындалғанын) растайтын құжат (хаттама, шешім, тағайындау туралы бұйрық);
1.2.6. Сақтанушы өкілінің Сақтандыру шартын жасасуға (қол қоюға) өкілеттігін растайтын сенімхат;
1.2.7. Сақтанушының тиісті қызмет түрлерін (бар болса) жүзеге асыруға құқығы бар екенін растайтын рұқсатнамалар, куәліктер, сертификаттар, лицензиялар;
1.3. Сақтанушының және (немесе) Контрагенттің (контрагенттердің) салық органының қабылдау туралы белгісі бар соңғы есепті жылдағы бухгалтерлік және қаржылық есептілігі немесе салық органының есептілікті электрондық түрде қабылдағаны туралы жеке құжат, атап айтқанда:
1.3.1. бухгалтерлік теңгерім;
1.3.2. пайда мен залал туралы есептеме;
1.3.3. тиісті жыл үшін шоғырландырылған қаржылық есептемесі;
1.4. Сақтанушының нақты Контрагентпен (Контрагенттермен) жасасқан Келісім-шарттары, сондай-ақ Келісімшартқа ілеспе өзге де құжаттар оның шарттарына немесе Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының ережелеріне сәйкес (осындай құжаттар болған кезде);
1.5. Сақтанушының Клиенті мен оның Контрагенті арасында жасалған келісімшарттар, сондай-ақ оның шарттарына немесе Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының ережелеріне сәйкес Келісімшартқа ілеспе өзге де құжаттар (осындай құжаттар болған кезде);
1.6. Кепілгерлік шарттары, банктік кепілдіктер, жасалған және Келісімшартты тиісінше орындау үшін берілген, кепілгерлер мен кепілдіктер туралы мәліметтер (бар болса), сондай-ақ Келісімшартқа ілеспе өзге де шарттар мен келісімдер (мысалы, дилерлік, дистрибьюторлық, комиссиялық, агенттік шарттар мен келісімдер, жеткізуге (сатып алуға) арналған мемлекеттік келісімшарттар, ақшалай талапты басқаға беруге арналған қаржыландыру шарттары және т. б.) (бар болса).
2. Жоғарыда көрсетiлген барлық құжаттарды Сақтанушы қабылдау-өткiзу актiсi бойынша Сақтандырушыға бередi. Құжаттардың барлық көшірмелері міндетті түрде Сақтанушы басшысының немесе өзге де тиісті түрде уәкілетті тұлғаның қолымен және Сақтанушы ұйымның мөрімен расталуы және Сақтандырушыға қағаз түрінде ұсынылуы не факсимильді байланыс арқылы электрондық нысанда немесе электрондық пошта арқылы жіберілуі тиіс.
Қажет болған жағдайда Сақтандырушының талап етуi бойынша Сақтанушы осы Қосымшада көрсетiлген құжаттардың түпнұсқаларын ұсынуға не оларға танысу үшiн Сақтандырушыға рұқсат беруге мiндеттi.
3-қосымша. Коммерциялық (сауда)
кредиттерді сақтандыру ережесіне
САЯСИ ТӘУЕКЕЛДЕРДІ САҚТАНДЫРУДЫҢ ҚОСЫМША ШАРТТАРЫ
1. Жалпы ережелер
1.1. Осы Саяси тәуекелдерді сақтандырудың қосымша шарттары (бұдан әрі - СТСҚШ) Коммерциялық (сауда) кредиттерді сақтандыру ережесінің (бұдан әрі - Ереже) құрамдас бөлігі болып табылады және саяси тәуекелдерді Коммерциялық (сауда) кредиттерді сақтандыру шарты бойынша сақтандыруды қорғау көлеміне енгізген жағдайда қолданылады.
1.2. Осы СТСҚШ-та көрсетілмеген барлық мәселелер бойынша Ереженің қағидалары қолданылады. Егер СТСҚШ-нің қандай да бір қағидалары Ереженің қағидаларына қайшы келген жағдайда СТСҚШ-нің ережелері басым болады.
1.3. Осы СТСҚШ-та мынадай негізгі ұғымдар мен терминдер пайдаланылады:
1.3.1. Келiсiм-шарттың қолданылуын тоқтату - сақтандырылған Келiсiмшарттың қолданылуын осы СТСҚШ-тiң 3-бабында көрсетiлген оқиғаның басталуы салдарынан күту кезеңiнен кем емес мерзiмге тоқтату немесе уақытша тоқтату.
1.3.2. Валютаның төлемеуі немесе айырбасталмауы - Сақтанушының осы СТСҚШ-тың 3-бабында көрсетілген оқиғаның басталуы салдарынан Контрагенттен (Дебитордан) Сақтанушының дәлелденген дебиторлық берешегінің барлығын немесе бір бөлігін күту кезеңінен кем емес уақыт кезеңі ішінде өтеуді алу мүмкінсіздігі.
1.3.3. Бондарды (кепілдіктерді) шақыру - осы СТСҚШ-нің 3-бабында көрсетілген оқиғаның басталуы салдарынан Сақтанушының тапсырмасы бойынша берілген кепілдіктер (Бондар) бойынша бенефициардың (Дебитордың) талаптарын кепілгердің орындауы (Келісім-шартқа қатысу кепілдігі, авансты қайтару кепілдігі, Келісім-шартты орындау кепілдігі, келісім-шарттан кейінгі қызмет көрсету кепілдігі).
1.3.4. Сақтанушыны тәркілеу, алып қою, реквизициялау немесе тыйым салу арқылы оған меншік құқығы бойынша тиесілі[1] мүліктен айыру – Сақтанушыны тәркілеу, алып қою, реквизициялау немесе тыйым салу жолымен оған меншік құқығы бойынша тиесілі мүліктен айыру-сақтанушы үшін осы СТСҚШ-нің 3-бабында көрсетілгендер қатарынан оқиға туындауы салдарынан дебиторлардың және (немесе) сақтандыру аумағының (сақтандыру қорғаудың қолданылу елінің) орындалмаған ақшалай міндеттемелері бойынша талап ету құқықтарын қоса алғанда, өзінің меншік құқығын күту кезеңінен кем емес уақыт кезеңі ішінде іске асыру мүмкінсіздігі.
1.3.5. Келтірілген залалдар сомасы - Сақтанушының осы СТСҚШ және Сақтандыру шартының ережелеріне сәйкес есептелген залалдар сомасы.
2. Сақтандыру объектісі
2.1. Ереженің 3.1-тармағына қосымша сақтандыру объектісі Сақтанушының мүліктік мүдделері болып табылады:
2.1.1. кепілдік бойынша бенефициарға (Бондқа) төленген сомаларды өтеу бойынша Сақтанушыға (принципалға) кепілгердің кері талаптары (бұдан әрі - кепілгердің кері талаптары) мөлшерінде Сақтанушының шығындары;
2.1.2. келісімшарт бойынша келтірілген залалдар:
2.1.2.1. Контрагенттің Сақтанушы Төлеген мүлікті жеткізуі бойынша міндеттемелерді орындаудың мүмкінсіздігі;
2.1.2.2. Сақтанушының тәркіленуі, алынуы, реквизициялануы, тыйым салынуы салдарынан оған меншік құқығы бойынша тиесілі мүліктен айыруына байланысты Келісімшарт бойынша Контрагенттің ақшалай міндеттемелерін орындамауы.
3. Сақтандыру жағдайы
3.1. Ереженің 4.1-тармағына қосымша Сақтанушыда Келісімшарт бойынша шығындардың туындауына әкелетін мынадай оқиғалар сақтандыру жағдайлары болып табылады:
3.1.1. Келісімшарттың қолданылуы тоқтатылуы;
3.1.2. валютаның төленбеуі немесе айырбасталмауы;
3.1.3. бондтарды (кепілдіктерді) шақыру;
3.1.4. Сақтанушыны тәркілеу, алып қою, реквизициялау немесе тыйым салу арқылы оған меншік құқығы бойынша тиесілі мүліктен айыруға;
3.1.5. Сақтанушы төлеген мүлікті Контрагенттің жеткізе алмауы.
Бұл ретте осы СТСҚШ-нің 3.1.1- 3.1.5 -тармақтарында көрсетілген оқиғалар, егер олар күту кезеңінен кем емес мерзімге созылған мынадай оқиғалардың қандай да бірінен туындаған болса ғана сақтандыру жағдайлары болып табылады:
3.1.5.1. өзінің капиталында мемлекеттің қатысу үлесі бар Контрагенттің Келісімшартты орындаудан негізсіз бас тартуы;
3.1.5.2. осы СТСҚШ-нің 3.1.5.4 және (немесе) 3.1.5.9-тармақтарында көрсетілген оқиғалардың басталуының тікелей салдары болып табылатын Контрагенттің Келісімшартты орындаудан негізсіз бас тартуы;
3.1.5.3. өз капиталында мемлекеттің қатысу үлесі бар Контрагенттің Келісімшартқа сәйкес Сақтанушы берген Коммерциялық (сауда) кредиттің сомасын одан өндіріп алу жөніндегі сот шешімін орындау мүмкін болмаған немесе орындаудан бас тартқан жағдайда, мұндай шешім осы Контрагент құрылған немесе негізгі қызмет орны бар елде күшіне енген жағдайда;
3.1.5.4. Сақтанушы құрылған немесе негізгі қызмет орны бар немесе Сақтандырылған Келісімшартты орындауға жол бермейтін Сақтандыру шартында көрсетілген елдердің Сақтандыруды қорғау күші бар елінің актісін немесе шешімін қабылдау;
3.1.5.5. егер осы берешекті өтеуге жарнаны Контрагент немесе оның Кепілгері жергілікті валютада жасаған болса және осы жарнаны енгізу шартымен сақтандыру шартында белгіленген валютада қамтамасыз етілген дебиторлық берешекті өтеуге немесе айырбастауға уақыт бойынша жол бермейтін немесе кейінге қалдыратын сақтандыру қорғаудың немесе басқа да заңнамалық немесе әкімшілік шаралардың әрекеттерін ел Үкіметінің актісін немесе шешімін қабылдау және айырбастау бойынша рәсімділік сақтандырылған дебиторлық берешекті өтеудің келісімшартта көрсетілген күнінен кейін 90 (тоқсан) күн ішінде орындалды;
3.1.5.6. өз капиталында мемлекеттің қатысу үлесі бар Контрагенттің (бенефициардың) Келісімшарттың (Кепілдіктің) орындалуын қамтамасыз етуді заңсыз шақыруы (пайдалануы);
3.1.5.7. осы СТСҚШ-нің 3.1.5.4 және (немесе) 3.1.5.9-тармақтарында көрсетілген оқиғалардың туындауының тікелей салдары болып табылған Контрагенттің Келісімшарттың (Кепілдіктің) орындалуын қамтамасыз етуді шақыруы (пайдалануы);
3.1.5.8. бенефициардың Сақтанушының Контрагентпен келісімшартқа қол қою мүмкін емес жағдайлары туындағаннан кейін Сақтанушының сақтандыру қорғанысының іс-қимылы ел Үкіметінің, Сақтанушы құрылған немесе қызметінің негізгі орны бар елдің немесе сақтандыру шартында дәл көрсетілген басқа да елдердің актісін қабылдауының салдары болып табылатын келісімшартқа қатысу кепілдігі бойынша талап қоюы немесе елдегі соғыс, азаматтық соғыс, революция, көтеріліс сақтандыру қорғанысының немесе басқа елдердің әрекеттері;
3.1.5.9. Ереженің 5.1.3.7-тармағында көрсетілген елдерді қоспағанда, Сақтандыру қорғанысы қолданылатын елде немесе Сақтандыру шартында көрсетілген басқа елдерде соғыс, азаматтық соғыс, революция, көтеріліс;
3.1.5.10. ел Үкіметінің актісін немесе шешімін қабылдау Сақтанушының Келісімшарт бойынша алынған тауарларды Контрагентке қайтаруына немесе оларды репатриациялауына жол бермейтін сақтандыру қорғауының іс-әрекеті.
3.2. Күту кезеңінің ағымы Сақтандырушы Ереженің 10-бабында көзделген талаптарға сәйкес жіберілген Әлеуетті залал туралы хабарламаны алғаннан кейін келесі күні басталады.
4. Сақтандыру қорғауынан алып тастау
4.1. Ереженің 5.1-тармағына қосымша Сақтанушының тікелей немесе жанама салдарынан келтірілген залалдары сақтандыру жағдайы болып табылмайды:
4.1.1. Дебитордың төлем қабілетсіздігі немесе қаржылық міндеттемелерін орындамауы.
4.2. Тараптардың жекелеген келісімі бойынша Келісімшарт бойынша Сақтанушының шығындарына Коммерциялық (сауда) кредитті пайдаланғаны үшін пайыздар енгізілуі мүмкін.
5. Сақтанушының Міндеттемелері
5.1. Ереженің 6.3.2-тармағында Сақтанушыға жүктелетін өзге де міндеттерден басқа:
5.1.1. Сақтанушы Сақтандырушыға жоғарыда аталған сақтандыру шарттарына енгізілген барлық кепілдіктер (бондар) туралы мәліметтерді қоса алғанда, осы СТСҚШ-нің 3-4-тармақтарында көрсетілген оқиғалар басталған жағдайда өзге сақтандыру ұйымдарымен жасалған барлық сақтандыру шарттары туралы мәліметтерді хабарлауға міндетті;
5.1.2. Сақтанушы Ережеге сәйкес жасалған (жасалатын) Сақтандыру шарты туралы ақпаратты Сақтандырушының алдын ала келiсiмiнсiз кез келген үшiншi тұлғаға ашудан тартынуға мiндеттенедi.
6. Сақтандыру өтемiн төлеу
6.1. Осы СТСҚШ-де санамаланған оқиғалар нәтижесінде Сақтанушыға келтірілген шығындар сомасы былайша айқындалады:
6.1.1. Келісімшарттың қолданылуы тоқтатылған кезде:
сақтандырушы жүргізген есептеуді тексергеннен кейін 1 және 2 Соманың айырмашылығы ретінде. Бұл ретте:
6.1.1.1. 1-сома: Сақтанушының Келісімшарт бойынша дебиторлық берешегі, оның ішінде осы СТСҚШ-нің 3-тармағында айқындалған сақтандыру жағдайы салдарынан туындайтын қосымша шығыстар,
6.1.1.2. 2-сома: Сақтанушы меншiк құқығын сақтаған тауарларды қамтамасыз етудi сатудан және қайта сатудан түскен сомаларды қоса алғанда, Сақтанушы сақтандырылған Келiсiм-шартқа сәйкес алған кез келген сипаттағы сомалар.
Сақтандыру шарты бойынша Сақтанушы төлейтін сыйлықақы сомасы өтелетін шығындар сомасының есебінен алынып тасталады;
6.1.2. валюта төленбеген немесе айырбасталмаған кезде:
осы дебиторлық берешекті өтеуге арналған және сақтандыру өтемақысын төлегенге дейін төленетін немесе жеткізілетін кез келген соманы немесе кез келген сипаттағы тауарларды шегергенде, Сақтанушының Келісім-шарт бойынша дебиторлық берешегінің сомасы ретінде.
Егер дебиторлық берешек Сақтандыру шартында көрсетілгеннен өзгеше валютамен төлеуге жататын болса, Келісім-шартта төлем күні ретінде айқындалған күні қолданылған айырбас бағамын қолдану керек. Алайда, бұл бағам Сақтандыру шартында келтірілгеннен жоғары болмауы тиіс;
6.1.3. бондтарды (кепілдіктерді) шақырған кезде:
6.1.3.1. Келісімшартқа қатысу кепілдіктері немесе Келісімшартты орындау кепілдіктері немесе келісімшарттан кейінгі қызмет көрсету кепілдіктері заңсыз шақырылған кезде:
қандай да бір пайыздарды қоспағанда, Сақтанушы кепілдік бойынша бенефициарға (Бондқа) төленген сомаларды өтеу регрессиясы тәртібімен кепілгерге Төлеген сомалар ретінде.
Егер кепілдіктер (бондтар) Сақтандыру шартында белгіленгеннен басқа валютада ұсынылса, онда сомаларды сақтанушы төлеген күнге қолданыстағы айырбас бағамын қолдану керек. Алайда, бұл курс кепілдік (бонд) берілген күнгі қолданыстағы курстан жоғары болуы мүмкін емес;
6.1.3.2. авансты қайтару кепілдіктері заңсыз шақырылған кезде:
мынадай сомалардың ең азы ретінде:
6.1.3.2.1. авансты (қандай да бір проценттерді қоспағанда) қайтармау кепілдігін шақыруға байланысты бенефициарға төленген сомаларды өтеу регрессі тәртібімен Сақтанушы кепілгерге төлеген соманы және
6.1.3.2.2. Сақтандырушы осы сомалардың есебін тексергеннен кейін оның келісімшарттық міндеттемелері тоқтатылған жағдайда Сақтанушы есептеген 1-Сома мен 2-Соманың айырмасына тең сома, мұнда:
6.1.3.2.2.1. 1-сома: Сақтанушының Бондтар үшін төлейтін қосымша сомаларын (қандай да бір пайыздарды қоспағанда) қоса алғанда, Келісімшарт бойынша Сақтанушының дебиторлық берешегі, сондай-ақ осы СТСҚШ-нің 3-тармағында айқындалған сақтандыру жағдайы салдарынан туындаған қосымша шығыстар,
6.1.3.2.2.2. 2-сома: Келiсiмшартқа сәйкес Сақтанушы алған кез келген сипаттағы сома.
Сақтандыру шартына байланысты Сақтанушы төлейтін сыйлықақы сомасы өтелетін залалдар сомасы есебінен алып тасталады.
Егер авансты қайтармау кепілдіктері Сақтандыру шартында белгіленгеннен өзгеше валютада ұсынылған болса, Сақтанушы соманы шын мәнінде төлеген күні қолданылатын айырбас бағамын қолдану керек. Алайда, бұл бағам Бонд берілген күні қолданыста болған бағамнан жоғары болмауы тиіс;
6.1.4. Сақтанушы тәркілеу, алып қою, реквизициялау немесе тыйым салу арқылы оған меншік құқығы бойынша тиесілі мүліктен айырылған кезде:
Сақтанушыға тиесілі және оған Келісім-шарт бойынша Контрагентке берілген жоғалту салдарынан пайда болған дебиторлық берешектің мөлшері ретінде не (Келісімшарттың талаптарына байланысты) Дебиторлардың және (немесе) Сақтандыру аумағының (Сақтандыруды қорғау қолданылатын елдің) орындалмаған ақшалай міндеттемелері бойынша талап ету құқықтарының сомасы ретінде.
6.1.5. Сақтанушы төлеген мүлікті Контрагенттің жеткізуі мүмкін болмаған кезде:
Сақтанушы төлеген және Контрагент оған Келісімшарт бойынша жеткізбеген мүлікті алмау салдарынан пайда болған дебиторлық берешектің мөлшері ретінде.
6.2. Сақтандыру өтемінің сомасы Ереженің 12-тармағына сәйкес айқындалады. Сақтандыру өтемінің ең жоғары сомасы Сақтандыру шартында айқындалған сақтандыру сомасынан аспауға тиіс.
[1] Меншік құқығының Сақтанушыдан Контрагентке ауысу сәті Келісімшарттың талаптарымен айқындалады.
4-қосымша. «Номад Иншуранс» СК» АҚ
коммерциялық (сауда) кредиттерін сақтандыру ережесіне
Кімге: |
|
Қала, күні
Сізден 20 ____ жылғы «____» __ № __ сақтандыру шарты шеңберінде келесі жөнелтулерге рұқсат сұраймыз:
|
Контр-агент |
Дебиторлық берешек (KZT.)
|
Мерзімі өткен дебиторлық берешек (KZT.) |
Соңғы төлем (KZT.) Сомасы/Күні |
Пайдаланылмаған кредиттік лимит (KZT.) |
Жоспарланған жеткізу сомасы (KZT.) |
Төлем мерзімін ұзарту (күндерде) |
|
|
|
|
|
|
|
|
Қаржы Директоры:
Несие менеджері:
5-ҚОСЫМША. НОМАД ИНШУРАНС СК АҚ КОММЕРЦИЯЛЫҚ (САУДА) КРЕДИТТЕРІН САҚТАНДЫРУ ЕРЕЖЕСІН
|
Кімге: |
|
Қала, күні
Кредиттік Лимитті ұлғайтуға/белгілеуге өтініш
|
Контрагенттің атауы |
|
|
Тіркеу нөмірі |
|
|
Белгіленген кредиттік лимит |
|
|
Кредиттік лимитті белгілеу күні |
|
|
Қажетті кредиттік лимит |
|
|
Несиенің ең жоғары кезеңі |
|
|
Ескертпелер (шешім қабылдауға әсер ететін ақпарат) |
|
Қаржы Директоры:
Несие менеджері:
6-ҚОСЫМША. НОМАД ИНШУРАНС СК АҚ КОММЕРЦИЯЛЫҚ (САУДА) КРЕДИТТЕРІН САҚТАНДЫРУ ЕРЕЖЕСІНЕ
|
Кімге: |
|
Алматы, _______ 20__ ж.
Әлеуетті залал туралы хабарлама
____________ (Сақтанушы) және _____________(Сақтандырушы) № ___________ _________(кк.аа.жж.) жылғы Коммерциялық (сауда) кредиттерін сақтандыру шартын жасасты.
_________ (кк.аа.жж.) бастап ___________ (Дебитор) __________ сомасына кредиттiк лимитi бар Сақтанушының Контрагенттерiнiң тiзiмiне енгiзiлген. Шарт бойынша сақтандыру өтеміне енгізілетін Коммерциялық (сауда) кредиттің ең жоғары кезеңі ____ күнді құрайды.
___________ (Сақтанушы) және ___________арасында жасалған №__ ________ (атауы) Шартқа сәйкес ________ (Сақтанушы) компания _________ компанияға мерзімі _________ аспайтын ____________ көлемінде Коммерциялық (сауда) кредит берді.
20 _____ ж. __ (айы) __________ (Контрагенттің) атына мынадай тауарларды жөнелтулер (жеткізулер) жүргізілгені және/немесе мынадай қызметтер көрсетілгені туралы Сізге хабарлаймыз:
|
Контрагент |
Жүкқұжат/инвойс № |
Инвойс сомасы/ жүкқұжат бойынша |
Жөнелту күні |
Төлем мерзімі |
Мерзімі өткен күндер саны |
Берешекті өтеу төлемдері |
Жалпы сомасы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Егер әлеуетті шығындар ретінде мәлімделген жөнелтімдер уақыт бойынша бөлінсе, онда әрбір айға жеке кесте жасалады.
_______ жылғы жағдай бойынша (кк.аа.жж.) осы Контрагент бойынша мерзімі өткен дебиторлық берешектің мөлшері ___________ (сома) құрайды.
Осымен Сақтанушы өзіне Сақтандырушымен алдын ала жазбаша келісілген жағдайларды қоспағанда, Сақтанушының Әлеуетті шығын туындаған кезде Контрагентке одан әрі Коммерциялық (сауда) кредиттер беруді тоқтата тұру міндеті белгіленген Коммерциялық (сауда) кредиттерді сақтандырудың жалпы шарттарының 9.2-тармағының «в» тармақшасын орындамаудың ықтимал салдарлары белгілі екенін растайды.
Лауазымы (мөр) Аты-жөні
7-ҚОСЫМША. «НОМАД ИНШУРАНС» СК» АҚ КОММЕРЦИЯЛЫҚ (САУДА) КРЕДИТТЕРІН САҚТАНДЫРУ ЕРЕЖЕСІНЕ
|
Кімге: |
|
Алматы, _______ 20__ ж.
Сақтандыру өтемiн төлеу туралы талаптар
____________ (Сақтанушы) және ________________ (Сақтандырушы) № _________ ___________ (кк.аа.жж.) жылғы Коммерциялық (сауда) кредиттерін сақтандыру шартын жасасты.
_________ (кк.аа.жж.) бастап ___________ (Дебитор) __________ сомасына кредиттiк лимитi бар Сақтанушының Контрагенттерiнiң тiзiмiне енгiзiлген.
___________ (Сақтанушы) және ___________арасында жасалған №__ ________ (атауы) ________( кк.аа.жж.) жылғы Шартқа сәйкес ________ (Сақтанушы) компания _________ компанияға мерзімі _________ аспайтын ____________ көлемінде Коммерциялық (сауда) кредит берді.
20 _____ ж. __ (айы) __________ (Контрагент) мекенжайына мынадай тауарларды жөнелтулер (жеткізулер) жүргізілгені және/немесе мынадай қызметтер көрсетілгені туралы Сізге хабарлаймыз:
|
Контрагент |
Жүкқұжат/инвойс № |
Инвойс сомасы/ жүкқұжат бойынша |
Жөнелту күні |
Төлем мерзімі |
Берешекті өтеу төлемдері |
Жалпы сомасы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
____________ пайдасына ________ өндіріп алуға жататын негізгі борыш сомасы ___________ құрайды.
_______ № ___________ жылғы Коммерциялық (сауда) кредиттерді сақтандыру шартында көзделген сақтандыру жағдайының басталуына байланысты және Шарттардың 10 және 11-баптарына сәйкес Сізден сақтандыру өтемақысын төлеуді және төменде көрсетілген деректемелер бойынша _____________ сомасында ақша қаражатын аударуды сұраймыз:
Лауазымы (мөр) Аты-жөні
